آیا گرجستان با روسیه آشتی خواهد کرد؟

دیپلماسی ایرانی : تقریبا دوماه واندی پیش  بود که درانتخابات پارلمانی  گرجستان ائتلاف موسوم به رویای گرجی برهبری بیدزینا ایوانیشویلی  گوی سبقت را از حزب جنبش ملی برهبری میکائیل ساکاشویلی رهبر انقلاب رز2003 ورئیس جمهور این کشور ربود و متعاقبا نسبت به انتخاب رئیس پارلمان و دولت جدید مبادرت ورزید.نگارنده قصد دارد تحولات این کشور را پس از روی کار آمدن دولت جدید در عرصه های داخلی وخارجی  در چند بخش متوالی مرور و با بهره گیری از مدل مطالعاتی تطبیقی نسبت به مقایسه اوضاع فعلی وقبلی و همینطورارزیابی  تحلیلهای مختلف در رابطه با تحولات اخیر گرجستان و پیش بینی تحولات آتی درگرجستان  سطوری را به علاقمندان این بحث ارائه نماید.از آنجا که پس از پیروزی ائتلاف رویای گرجستان تحلیلهای مختلفی در رسانه ها ومحافل تحقیقاتی کشورمان صورت گرفت و دراکثر مواقع بنظر میرسید که نگاهها بصورت سیاه وسفید این تحولات را رویت کردند نگارنده درنظر دارد با رویکردی که صرفا سیاه وسفید نباشد به بررسی این تحولات بپردازد.در اکثر تحلیلها پیروزی ائتلاف گرجی اینگونه تعبیر شد که غلبه ائتلاف گرجی، پیروزی روسیه بر آمریکا ،شکست انقلاب مخملی رز و بازگشت به دوران سابق را برمی تافت.اما واقعیات موجود در گرجستان ،منطقه و نظام بین الملل بیانگر آنست که اینگونه ارزیابی از تحولات اخیر درگرجستان تا حدود زیادی شتاب زده بوده و قرین به یقین نیست.بنظر می رسد نه تنها انقلاب رز در گرجستان به شکست نینجامیده بلکه پیروزی ائتلاف گرجی نتیجه منطقی انقلاب رز در این کشور و استمرار روند پیشین با واقع بینی بیشتر می باشد.همینطور رویکرد دولت جدید در قبال روسیه کاملا همگرایانه ودر برابر آمریکا ،اروپا ونهادهای اروپائی  کاملا واگرایانه نیست  و تفاوتش با دولت قبلی بیشتر در تاکتیکهاست نه در استراتژی .

در بخشهای مختلف متوالی این نوشتار، نگارنده سعی خواهد نمود ضمن مروز اجمالی تحولات دوماه گذشته (از اول اکتبر2012) با ا رائه دلایلی  تلاش نماید تا  فرضیه ای که بدان اشارت رفت  را باثبات برساند.

در بخش اول این مقال به گاه شمار تشکیل پارلمان و دولت جدید و مواضع دولت رویای گرجی در قبال دولت قبلی و واکنشهای متقابل میان این دو پرداختیم .(1)  اینک در بخش دوم  به رویکردهای دولت جدید(ائتلاف رویای گرجستان) درقبال فدراسیون روسیه ، دیدگاههای رئیس جمهور گرجستان  واکنشهای مسکووبرخی از بازیگران فرامنطقه ای  درقبال تفلیس دردوره جدید می پردازیم. سیاست خارجی و مواضع دولت برآمده از تکاپوهای رویای گرجی  در برابر آمریکا ، اتحادیه اروپا وناتو و مواضع اعلام شده طرفهای مذکور در قبال دولت جدیدگرجستان را در بخشهای سوم وچهارم این نوشتار مورد بررسی قرارخواهیم داد  و در پایان بخش چهارم  یک نتیجه گیری کلی از بحث حاضر را در معرض مطالعه ونقد علاقمندان قرار خواهیم داد.

بخش دوم:رویکرد دولت ائتلاف رویای گرجستان  درقبال مسکو

پس از پیروزی ائتلاف رویای (آرزو) گرجستان در انتخابات پارلمانی این کشور نمایندگان این ائتلاف برهبری بیدزینا ایوانیشویلی که اینک نخست وزیر این کشور است  و همینطور حزب دوم پارلمان یعنی  جنبش متحدملی برهبری میکائیل ساکاشویلی که رئیس جمهور گرجستان است در رابطه با مناسبات گرجستان با روسیه اظهاراتی را بیان کرده اند که بیشتر حاکی از اختلاف در تاکتیکهاست نه دراستراتژی  و در موارد مختلفی هم نیش زدنهای ناشی ار رقابت حزبی را بیانگراست.به موازات اظهارات مقامات رسمی وحزبی گرجستان پیرامون روابط این کشور با فدراسیون روسیه ، مقامات روسی نیز دررابطه با مناسبات با گرجستان مواضع ودیدگاههای خودرا بیان نموده اند.در کنار تحرکات مقامات گرجی وروسی درقبال یکدیگر برخی از مقامات غربی نیز از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا نسبت به روابط تفلیس- مسکو و مواضع مسئولین دوکشور نسبت به یکدیگر واکنشهائی حداقل در فاز اعلامی نشان داده اند.ذیلا تحت عناوین مشخص به اظهارات مقامات گرجی ،روسی وغربی پیرامون کم وکیف مناسبات تفلیس-مسک می پردازیم و درپایان این مقال تحلیلی ازسخنان مطرح شده وچشم انداز آتی روابط گرجستان و روسیه ارائه خواهیم نمود:

مواضع و اقدامات ائتلاف رویای گرجستان در قبال روسیه

اظهارات رئیس پارلمان جدید گرجستان

از بدو تشکیل پارلمان جدید گرجستان  با اکثریت نمایندگان ائتلاف موسوم به رویای گرجستان  ،دواید اوسوپاشویلی رئیس جدید پارلمان گفت : انتقاد ازروسیه را باید متوقف و با این کشور مشکلات جدید نباید ایجادکرد.ما برای خود نباید مشکلات تازه ای ایجاد کنیم.ضمن اینکه مشکلات به حد کافی داریم.ما باید  ازایفای نفش افشاگری درمورد روسیه غیر دموکراتیک  خودداری کنیم.ائتلاف جدید باید نسبت به تهیه نقشه راه درراستای عادی شدن مناسبات با روسیه که البته زمان براست اقدام کند.وی اضافه کرد گرجستان کماکان باید موضوع عضویت درناتو را با جدیت پی گیری کند.البته این کار نباید به این صورت مطرح شود که ما بر روسیه پیروز شدیم.روسها نباید ورود گرجستان به ناتو را  به عنوان چیزی که ازدست داده اند  تلقی کنند.این یک پروسه منطقی تاریخی است.(2)

نخست وزیر جدید گرجستان به دنبال احیای روابط کشورش با روسیه

نخست وزیر جدید گرجستان با اعلام اینکه متعهد شده تا روابط تفلیس با مسکورا احیا کند، قول داد تا موضوع عضویت گرجستان در اتحادیه اروپا و ناتو را نیز پیگیری کند.ایوانیشویلی این تضمین را داد که اقدام ساکاشویلی برای ملحق شدن به غرب را کنار نگذاشته و تلاش می کند تا روابط با روسیه را بار دیگر و چهار سال پس از جنگ داخلی که در سال 2008 رخ داد، احیا کند.وی به اعضای پارلمان گفت: اولویت گروه من اشتیاق برای پیوستن به اتحادیه اروپا، جهت گیری به سوی اروپا و پیوستن به ناتو است. ما قرار است از مکانیزم های بین المللی برای انجام مذاکرات با دولت مسکو استفاده کنیم.(3)

درهمین حال در اظهاراتی جدیتر مایا پاندژیکیندر وزیر امور خارجه جدید گرجستان اعلام کرد:  تفلیس هنوز آماده احیای روابط با مسکو نیست چرا که روسیه همچنان به "اشغال" گرجستان ادامه می دهد.وی گفت: 20 درصد از خاک گرجستان همچنان توسط روسیه تحت اشغال است و روسیه دو سفارت در سوخومی و تسخینوالی گشوده است و تا زمانی که این اوضاع ادامه دارد، روابط دیپلماتیک نمی تواند احیا شود.مایا افزود: برای تمام ما و نه فقط وزارت امور خارجه چیزی مهمتر از بازپس گیری مناطق اشغال شده از دست روسیه نیست. (4) نخست وزیر گرجستان در مصاحبه ای دیگر گفت : امیدوارم با موضعی آرام، سازنده و اصولی نتایج بهتری از مذاکرات با روسیه  داشته باشیم.وی اضلفه کرد : تصور می کنم با صبر و شکیبائی بیشتر و احساسات کمتردستیابی به نتایج بهتر (در مناسبات با روسیه )امکان پذیر باشد.(18)

نشان دادن ضرب شست رویای گرجستان به مسکو

ایراکلی آلاسانیا وزیر دفاع گرجستان در کانال تلویزیونی "مائسترو" اعلام کرد شورای ویژه ای در وزارت دفاع گرجستان تأسیس خواهد شد که وزرا و افراد ارتش مجرب که در عملیات نظامی در سال های اخیر شرکت کرده اند، حضور خواهند داشت .آلاسانیا افزود افرادی که در وزارت دفاع گرجستان در بیست سال گذشته خدمت کرده اند افراد بسیار حرفه ای بوده و تجربه آنها به نفع وزارت دفاع خواهد بود.وی تصریح کرد دیوید توزادزه، وزیر سابق وزارت دفاع نیز در این شورا حضور خواهد داشت.اوهمچنین تأکید کرد با جیا کارکاراشویلی و باشگاه عمومی به منظور استفاده از تجربه آنها به نفع کشور به طوری که آن را از دست ندهند، نشست هایی برگزار خواهد کرد. ، آلاسانیا قصد دارد از تجارب جنگ میان روسیه- گرجستان را در این مورد استفاده کرد.درهمین حال میخائیل ساکاشویلی، رییس جمهوری گرجستان کاندیداتوری آوتاندیل بریدزه  را به عنوان رییس شورای عالی و به درخواست بیدزینا ایوانیشویلی، نخست وزیر جدید گرجستان اعلام خواهد کرد.این شورا مسئولین انتخاب رئیس دوت جمهوری خودمحتار آجاریا را برعهده دارد.(5)

شروط  رویای گرجی برای  بهبود روابط تفلیس- مسکو

وزیر امورخارجه گرجستان در مصاحبه با کانال دو تلویزیون کشورش علام کرد که الحاق به اتحادیه اروپا و سازمان ناتو همچنان مهمترین اولویت این کشور محسوب می شود.

ماریا پانچاکیدزه تاکیدکرد:تفلیس تا زمانی که روسیه در "آبخازیا" و "اوستیای جنوبی" سفارت خانه داردواین دو منطقه را به رسمیت می شناسد، هیچ برنامه ای جهت بهبود روابط دیپلماتیک با این کشور ندارد.(6)

عدم تمایل گرجستان برای ورود مجدد به سازمان کشورهای مشترک المنافع

وزیر امورخارجه گرجستان اعلام کرد که این کشور قصد بازگشتن به "سازمان کشورهای مستقل مشترک المنافع" را ندارد. "ماریا پانجاکیدزه"، وزیر امور خارجه گرجستان در مصاحبه با کانال دو تلویزیون روسیه اعلام کرد : هدف و تمرکز اصلی ما  ورود به اتحادیه اروپا و سازمان ناتو است.وی با اعلام این که تفلیس هیچ دعوت نامه ای از سوی کشورهای مستقل مشترک المنافع جهت عضویت مجدد در این سازمان دریافت نکرده است.

درهمین حال میخائیل یودوکیموف مدیر گروه کشورهای مستقل مشترک المنافع در وزارت خارجه روسیه در این زمینه گفت : روسیه هیچ مانعی برای بازگشتن گرجستان به کشورهای مستقل مشترک المنافع نمی بیند، اما این ابتکار باید از طرف خود گرجستان صورت گیرد.(6)

درهمین حال  وزیر امور خارجه گرجستان اعلام کرد،کشورش هرگز به جامعه کشورهای همسود به عنوان اتحادیه سست جمهوری های جدا شده از شوروی سابق نخواهد پیوست.پانژیکیدزه در مصاحبه با کانال تلویزیونی ˈروستاوی 2ˈ گفت: این فصل الخطاب راهبرد ماست و هیچ سوالی درباره الحاق به جامعه کشورهای همسود ( سی آی اس) در ذهن ما وجود ندارد.(7)

پیشترنیز بیدزینا ایوانیشویلی نخست وزیرجدید  گرجستان در اظهارنظری گفته بود که بازسازی روابط دیپلماتیک با روسیه منوط به حفظ تمامیت ارضی تفلیس خواهد بود.لازم به یادآموریست که به دنبال نبرد تهاجم روسیه به گرجستان در ماه اگوست 2008  او اشغال اوستیای جنوبی وآبخازیا توسط نیروهای روسی و اعلام استقلال این دومنطقه( که جزء تمامیت ارضی گرجستان است)  با کمک مسکو ، میخاییل ساکاشویلی رییس جمهور گرجستان خروج این کشور از اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را( روسیه ادعای رهبری این سازمان را بعنوان چایگزین شوروی سابق دارد و پوتین نیز با ارائه طرح اورآسیائی خود در همین چارچوب و از طریق جلب کشورهای عضو این سازمان به چارچوبهای اقتصادی مدنظرش اعم از اتحادیه گمرکی و پول واحد ومانند آن به دنبال احیای شبه شوروی وافزایش نفوذ روسیه درمنطقه وجهان و تحکیم اقتدار خویش درروسیه  است و از این واقعیت که احیای شوروی دیگر میسر نیست غافل است ) اعلام کرد.ˈ

چراغ سبز  نخست وزیر گرجستان برای دیداربا پوتین یا میدویدیف

روزنامه «وزگلاد» چاپ گرجستان نوشت:"بیدزینا ایوانیوشیلی" نخست وزیر گرجستان، سه شنبه (۱۸ دسامبر 2012، 28 آذرماه 1391) اعلام کرد که « امیدوار است در آینده» بتواند با "ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری یا "دمیتری میدویدیف" نخست وزیر روسیه دیدار و گفت وگو کند.وی خاطر نشان کرد که بعید نیست در آینده با رئیس جمهور یا نخست وزیر روسیه دیدار کند، ولی فعلا چنین قصدی ندارد، او تاکید کرد  از ادامه تماس های مستقیم در جهت عادی سازی روابط دو کشور استقبال می کند

اما در آینده نزدیک چنین هدفی مورد نظر مقامات تفلیس نیست.نخست وزیر گرجستان همچنین از آغاز روند تماس های مستقیم بین روسیه و گرجستان استقبال کرد که در راستای آن چند   روز قبل در ژنو گریگوری کاراسین معاون وزیر خارجه روسیه و زوراب آباشیدزه نماینده ویژه وی در مسائل روسیه با یکدیگر دیدار و مذاکره کردند.وی خاطرنشان ساخت که این تماسها 

حقیقت قابل توجهی هستند و من امیدوارم که این روند همچنان ادامه پیدا کند و روابط گرجستان و روسیه در نهایت سرو سامان بگیرد و در این راستا مسلما تمامیت ارضی گرجستان هم باید برقرار گردد.ایوانیشویلی درادامه اظهاراتش پیرامون روابط با روسیه  اضافه کردکه تمامی اقدامات دولت گرجستان در خصوص از سرگیری روابط با روسیه کاملا شفاف، پیگیرانه و اصولی خواهد بود.(8)

نخست وزیر گرجستان  برای باردوم نیز از تمایل خود برای دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور رئیس جمهور روسیه  سخن گفت . ایوانیشویلی به مطبوعات این کشور گفت : دیدارها بین سران کشورها ساده نیست به ویژه در خصوص من.اوضاع ما به ویژه دشوار است. من تصور می کنم این دیدار صورت خواهد گرفت اما نه خیلی زود، با این حال، نباید هیچ احتمالی را کنار بگذاریم. اما چنین دیدارهایی نیازمند آماده سازی و تدارک مناسب است که هم اکنون چنین تدارکی صورت نگرفته است.وی خاطر نشان کرد : نمی دانم (رئیس جمهور روسیه) به داووس می رود یا خیر. من به آنجا خواهم رفت.(یعنی اگر پوتین درداووس بادش او علاقمند به دیدار با پوتین است ) رهبر ائتلاف نوپای روپای رویای گرجستان تاکیدکرد که در خصوص بهبود روابط با روسیه خوشبین است .(9)

کنترل پایگاه های نظامی روسیه در مناطق اشغالی  گرجستان

وزیر دفاع جدید گرجستان اعلام کرد که یکی از مهمترین وظایفش کنترل دقیق فعالیت پایگاه های نظامی روسیه در

 مناطق اشغالی آبخازی و اوستیای و روند تجهیز ارتش های نیروهای جدایی طلب است تا از هر نوع تهدیدی جلوگیری شود.

"ایراکلی آلاسانیا" معاون نخست وزیر و وزیر دفاع جدید گرجستان اعلام کرد که قصد دارد فعالیت پایگاه های نظامی روسیه مستقر در مناطق اشغالی آبخازی و اوستیای جنوبی و همچنین روند تجهیز نیروهای نظامی ارتش های این دو جمهوری توسط مسکو را بطور دقیق زیر نظر بگیرد.

آلاسانیا روزسه شنبه 9 آبان در مصاحبه با یکی از شبکه های تلویزیونی گرجستان گفت: مسلما دولت جدید گرجستان نگران روند نظامی گری در مناطق آبخازی و اوستیای جنوبی است.

 سرویس های اطلاعاتی ما باید کاملا هوشیار بوده و کلیه اقدامات نظامی صورت گرفته در این مناطق را زیر نظر داشته باشند تا مانع از بروز هر نوع تهدیدی شوند که ممکن است باعث بروز درگیری نظامی گردد.

وزیر دفاع گرجستان افزود: یکی از مهمترین وظایف من کنترل کلیه فعالیت های پایگاههای نظامی روسیه در مناطق اشغالی، و نیروهای نظامی شکل گرفته در آبخازی و اوستیای جنوبی و روند تجهیز ارتش های آنها خواهد بود.

علاوه بر این، به گفته وی، دیگر وظیفه مهم وی در سمت خویش تهیه مکانیزم جدیدی برای حل و فصل مناقشه کنونی در منطقه با حضور میانجی گران بین المللی و همچنین در صورت آغاز مذاکرات دوجانبه بین مقامات تفلیس با رهبران جدایی طلب در آبخازی و اوستیای جنوبی است که به زودی در مورد آن توضیح بیشتری خواهد داد.(10)

مواضع حزب جنبش متحد ملی گرجستان در قبال روسیه

نگاه منفی به احیای روابط تفلیس -مسکو

رئیس جمهوری گرجستان معتقد است تلاش دولت جدید این کشور برای برقراری روابط با روسیه بی فایده است، چرا که روسیه به این راحتی آبخازی و اوستیای جنوبی را به گرجستان پس نخواهد داد.

میخائیل ساآکاشویلی در همایش جهانی انرژی-۲۰۱۲ که اخیرا در دوبی برگزار شده بود، در گفت وگو با خبرنگاران اعلام کرد که روسیه با هر نوع تلاش دولت جدید گرجستان برای برقراری روابط با دو منطقه اشغال شده آبخازی و اوستیای جنوبی مخالفت خواهد کرد.

رئیس جمهوری گرجستان گفت: اصل قضیه هیچ تغییری نکرده و مسئله اصلی آن است که روسیه مخالف برقراری تمامیت ارضی گرجستان است. روسیه پیش از این اعلام کرده است که حاضر نیست تا وضعیت دو جمهوری آبخازی و اوستیای جنوبی که بعد از درگیری نظامی ماه آگوست سال ۲۰۰۸ از گرجستان اعلام استقلال کرده اند را مورد بررسی قرار دهد.

ساآکاشویلی گفت: اولین چیزی که آنها (مقامات مسکو) گفتند این است که قصد ندارند تغییری در سیاست خود در قبال این دو منطقه بوجود آورند و این مسئله به آن ربطی ندارد که چه نیروهایی در گرجستان قدرت را در دست داشته باشند. این  موضوع قطعا دولت جدید گرجستان را در وضعیت بسیار دشواری قرار می دهد.

وی افزود:مسلما این مسئله شخصی نیست و به این مربوط نمی شود که چه کسی رهبری گرجستان را در دست داشته باشد. در اصل قضیه این است که این جزئی از سیاست روسیه است. سیاست روسیه شامل خدشه دار کردن استقلال و تمامیت ارضی همسایگانش است.(11)

مواضع واقدامات روسیه در قبال گرجستان

انتظار مسکو از تفلیس

الکساندر لوکاشوویچ سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که مقامات مسکو بعد از انتصاب "زوراب آباشیدزه" نماینده ویژه نخست وزیر گرجستان در مسائل مربوط به روابط با روسیه از مقامات تفلیس انتظار دارند تا گام هایی مشخصی در راستای بهبود روابط دو کشور بردارند.(12)

بیدزینا ایوانیوشیلی" نخست وزیر گرجستان ،کارشناس و دیپلمات بلندپایه زوراب آباشیدزه سفیر پیشین گرجستان در مسکو  را بعنوان نماینده ویژه خود در مسائل مربوط به روسیه منصوب کرد. آباشیدزه خود این انتصاب را نشانه آمادگی دولت گرجستان برای ایجاد روابط جدید با روسیه از طریق یک کانال مستقل و بدون دخالت رئیس جمهوری این کشور ارزیابی کرد. آباشیدزه فارغ التحصیل دانشگده زبان های خارجی دانشگاه مسکو است، از سال 1993 الی 2000 سفیر گرجستان در اتحادیه اروپا و ناتو بود. در سال 2000 به سمت معاون وزیر خارجه گرجستان منصوب شد و از سال 2004 تا اواخر سال 2008 نیز بعنوان سفیر گرجستان در مسکو مشغول به خدمت بود.

سخنگوی وزارت خارجه روسیه در واکنش به این انتصاب  گفت : به نظر من نمی توان در خصوص اینکه فعالیت آباشیدزه چه نتیجه ای خواهد داشت، از هم اکنون پیش بینی مشخصی نمود. من تنها به گفتن این نکته اکتفا می کنم که ما با کار وی بعنوان سفیر سابق گرجستان در مسکو آشنایی داریم و می توانیم بگوییم که بله، او هم با روسیه آشنایی کامل داشته و برای این ماموریت شخص مناسبی است.

لوکاشوویچ همچنین یادآور شد: واضح است که ما به اظهارات صورت گرفته از سوی مقامات دولتی جدید در گرجستان در رابطه با روسیه توجه داریم، ولی انتظار داریم تا دولت جدید گرجستان گام های مشخصی برای بهبود روابط دو کشور بردارد.

در حال حاضر سفارت سوئیس در مسکو مسئولیت تامین منافع گرجستان در روسیه را برعهده دارد. روابط دیپلماتیک بین دو کشور بعد از درگیری نظامی آگوست سال 2008  و به رسمیت شناختن استقلال دو جمهوری آبخازی و اوستیای جنوبی از سوی مسکو، متوقف شد.

چراغ سبز مسکو به تفلیس  

میخائیل وداکیموف مدیر بخش کشورهای جامعه مشترک المنافع وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد که مقامات مسکو مخالفتی با بازگشت گرجستان به جامعه همسود ندارند و این مسئله به این مسئله که چه دولتی در این کشور بر سر قدرت باشد، بستگی نخواهد داشت. این دیپلمات روس گفت: ما با دقت فراوان اظهارات مقامات تفلیس را پیگیری می کنیم. در رابطه با خروج گرجستان از جامعه مشترک المنافع نیز باید بگویم که این مسئله به ابتکارعمل خود این کشور صورت گرفته و ما هرگز مشکلی با این مسئله نداشته و نداریم.

وی با یادآوری اینکه این مقامات دولتی هستند که باید تمایل خود برای محلق شدن مجدد به جامعه کشورهای مشترک المنافع را اعلام کنند، تاکید کرد: من هیچ مانعی برای بررسی مثبت درخواست دولت گرجستان در این رابطه نمی بینم.این دیپلمات روسی  افزود: البته چنین تصمیماتی تنها در سطح وزرای امور خارجه کشورهای عضو این جامعه گرفته می شود.(13)

چراغ قرمز تفلیس به مسکو

این در حالی است که بر اساس اطلاعات رسانه های گروهی، "پاآتا زاکاریشویلی" نامزد پست وزیر مشاور در امور همگرایی گرجستان به تازگی اعلام کرده است که این کشور هرگز به جامعه مشترک المنافع باز نخواهد گشت و روابط دیپلماتیک خود با روسیه را نیز تا زمانی که سفارتخانه های این کشور در سوخومی و تسخین والی (مراکز دوجمهوری آبخازی و اوستیای جنوبی) گشوده است، امکان پذیر نخواهد دید.(14)

آزمایش سامانه تله کابین سیار روسیه در مرز گرجستان

ارتش روسیه در نزدیکی مرز گرجستان و در کوه های قفقاز یک سامانه تله کابین سیار را برای حمل و نقل نظامیان و ادوات جنگی آزمایش کردارتش روسیه در نزدیکی مرز گرجستان و در کوه های قفقاز یک سامانه تله کابین سیار را برای حمل و نقل نظامیان و ادوات جنگی آزمایش کرد. به گزارش مونیتورینگ این اولین تله کابین طراحی شده نظامی است که می تواند به سرعت نصب و برچیده شود.با استفاده از این تله کابین سیار ارتش روسیه می تواند در مناطق صعب العبور قفقاز با سرعتی به مراتب بالاتر از شیوه های پیشین ادوات جنگی و نظامیان خود را منتقل کند.

ارتش روسیه اعلام کرده است این سامانه کمک شایانی به نظامیان روس در حملات علیه شبه نظامیان در مناطق کوهستانی قفقاز خواهد کرد. الکسندر فیلیپوف طراح این تله کابین، گفت: از این سامانه در مسیرهایی که امکان عبور وجود ندارد استفاده خواهد شد.وی افزود: می توان تله کابین را در اندازه های هفتصد متری ساخت و تله کابین قادر است همزمان چندین سرباز و مهمات آنها را حمل کند.ایده ساخت تله کابین سیار نظامی برای اولین بار در سال های هزار و نهصد و هشتاد در جنگ افغانستان مطرح شد و پس از فروپاشی اتحادجماهیر شوری این ایده به فراموشی سپرده شد.در سالهای دوهزار ناآرامی ها در جبهه جنوبی روسیه و مناطق کوهستانی قفقاز دوباره ایده برپایی این تله کابین را زنده کرد.فیلیپوف ، گفت: چهل نفر در مدت دو روز می توانند این تله کابین را نصب کنند.به عقیده طراح تله کابین، این سامانه می تواند شکست را به پیروزی تبدیل کند.(15)

اعلام آمادگی وزیر خارجه روسیه برای عادی سازی روابط با گرجستان

وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد، مسکو آماده است اقداماتی معقول و منطقی در راستای عادی سازی روابطش با گرجستان به عمل آورد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد: در صورتی که مطلع شویم گرجستان به عادی سازی روابطش با مسکو تمایل دارد، در این راستا به طور منطقی و مطابق با منافع شهروندان اقدام خواهیم کرد اما مایلیم نخست بدانیم که عادی سازی روابط دوجانبه در چه شرایطی صورت خواهد گرفت. وی گفت، مسکو آماده است تا امکان از سرگیری پروازهای هواپیماها بین روسیه و گرجستان به طور عادی فراهم آید.

وی در ادامه( با گستاخی) خاطرنشان کرد: این دولت مسکو نیست که باعث آسیب دیدن روابط روسیه و گرجستان شده است. مسکو همواره در راستای تسهیل روابط میان شهروندان گرجستان و روسیه فعالیت داشته است.

پیش از این، دیمیتری مدودف، نخست وزیر روسیه (گستاخانه تر از وزیرامور خارجه کشورش )اعلام کرده بود، در صورتی که گرجستان استقلال اوستیای جنوبی و آبخازیا را به رسمیت بشناسد، مسکو روابطش را با این کشور از سر خواهد گرفت.(16)

نگاه منفی پوتین به ساکاشویلی

رئیس جمهوری روسیه با ابراز تمایل برای عادی سازی روابط با گرجستان یادآور شد متاسفانه رئیس جمهوری گرجستان باعث به بن بست رسیدن روابط دو کشور شده و مقامات مسکو و تفلیس را در وضعیت سختی قرار داده است.ولادیمیر پوتین" رئیس جمهوری روسیه ،در جریان یک کنفرانس مطبوعاتی در مسکو اعلام کرد که روسیه تمایل دارد روابطش با گرجستان عادی سازی شود، ولی در واقع امکان این مسئله در شرایط کنونی وجود ندارد.وی نظر خود را اینگونه توضیح داد: ما شاهد ارسال علائم مثبتی از سوی دولت جدید گرجستان هستیم، البته واقعیت این است که رفتار آنها فعلا بسیار خویشتن دارانه است. در واقع این "میخائیل ساآکاشویلی" رئیس جمهوری کنونی گرجستان است که باعث شده تا روابط بین دو کشور به بن بست کنونی برسد. ما نمی توانیم جمهوری آبخازی و اوستیای جنوبی را بعنوان بخشی از خاک گرجستان به رسمیت بشناسیم و گرجستان هم نمی تواند استقلال این دو جمهوری را بپذیرد و در حال حاضر راه حلی برای حل این مشکل وجود ندارد.رئیس جمهوری روسیه یادآور شد: روابط بین دو ملت روسیه و گرجستان که بسیار به یکدیگر نزدیک هستند، باید عادی باشد و در این رابطه باید به همراه یکدیگر برای یافتن راه حلی برای این وضعیت پیچیده بیاندیشیم.(17)در همین حال معاون اول وزیر امور خارجه روسیه نیز گفت مسئله ورود کالاها و محصولات گرجستان به بازار روسیه حل و فصل شده است و فقط فرایندهایی صرفا فنی باقی مانده است.(18)

مساعی جمیله تفلیس –مسکو پس از پیروزی ائتلاف رویای گرجستان

نخستین مذاکرات نمایندگان مسکو و تفلیس برای ازسرگیری روابط

وزارت امور خارجه روسیه پس از برگزاری نشست دوجانبه نمایندگان دوکشورطی بیانیه ای  اعلام کرد که مسائل مربوط به ازسرگیری روابط بین این کشور و گرجستان در ملاقات "گریگوری کاراسین" معاون وزیر خارجه روسیه با "زوراب آباشیدزه" نماینده ویژه نخست وزیر گرجستان در امور روسیه و سفیر سابق این کشور در مسکو مورد بررسی قرار گرفت.

دراین  بیانیه آمده است: در این نشست که در تاریخ 14 دسامبر2012 در ژنو سوئیس برگزار شد، طرفین به تبادل نظر در خصوص راه های ممکن برای عادی سازی روابط مسکو و تفلیس در عرصه های مختلف پرداختند. پیش از این نماینده ویژه نخست وزیر گرجستان در امور مربوط به روسیه هم اعلام کرده بود که از نتیجه دیدار خود با کاراسین رضایت دارد.(19)

پیشتر آباشیدزه در ژنو به خبرنگاران گفته بود: هر دو طرف در این خصوص اتفاق نظر دارند که روابط روسیه و گرجستان در شرایط کنونی به بن بست رسیده و لازم است تا اقدامی در جهت یافتن راهی برای برون رفت از این بن بست صورت بگیرد. به گفته وی، دو کشور به خوبی می دانند که لازم است تا راهی برای از سرگیری روابط اقتصادی-ترانزیتی، از سر گرفته شدن پروازهای مستقیم هوایی بین تفلیس و مسکو و همچنین آغاز تماس ها برای بررسی روابط انسانی و فرهنگی بین دو کشور همسایه پیدا شود.( روسیه در سال 2006 واردات برخی از محصولات گرجستان مانند نوشیدنی ها، آب معدنی و میوه را ممنوع و روابط حمل و نقل و ارتباط پستی با گرجستان را قطع کرد.)

 در همین رابطه بخش فارسی «صدای روسیه»اعلام کرد: فرستاده ویژه گرجستان پس از مذاکره با نماینده روسی در کنفرانسی خبری از در پیش بودن دوران جدید روابط سیاسی بین تفلیس و مسکو خبر داد. فرستاده ویژه روسیه نیز گفت: این روابط در شکلی جدید و با دیدگاههای وسیع ادامه خواهد داشت.(20)

وزیر امورخارجه چدید گرجستان  قریب یکماه پیش از با اعلام خبر برگزاری این دیدار  خاطرنشان کرده بود :ما نباید نتیجه مثبتی را از این ملاقات انتظار داشته باشیم، هرچند این واقعیت که نخستین ملاقات صورت می گیرد، مثبت است.

سرگئی لاوروف نیز خاطر نشان ساخته بود شد که در آن ملاقات مسایلی آشکار و روشن خواهد شد.وی در سخنانی که از خبرگزاری روسی اینترفاکس نقل شد، گفته بود: ما آماده دست زدن به اقدامات منطقی هستیم که ناشی از منافعی در زندگی شهروندان باشد.

پانجیکیدزه همچنین گفته بود: در مذاکرات با مسکو، تفلیس می خواهد نخست بر موضوعاتی تمرکز کند که پیشرفت سریع در آنها امکان پذیر است و بر روی مسایل حساس مانند سیاست روسیه نسبت به مناطق جداشده از گرجستان دست نخواهد گذاشت.این وزیر گرجی به خبرگزاری فرانسه گفت: ما تصور می کنیم عادی سازی روابط فرهنگی و تجاری در مرحله نخست امکان پذیر است.

باید یادآوری کرد که از هنگام پایان جنگ میان مسکوتفلیس ، دیپلمات های روسیه و گرجستان مرتبا در ژنو برای مذاکره به میزبانی سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و سازمان امنیت و همکاری اروپا ملاقات کرده اند، اما این مذاکرات تاکنون به تصمیم عمده یا آشتی، نیانجامیده است.

در تاریخ ۱۱ اکتبر در ژنو بیست و یکمین دور مذاکرات در خصوص وضعیت آبخازی و اوستیای جنوبی صورت گرفت که در آن نمایندگانی از سوی روسیه، گرجستان، آمریکا و دو جمهوری خود خوانده مذکور و همچنین ناظرینی از سوی اتحادیه اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا و سازمان ملل متحد حضور داشتند. این دور از مذاکرات هم مانند سایر دفعات قبل بدون نتیجه و دست یابی به توافقی بین طرفین به پایان رسید.(21)

مواضع واشنگتن نسبت به روابط تفلیس –مسکو

 معاون مشاور وزیر خارجه آمریکا در امور اروپا و اورآسیا گفت: دولت آمریکا از تلاش دولت جدید گرجستان برای عادی سازی روابط با روسیه حمایت می کند و این مسئله تناقضی با روابط حسنه موجود بین تفلیس و واشنگتن ندارد.

"اریک روبین" معاون مشاور وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا و اورآسیا اعلام کرد که مقامات واشنگتن قصد دارند از تلاش دولت جدید گرجستان برای عادی سازی روابط این کشور با همسایگانش، از جمله روسیه حمایت کنند.

این دیپلمات آمریکایی روز جمعه5آبان ماه دریک سخنرانی در واشنگتن یادآور شد که اخیرا نخستین اقدامات مثبت در راستای برقراری اعتماد متقابل و کاهش وخامت اوضاع در روابط روسیه و گرجستان از سوی هر دو طرف برداشته شده است.

 روبین از جمله این اقدامات به موافقت گرجستان با عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی، باز شدن مرز بین دو کشور و ازسر گیری ارتباط هوایی و همچنین لغو محدودیت های روادیدی برای اتباع روسی از سوی دولت گرجستان اشاره کرد.

وی تاکید کرد: ما اطمینان داریم که اقدامات مثبت بیشتری می توان در این زمینه انجام داد و ما از تلاش های دولت جدید گرجستان برای بهبود روابط با همه همسایگان این کشور، بخصوص روسیه حمایت می کنیم. وی در عین حال یادآور شد که مقامات واشنگتن تناقضی بین فعال بودن روابط گرجستان و آمریکا و توسعه روابط بین گرجستان و روسیه نمی بینند.

روبین در عین حال تاکید کرد: حمایت دولت ایالات متحده از استقلال و تمامیت ارضی گرجستان بر اساس مرزهای شناخته شده بین المللی این کشور هیچ تغییری نکرده است. او گفت: ما همواره از روسیه می خواهیم تا به تعهدات خویش بر اساس توافقات سال ۲۰۰۸ بعد از جنگ آگوست با گرجستان پایبند باشد و اجازه دهد تا ناظرین بین المللی در هر دو طرف خطوط مرزی بین گرجستان و دو منطقه آبخازی و اوستیای جنوبی حضور داشته باشند. این مقام وزارت خارجه آمریکا در پایان سخنانش تاکید کرد که کشورش از تلاش گرجستان برای عضویت در ناتو کاملا حمایت می کنند.(22)
در همین حال  ریچارد نورلند سفیر آمریکا در گرجستان  با استقبال از اظهارت سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه وهمتای گرجی وی  درباره مذاکرات  نمایندگان دوکشور در آینده نزدیک در سوئیس  اظهار امیدواری نموده بود که دو کشور همسایه بتوانند به اختلافات خود پایان دهند.(23)

تحلیل وجمع بندی

با بررسی تحولات اخیر گرجستان و نگرش به اظهارات مقامات گرجی ،روسی وآمریکائی و امعان نظر به پیشینه مناسبات تفلیس – مسکو نکات ذیل به  ذهن نگارنده متبادر می گردد:

برغم شروع شکننده مذاکرات نمایندگان دوکشور در سوئیس و اظهارات دیپلماتیک برخی از مقامات گرجی وروسی مبنی بر حل مسائل موجود بمنظور برقراری روابط ، مشکلاتی از قبیل روشن تر نبودن مواضع طرفین ،تناقض در اظهارات مقامات گرجی ،تاکید تفلیس بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی این کشور و عقب نشینی مسکو از شناسائی مناطق اوستیای جنوبی و آبخازیا وتعطیلی سفارت های روسیه در این دو منطقه جداشده از گرجستان که با حمایتهای مستقیم رویه صورت گرفته  واصرار مسکو بر حفظ وضع  موجود  و رویکرد منفی مسکو به ساکاشویلی رئیس جمهورکنونی گرجستان و تضاد منافع آمریکا ،غرب وناتو با روسیه و همینطور تاکید مقامات دولت جدید درخصوص ادامه سیاست خارجی گرجستان در راستای همگرائی هرچه بیشتر با اروپا و عضویت دراتحادیه اروپائی و ناتو بنظر می رسد بحران روابط گرجستان وروسیه  کماکان ادامه خواهد داشت. اما درعین حال دوطرف  تلاش خواهند کرد گامهائی برای کاهش بحران از طریق برقراری همکاریهای فرهنگی، اقتصادی ،تجاری وکنسولی از سوی دو کشور برداشته  تا زمینه های احیای روابط را فراهم آورند .اینکه در این راستا تا چه حد موفق خواهند شد را زمان نشان خواهد داد.ملت گرجستان و احزاب سیاسی  این کشور عمدتا رویکرد ضدروسی بویژه پس از حمله نظامی روسیه به گرجستان دارند و هرگز به ازدست رفتن اراضی کشورشان رضایت نخواهند داد.هرچند که روسیه بسیار قویتر از گرجستان است وسیاست سلطه طلبی خودرا در مناطق پیرامونی خود در قفقاز ،آسیای مرکزی و منطقه اسلاو تا حتی المقدور ادامه خواهدداد.هرچند که به مرور زمان مسکو بازی را در مناطق مختلف به رقبا وا می گذارد.سیاست پارادوکسیکل کرملین در قبال قققاز شمالی وجنوبی که از یک سو  به جدائی واستقلال مناطق اوستیای جنوبی وآبخازیای گرجستان کمک  و آنها را مورد شناسائی قرار می دهد واز سوی دیگر به مناطق مسلمان نشین قفقاز شمالی در درون فدراسیون روسیه اجازه خودمختاری به معنی صحیح آن نمی دهد.اما تاریخ نشان داده است که سلطه گری و ظلم پایان خواهد یافت همانگونه که دیوارهای آهنین شوروی فروریخت.

زیرنویسها:

 http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1910529

(1)این بخش را که درتاریخ 1دیماه 1391 منتشر شده است درلینک فوق بخوانید:

22.10.2012(2)روزنامه اینترنتی قفقاز اینفو آذربایجان

-یکشنبه 7 آبان1391 (3)خبرگزاری ایسنا

(4)خبرگزاری نووستی روسیه 7آبان 1391

- سه شنبه 9 آبان1391 (5)خبرگزاری آریا

(6)خبرگزاری ریانووستی روسیه -دوشنبه 29 آبان1391

28 آبان 1391 (7) خبرگزاری ایرنا

(8)خبرگزاری آریا 29آذر 1391

(9)خبرگزاری شین هوا از تفلیس- 5دی 1391

(10) خبرگزاری فارس 9 آبان 1391

(11)خبرگزاری فارس- 2آبان 1391

(12)خبرگزاری  ونوستی روسیه -  16آبان 1391

(13)خبرگزاری فارس - 21 آبان1391

(14) همان

واحدمرکز ی خبر - 9 آذر1391 (15)

(16)خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)-20 آذر 1391

(17)خبرگزاری شین هوا ،تفلیس 2دی 1391

(18)خبرگزاری شین هوا،تفلیس- 5دی1391

(19)خبرگزاری فارس – 26آذر1391

(20)واحدمرکزی خبر-28آذر1391

(21) خبرگزاری آریا 1آذر1391

(22)خبرگزاری  فارس-6آبان 1391

(23)خبرگزاری ترند آذربایجان -21آذر1391