بشار تنها نیست

دیپلماسی ایرانی: از زمان سفر باب ژان پل دوم به سوریه در سال 2001 منطقه دمشق قدیم هیچ گاه شاهد حضور جمعیت مسیحی با این گستردگی نبوده است. به خصوص از سوی کاردینال های مختلف سوری و لبنانی که کمتر دیده شده در یک جا تا این اندازه گسترده کنار هم باشند. همه آنها روز دوشنبه 10 دسامبر برای شرکت در مراسم خاکسپاری پاتریک آگناتیوس چهارم، رهبر مسیحیان ارتدوکس گرد هم آمده بودند. تشیعی که از بیروت آغاز شده بود و به سوریه و به شهر دمشق رسیده بود.

به گزارش روزنامه لبنانی السفیر، در این تشیع بزرگ نظمی مطلق حکم فرما بود و جمعیتی عظیم در آن شرکت داشتند و کاردینال ها نیز بر اساس اصول مذهبی خود در راه تشیع جنازه سرودهای مذهبی خود را می خواندند.

این در حالی بود که صدای تیراندازی و پرتاب گلوله های توپ و خمپاره از مناطق دیگر دمشق به وضوح به گوش می رسید.

در کنار حزنی که به دلیل از دست دادن یکی از رهبران مسیحی دنیای عرب که اعتقاد راسخی به صلح میان ادیان داشت و از همگان دعوت می کرد که به دور از تنش ها و درگیری های طایفه ای در کنار هم زندگی کنند، در این تشیع جنازه حاکم بود، شعفی مخفی نیز در میان حاضران بود. آنها از این که هنوز می توانند با آزادی و به دور از فشار جریان های تندروی اسلامی و سلفی آزادانه مراسم دینی خود را برگزار کرده و تشییع جنازه محترمی برای رهبر مسیحی خود برگزار کنند، خشنود بودند.

نکته مهم در این مراسم حضور رهبران دینی مسیحی از شهرهای مختلف سوریه و لبنان بود. نکته ای که مورد توجه بسیاری قرار گرفت و این حقیقت را فاش کرد که حکومت فعلی سوریه از حمایت قاطع اقلیت های مسیحی کشور برخوردار است. اقلیتی که خوب می داند اگر اسد در راس قدرت نباشد و کشور به هرج و مرج کشیده شود، مخالفان تندروی اسد مجالی برای نفس کشیدن به آنها نمی دهند. نکته ای که یکی از کاردینال های مسیحی در جریان تشیع جنازه در سخنرانی خود برای مسیحیان حاضر در این مراسم نیز بر زبان آورد. وی گفت: «سوریه برای همه ما است. ما به سوریه به عنوان میهنی که آغوشش برای همه طیف ها و معتقدان به مذاهب گوناگون باز است، احترام ویژه قائلیم و می خواهیم همچنان در آن زندگی کنیم و آن را به عنوان میهن ابدی خود بدانیم. آنهایی که می خواهند ما را بترسانند و مسیحیان را وادار به ترک کشور و میهنشان کنند و روشن است که از حمایت خارجی ها نیز برخوردارند، بدانند که ما در سرزمین مادری خود باقی خواهیم ماند و برای حفظ آن همه کار خواهیم کرد.»

از دیگر نکات بارز این تشیع جنازه حضور رسمی نمایندگان حکومت اسد از جمله منصور عزام، وزیر امور ریاست جمهوری به عنوان نماینده شخص بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، محمد جهاد اللحام، رئیس مجلس ملی یا همان پارلمان سوریه، عمران الزعبی، وزیر اطلاع رسانی و هیئت های رسمی دیپلماتیک از کشورهای مختلف از جمله روسیه بود. همچنین کاردینال گریگوریوس سوم به عنوان نماینده رسمی کلیسای کاتولیک واتیکان نیز در این مراسم حضور داشت. از لبنان نیز جورج خضر به عنوان نماینده کلیسای مسیحیان ارتدوکس لبنان آمده بود.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حضور چهره های بارز حکومتی در میان تشییع کنندگان در حقیقت نشان پیمان دوستی و اتحاد مسیحیان با حکومت اسد است. حکومتی که در آن اقلیت های مسیحی نقشی بارز دارند و حفظ بقای اسد برای آنها بسیار مهم است. به خصوص که به هنگام تشییع جنازه عده ای شعارهایی در حمایت از اسد و حکومت او سر دادند.

علاوه بر آن حضور هیئت های دیپلماتیک به ویژه هیئت دیپلماتیک روسی که به این مراسم جنبه رسمی تر و بین المللی داد نشان می دهد که نه تنها دولت اسد همچنان از حمایت طرف روسی برخوردار است بلکه اقلیت مسیحی آن نیز مورد حمایت دولت روسیه است و علاوه بر آن از نزدیکی هر چه بیشتر مسیحیان به حکومت اسد حمایت می کند.

حضور نماینده پاپ بندیکتس شانزدهم در این مراسم نیز نشان می دهد که واتیکان بر خلاف تصورهای سیاسی در کنار بشار اسد و مسیحیان سوری است و از راهی که آنها در ائتلاف با حکومت اسد می پیمایند و تلاش دارند تا این ائتلاف را با قدرت حفظ کنند، حمایت می کند.

بدین ترتیب قدرت نمایی دیگری از سوی اسد این بار در بعد طایفه ای به نمایش در آمد که نشان داد اسد تنها نیست و از حمایت قاطع و مستحکم اقلیت های مسیحی سوریه برخوردار است. حمایت علوی ها و مسیحیان از اسد می تواند در بعد طایفه ای و رویارویی با مخالفانش بسیار مهم باشد، چرا که بدین ترتیب اسد می تواند تلاش کند تا حمایت مسیحیان جهان را نیز جلب کند. نکته ای که به جرات می توان گفت که یکی از مهم ترین دلایل حفظ اسد در قدرت و موفقیت در مقاومتش در برابر بحران جاری در سوریه است.

از این جا است که می توانیم بسنجیم که قدرت لابی مسیحیان سوری مقیم در امریکا که این روزها به نفع اسد در واشنگتن و دیگر شهرهای امریکا به شدت فعالیت می کند تا چه اندازه است. لابی ای که پس از آغاز بحران سوریه در واشنگتن تشکیل شد و در ارتباط نزدیک با اسد و سفارت سوریه در واشنگتن است و تلاش دارد تا ارتباطاتش را با کنگره، مجلس سنا و کاخ سفید بیش از پیش گسترش دهد. لابی ای که به گفته منابع خبری لبنانی و غربی در زمره بزرگ ترین لابی های فعال در امریکا در آمده است و همه تلاش خود را می کند که اسد بیش از این در تنگنای سیاسی و بین المللی قرار نگیرد.