موارد اختلاف ایران و آژانس چیست؟

در شرایطی که قرار است مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، ماه آینده در تهران ادامه پیدا کند، صحبت از زمینه های توافق و اختلاف ایران و آژانس به یکی از مباحث مهم بین المللی تبدیل شده است. در همین رابطه، برخی از دیپلمات های غربی درباره مهمترین زمینه های اختلاف دو طرف نکاتی را مطرح کرده اند.

به گزارش «تابناک»، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی روز ۲۳ آذر در تهران مذاکراتی درباره مسائل حل نشده در برنامه هسته ای ایران داشتند که هر دو طرف از این مذاکرات ابراز رضایت کردند. بر همین مبنا، تصمیم بر آن شد که دور بعدی مذاکرات روز ۲۷ دی (۱۶ ژانویه) در تهران ادامه پیدا کند.

در همین حال، برخی دیپلمات های غربی حاضر در آژانس، طی گفت و گوهایی با خبرگزاری «رویترز»، درباره مهمترین موضوعات مورد اختلاف طرفین اظهارنظر کرده اند.

یکی از این دیپلمات ها در این رابطه گفته: «یک مانع سخت بر سر رسیدن به توافق بین ایران و آژانس، این درخواست ایران است که در هر حوزه ای که به سئوال های آژانس پاسخ داده شد، تحقیق و بازرسی درباره آن متوقف شود. اما آژانس اتمی می خواهد اگر مدارک جدیدی به میان آمد، بتواند به مسائل مطرح شده قبلی باز گردد».

یکی دیگر از این دیپلمات ها نیز اظهار داشته: «چالش دیگر در مذاکرات ایران و آژانس، درخواست ایران برای دسترسی به مدارکی است که عمدتاً از دستگاه های اطلاعاتی کشورهای غربی به دست آمده و مبنای نگرانی های آژانس درباره ابعاد احتمالی نظامی ممنوعه در برنامه هسته ای تهران است».

در این رابطه، هرچند «یوکیا آمانو»، مدیرکل آژانس گفته تمایل داشته مدارک را «در زمان مناسب» به ایران ارائه دهد، ولی مقامات غربی می گویند چنین کاری برای آژانس دشوار است؛ زیرا این مدارک به شکل محرمانه و سری از سوی دولت های دیگر به این نهاد سازمان ملل داده شده اند و اگر تهران به اصل مدارک دست پیدا کند، آژانس  نگران افشای هویت منابع خود در ایران خواهد بود.

رویترز به نقل از یکی دیگر از دیپلمات های آژانس نوشته در مذاکرات پیش رو، هنوز جا برای خوشبینی درباره رسیدن به توافق با ایران وجود دارد، اما برای رسیدن به توافق نهایی، هنوز باید کار بیشتری انجام بگیرد.

علاوه بر موارد فوق، رویترز اشاره می کند که یکی دیگر از زمینه های اختلاف میان ایران و آژانس، تمایل بازرسان آژانس برای بازدید از مرکز نظامی «پارچین» است. دیپلمات های غربی و مقامات آژانس مدعی هستند احتمالاً در این مرکز آزمایش های تسلیحاتی هسته ای انجام گرفته و برای رفع نگرانی ها باید اجازه بازدید از آن از سوی ایران صادر شود.

در این رابطه، ایران همواره تأکید کرده در صورت حصول یک توافق ساختاری و چارچوب مشخص با آژانس، مخالفتی با بازدید بازرسان از پارچین نخواهد داشت؛ توافقی که «هرمان ناکارتس»، معاون مدیرکل آژانس اظهار امیدواری کرده در مذاکرات ماه آینده در تهران، بالاخره حاصل شود.

به هر حال، واضح است آنچه در گفت و گوهای آتی ایران و آژانس مبنای بحث قرار خواهد گرفت، همین زمینه های اختلاف نظر و تلاش برای رفع آن ها خواهد بود و تنها در این صورت است که می توان به حصول توافقی پایدار بر سر برنامه هسته ای ایران امیدوار بود.