خودزنی اروپا و مشتریان جدید نفتی ایران

تحریم نفتی یکجانبه اروپا علیه ایران درحالی به یک سالگی خود رسیده است که شرایط اصلا آن طور پیش نرفت که اروپایی ها پیش بینی می کردند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، نماینده های اتحادیه اروپا که باوجود راه انداختن شوی تبلیغاتی تحریم نفتی ایران، تصمیم خود را بلافاصله عملی نکردند و اجرای آن را به تابستان سال بعد موکول کرده بودند که با گرم تر شدن هوا تقاضا برای نفت کاهش پیدا کند، فکرش را هم نمی کردند که ایران به جای واکنش انفعالی به این تصمیم، تصمیم بگیرد پاتک زودهنگامی به اروپا بزند.

اما رویکرد واکنشی وزارت نفت که از زمان روی کار آمدن رستم قاسمی نسبت به آن هشدار داده شده بود، باعث شد تا ایران با تصمیمی غیرمنتظره سیاستگذاران اروپایی را آچمز کند و با پیش دستی در قطع صادرات نفت به دو کشور اروپایی، بازار نفت را در انتظار یک سونامی بزرگ قرار دهد.

در حقیقت تصمیم ایران برای قطع صادرات نفت به شرکت های نفتی انگلیسی و فرانسوی، هرچند تاثیر چندانی در درآمد ایران از صادرات نفت نداشت، ولی تاثیر غیر قابل انکاری بر قیمت جهانی نفت گذاشت، همان طور که چهارشنبه هفته ای که خبر تحریم نفتی ایران منتشر شد، تنها خبر اولتیماتوم نفتی ایران به غرب کافی بود تا قیمت نفت اروپا از مرز 120 دلار بگذرد. با تصمیم قطعی ایران، اروپایی ها باید فکری به حال روزهای سرد بدون نفت ایران می کردند و از طرف دیگر، ایران به راحتی مشتریان جدیدی برای نفت خود جایگزین کرد یا میزان صادرات نفت به مشتریان آسیایی خود را افزایش داد.

با فاصله اندکی پس از تصمیم نفتی اتحادیه اروپا و بیش از پنج ماه باقی مانده تا زمان اجرایی شدن تحریم ها، با دستور رستم قاسمی وزیر نفت صادرات نفت شرکت ملی نفت ایران به پالایشگاه های فرانسه و انگلیس قطع شد. رستم قاسمی، وزیر نفت روز یکشنبه 30 بهمن ماه با صدور دستوری به مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خواستار توقف صادرات نفت خام ایران به پالایشگاه ها و شرکت های نفتی انگلیس و فرانسه شد که بر این اساس، شرکت ملی نفت ایران فروش و صادرات هرگونه نفت خام و میعانات گازی به پالایشگاه های نفتی این دو کشور اروپایی را تا اطلاع ثانوی به حالت تعلیق درآورد.

کدام طرف بیشتر ضرر کرد؟

درحالی که وزارت نفت ایران رسما اعلام کرده بود که "هیچ گونه نگرانی در خصوص جایگزینی فروش نفت ایران با مشتریان جدید وجود ندارد"، این بار این اروپایی ها بودند که پس از خودزنی که انجام دادند باید به دنبال خون جایگزین برای پمپاژ در رگ های اقتصاد بیمارشان در صف نفت بی کیفیت عربستان و هم پیمانانش می ایستادند، هرچند از همان ابتدا مشخص بود عربستان در درازمدت توان جایگزینی نفت ایران در بازارهای جهانی را ندارد و حتی اگر در جلسات پشت پرده، قولی به غربی ها داده باشد، اصول عرضه و تقاضای بازار پیچیده نفت این اجازه را به عربستان نمی دهد که در درازمدت جایگزینی برای نفت ایران به بازار عرضه کند.

سئوالی که طرح اتحادیه اروپا را از همان ابتدا به چالش می کشید با پاسخی تقریبا روشن همراه بود. این سوال که با اجرایی شدن این طرح ایران بیشتر ضرر می کند یا اروپا برای فعالان سابقه دار بازار نفت پاسخ مبهمی نداشت. از همان ابتدا بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار جهانی نفت تاکید داشتند که بیش از آن که ایران از این بازی متضرر شود، این اتحادیه اروپا خواهد بود که خود را برای یافتن جایگزین به دردسر خواهد انداخت.

به گفته آن ها ایران پس از این طرح، در جهت فروش نفت خود در بازارهای دیگر تلاش خواهد کرد و باتوجه به این که نفت خود را با نفت کش به بازار های خارجی صادر می کند، خیلی راحت می تواند با عوض کردن مسیر نفت کش ها، درآمد جایگزین خود را به دست بیاورد. صحت این موضوع را درخواست پالایشگاه های آسیایی برای افزایش واردات نفت از ایران تایید می کرد و حتی چین کار را تاجایی پیش برد که مخازن جدیدی سفارش داد تا بتواند نفت مازاد وارداتی از ایران را ذخیره کند. بنابراین حداکثر ضرر طرح تحریم از سوی اتحادیه اروپا برای ایران، این خواهد بود که مسیر نفت کش هایش را تغییر دهد و با پرداخت هزینه بیشتری نفتش را به مشتریان دیگری در سمت دیگر دنیا برساند. ولی از طرف دیگر، با تحریم نفت ایران قبل از هرچیز قیمت طلای سیاه در بازار افزایش یافت که در این میان مصرف کنندگان غربی با اقتصاد بیمارشان بیش از هرچیز ضرر می کنند.

تازه ترین آمارهای منتشر شده از سوی منابع رسمی نیز این موضوع را به خوبی تایید می کند، این آمارها که اتفاقا در سالگرد تحریم های نفتی اروپا علیه ایران منتشر شده از افزایش 39 درصدی واردات نفتی چین و 24 درصدی واردات نفتی کره جنوبی از ایران حکایت می کند که هر دو از اقتصادهای روبه رشد جهان و غول های اقتصادی آسیا به شما می روند.