پایان جنجالی ده ساله به نام آمیا

دیپلماسی ایرانی: هرچند از ابتدای بحث مذاکرات ایران و آرژانتین، بسیاری با بدبینی به این روند نگاه می کردند و معتقد بودند که مشکلات فی مابین آنقدر زیاد هست که این مذاکرات به جایی نمی رسد ولی روند جاری حاکی از این است که توافقات ایران و آرژانتین در این مورد گام به گام جدی می شود. به گزارش خبرگزاری ها ایران و آرژانتین توافق کرده اند که برای تحقیق مشترک در مورد انفجار سال ۱۹۹۴ مرکز یهودیان در بوئنوس آیرس کمیسیونی تشکیل دهند. این کمیسیون از پنج قاضی مستقل تشکیل خواهد شد که هیچ یک از آنها ایرانی یا آرژانتینی نخواهند بود. در مورد این توافق با سید داوود صالحی، کارشناس مسائل بین المللی و سفیر سابق ایران در کوبا گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

سابقه ای پرونده آمیا به چه زمانی مربوط می شود و اساسا ماجرای پرونده آمیا به کجا بازمی گردد؟

پرونده ای که امروز به نام پرونده آمیا شناخته می شود، به انفجار ساختمان مرکز یهودیان در یکی از محله های پرجمعیت شهر بوئنوس آیرس در روز ۱۸ ژوئیه سال ۱۹۹۴ میلادی مربوط می شود که طی آن  ۸۵ نفر کشته و ۳۰۰ نفر زخمی شدند. در طی یک دهه گذشته همواره حرف و حدیث های زیادی در مورد این انفجار وجود داشته است. پس از این انفجار مقام های آرژانتینی، تحت تاثیر رژیم صهیونیستی گروه حزب الله لبنان را مسئول این حمله معرفی کردند و ایران را به دلیل حمایت از اقدام این گروه متهم  کردند. در حالی که جمهوری اسلامی ایران از ابتدا این اقدام را محکوم کرده و ضمن همدردی با خانواده قربانیان هرگونه دست داشتن در انفجار در مرکز یهودیان را تکذیب کرده است. در حالی که این پرونده به دستور ادواردو دوحاله، رییس جمهوری اسبق آرژانتین، بایگانی شده بود، در سال 2003 نستور کریشنر، رییس جمهور وقت آرژانتین دستور پیگیری این پرونده را صادر کرد که به بازداشت آقای هادی سلیمان پور، سفیر ایران در آرژانتین در زمان انفجار آمیا انجامید. با این حال خوشبختانه دادگاه نه تنها درخواست استرداد آقای سلیمان پور را رد بلکه اتهامی را متوجه ایشان ندانست و با صدور حکم برائت آقای سلیمان پور از زندان آزاد و به ایران بازگشت. با این حال این پرونده شش هزار صفحه ای آمیا به عنوان یک مشکل در رابطه ایران و آرژانتین باقی ماند. هرچند رسیدگی قضایی به این پرونده به دلیل شواهدی در مورد تلاش برخی مقامات قضایی آرژانتین برای تاثیرگذاری بر نتیجه رسیدگی از طریق پرداخت رشوه متوقف شد. چرا که در این پرونده برای اثبات دخالت ایران و دروغ گویی ها و صحنه سازی های زیادی صورت گرفته بود. حتی برخی معتقدند که این انفجار از داخل خود ساختمان صورت گرفته است و بحث انفجار خودرو در مقابل ساختمان دروغ است.

توافقی که صورت گرفته دقیقا چیست و چه معنایی دارد؟

آنطور که کریستینا فرناندز دکرشنر، رییس جمهوری آرژانتین، اعلام کرده بنا به توافق علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران و  هکتور تیمرمن وزیر خارجه آرژانتین بعدازظهر در حاشیه اجلاس سران اتحادیه آفریقا در آدیس آبابا، ایران و آرژانتین توافق کرده اند که برای رسیدگی به این پرونده یک «کمیته حقیقت یاب» متشکل از پنج قاضی مستقل که هیچ یک شهروند ایران یا آرژانتین نباشند تشکیل شود. بر اساس این توافق، دو وزیر خارجه در نامه ای به دبیرکل اینترپل اعلام کردند که دو کشور این موضوع را از این پس خودشان پیگیری خواهند کرد و نیاز به اقدامی در این خصوص از سوی اینترپل نیست.

بنابراین توافق صورت گرفته می تواند به عنوان گامی برای حل مشکل دانسته شود؟

بله، با توجه به روند مذاکرات صورت گرفته بین ایران و آرژانتین در یک سال گذشته به نظر می رسد که هر دو کشور تمایل زیادی دارند که این مسئله حل شود تا بتوانند از مواهب اقتصادی وسیاسی روابط دو جانبه برخوردار باشند. با این حال نباید فراموش کرد که برخی کشورها قطعا از نزدیکی ایران و آرژانتین خوشنود نبوده و نیستند و همانطور که پیش از این تلاش کرده اند بعد از این نیز همه سعی خود را برای برهم زدن این روند به کار می برند.

شما به مخالفت اسرائیل اشاره کردید، تا چه اندازه اسرائیل در این زمینه می تواند موثر باشد.

به هر حال آنها تلاش های زیادی کرده اند که در این پرونده تاثیر گذار باشند و بتوانند علیه جمهوری اسلامی ایران جو سازی تبلیغاتی کنند. با این حال خوشبختانه دستگاه دیپلماسی ما با تلاشهایی که در سالهای اخیر انجام داده است توانسته است گام هایی برای حل این مشکل دارد و امیدهایی برای حل این مسئله به وجود آمده است. لابی یهودی صیهویست ها از هر اقدامی برای تخریب روابط ایران و آرژآنتین فروگذار نکرده اند و بعد از این نیز ساکت نخواهند نشست و به تلاشهای خود ادامه می دهند. این مسئله را در مواضع سخنگوی وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی می توانیم ببینیم که پس از اعلام خبر توافق اخیر ایران و آرژانتین گفته است که این کشور از دولت آرژانتین خواسته است که تصویری روشن از آنچه بر سر آن توافق شده ارائه دهد، چون این مسئله مستقیما به اسرائیل مربوط می شود. او همچنین اشاره کرده است که رژیم صهیونیستی به تازگی به دولت آرژانتین هشدار داده بوده که در دامی که ایران برایش خواهد گسترد نیفتد! این نشان می دهد که تا چه اندازه از این توافق نگران و ناراحت هستند و برای سنگ اندازی در مقابل آن می کوشند.

روابط ایران و آرژانتین تا چه اندازه مهم است که این تلاشها صورت می گیرد؟

ببینید این روابط را باید در بستر روابط ایران و آمریکای لاتین دید. اگرچه آمریکای لاتین حیات خلوت آمریکا محسوب می شود ولی به دلیل گرایش های ضد آمریکایی دولت های این کشورها، ایران در پس از انقلاب نگاه خاصی به این منطقه داشته است و در سالهای اخیر نیز توجه جدی تری به این روابط صورت گرفته است. نگاهی به تعداد سفرهای دوجانبه مقامات ایران و کشورهایی نظیر ونزوئلا، بولیوی، کوبا، برزیل و ... نشان می دهد که ایران و آمریکای لاتین در حال گسترش روابط هستند و به ایران روابط اهمیت می دهند. آرژانتین نیز یکی از کشورهای مهم این حوزه است و حل مشکل آمیا می تواند چشم انداز روابط ایران و آمریکای لاتین را بیش از گذشته روشن کند. کشورهای آمریکای لاتین خصوصا آرژانتین با مشکلات اقتصادی انبوهی مواجه هستند و به ظرفیت های اقتصادی ایران توجه می کنند و ایران هم متقابلا به دنبال این است که با توجه به فشارهای اقتصادی غرب از این منطقه به عنوان مفری برای این فشارها استفاده کند.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 16

انتشار اولیه: شنبه 10 بهمن 1391 / باز انتشار: شنبه 14 بهمن 1391