شهرک سازی ابزار انتقام گیری نتانیاهو

دیپلماسی ایرانی: 24 ساعت پس از تصمیم تاریخی اعضای سازمان ملل به تصویب عضویت ناظر فلسطین در این نهاد گذشته بود که نخست وزیر رژیم صهیونیستی دست به کار شد. بنیامین نتانیاهو روند تنبیه تشکیلات خودگردان فلسطین را آغاز کرد. بر اساس تازه ترین خبر مندرج در روزنامه اسرائیلی هاآرتص ، این رژیم برای احداث 1700 بنای مسکونی جدید در خارج از خط سبز اعلام امادگی کرده است. پیش از این نیز اعلام شده بود که این رژیم قصد دارد 3 هزار واحد مسکونی در اراضی اشغالی بسازد.بر اساس طرح این شهرک سازی ، شمال و جنوب کرانه باختری از هم جدا خواهد شد. این اقدام واکنش شمار زیادی از کشورهای اروپایی را به دنبال داشت به نحوی که پنج کشور اروپایی شامل انگلیس، فرانسه، دانمارک، اسپانیا و سوئد و استرالیا سفیران رژیم صهیونیستی را فرا خواندند. دلایل اصرار نتانیاهو با توسعه شهرک های اسرائیلی ، نقش افکار عمومی در این تصمیم گیری ها، بروز اختلاف های داخلی میان احزاب مختلف در سرزمین های اشغالی بر سر این بحث و راهکارهای حقوقی پیش روی تشکیلات خودگردان فلسطین برای مقابله با تصمیم جدید تل آویو را با سید مرتضی نعمت زاده، تحلیل گر مسائل خاورمیانه بررسی کردیم که متن این گفتگو به شرح زیر است:

هدف از طرح ساختن سه هزار خانه در اراضی اشغالی توسط رژیم صهیونیستی چیست؟

مسئله شهرک سازی از دو سطح قابل بررسی است. اول در سطح کلان یعنی جایگاهی که شهرک سازی به طور کلی در استراتژی و ساختار رژیم صهیونیستی دارد و دیگری در سطح رویداد، یعنی فهم ارتباط پروژه های مشخص با تحولات سیاسی در هر مرحله .
نخست باید بگویم که به طور کلی مفهوم شهرک سازی جزء ذات و طبیعت رژیم صهیونیستی است. اساسا هسته اولیه رژیم صهیونیستی با شهرک سازی در فلسطین و مهاجرت یهودیان در اوایل قرن گذشته و استقرار آن ها در شهرک های صهیونیستی ایجاد شده، بنیان گذاشته شده است. بعد هم بر همین اساس گسترش پیدا کرده است. در حقیقت اسرائیل یک شهرک بزرگ صهیونیستی است. این پدیده ای است که اسرائیل نمی تواند از آن دست بکشد. شهروندان رژیم صهیونیستی، شهرک نشینانی هستند که در شهرک بزرگی به نام اسرائیل زندگی می کنند و از همین طریق هم اسرائیل تلاش دارد که دامنه و دایره خود را گسترش دهد. علاوه بر این، این اقدام دستاوردهای اقتصادی و امنیتی برای رژیم صهیونیستی در پی دارد. چرا که رژیم صهیونیستی این شهرک ها را در مناطق بسیار حساسی احداث می کند که بتواند نیاز امنیتی کنونی و آتی رژیم صهیونیستی را برآورده کند. در این شهرک ها اصولا کسانی مستقر می شوند که اساسا تندرو هستند فلسطین را تنها از آن یهود می دانند، این تندرو ها اثرات منفی بسیار زیادی در محیط اجتماعی و در تعامل با فلسطینیان می گذارند و به عنوان یک گروه ستیزه جو و فعال نقش مهمی هم در انتخابات دارند. 
علاوه بر این، نوع سیاست اسرائیل در شهرک سازی به گونه ای است که تلاش می کند بهترین مناطق را به لحاظ موقعیت اقتصادی و حاصلخیزی و وفور منابع آبی و نیز برخوردار از نظر موقعیت استراتژیک و ژئوپلیتیک در سرزمین های اشغالی انتخاب کند. اسرائیل از همین طریق توانسته کرانه باختری را تبدیل به مجموعه جزیره هایی کند که اگر هم روزی همه کرانه باختری در اختیار دولت خودگردان قرار گیرد، دولت خودگردان به دلیل تبدیل شدن آن به جزایر پراکنده به راحتی نمی تواند آن را اداره کند و ناگزیر است که در این مدیریت نقش بسیار بالایی را به رژیم صهیونیستی و سیستم امنیتی آن بدهد. ضمن این که این شهرک ها نوعی در واقع پادگان نظامی هم به شمار می آیند. بنابراین به طور کلی جایگاه شهرک سازی در سیاست و استراتژی و طبیعت رژیم صهیونیستی، جایگاهی محوری و کانونی است.
اما طرحی که بر اساس آن بناست سه هزار واحد مسکونی جدید در اراضی اشغالی ساخته شود، از گذشته طراحی شده و آماده بوده است. رژیم صهیونیستی بعد از شکستی که در جنگ هشت روزه به لحاظ نظامی و استراتژیک متحمل شد و بعد از آن شکست سیاسی در مجمع عمومی سازمان ملل، اقدام به چنین واکنشی در جهت اجرای این طرح کرد.

فشار افکار عمومی داخلی اسرائیل چقدر در این تصمیم تاثیر داشته است؟

اصولا روند شهرک سازی مربوط به وضعیت تندروی و رادیکالیسم در اسرائیل است. یعنی کسانی در این شهرک ها مستقر می شوند و از این شهرک ها استفاده می کنند که اصولا یا مهاجرانی هستند که از خارج وارد شده اند و یا کسانی هستند که به حدی تندرو هستند که این ریسک را می پذیرند که وارد سرزمین های اشغالی شده و با فلسطینی ها درگیر شوند. این افراد امنیت و آینده خود را در گرو استمرار این شهرک سازی ها می بینند. بنابراین در موضع گیری های سیاسی رای خود را به کسانی می دهند که از سیاست شهرک سازی حمایت می کنند یعنی جناح تندرو در اسرائیل. موقعیت جناح تندروی اسرائیل بعد از شکست در جنگ هشت روزه و نیز شکست در مجمع عمومی متزلزل شده است و این اقدامی است برای تجدید قوا و روحیه جریان تندرو در داخل اسرائیل.

ظاهرا احزاب دیگر در داخل اسرائیل چندان با این طرح دولت نتانیاهو موافق نبوده اند. این عدم موافقت مانعی بر سر اجرای این طرح ایجاد نخواهد کرد؟

تا زمان انتخابات، مسئولیت اداره کشور به دست نتانیاهو و تیم اوست. در روند کلی این موضوع جزء موضوعاتی است که در داخل اسرائیل به صورت یک چالش وجود دارد. البته باید توجه داشت که بحث شهرک سازی از سوی همه سران رژیم صهیونیسیتی یک امر پذیرفته شده است. چون یک امر ذاتی برای رژیم صهیونیستی است. بنابراین در میان جناح های مختلف در اسرائیل در اهمیت و ضرورت این پدیده اختلافی وجود ندارد. اگر اختلافی وجود داشته باشد در نوع تاکتیک ها و شرایطی است که برای اجرای آن انتخاب می شود. یعنی آن چه در اقدام نتانیاهو در اعلام احداث این سه هزار واحد مسکونی، مورد اعتراض قرار گرفته است، زمان اعلام این مسئله است و نه اصل شهرک سازی. البته ممکن است گروه های بسیار اندکی هم در اسرائیل وجود داشته باشند که با مسئله شهرک سازی مخالف باشند. این مخالفت هم به نوع تعریفی بر می گردد که این افراد از اسرائیل دارند. در میان برخی نظریه پردازان اسرائیلی این اعتقاد وجود دارد که بر اساس شیوه های کنونی نمی توان آینده رژیم صهیونیستی را تضمین کرد. اما این گروه در حدی نیستند که بتوانند روند کلی رژیم صهیونیستی را تغییر دهند. بنابراین، اصل این موضوع نمی تواند یک مناقشه اساسی در مدیریت کشور و انتخابات آتی باشد.

انگلیس، فرانسه و امریکا به طور جداگانه تصمیم اسرائیل برای اقدام به شهرک سازی جدید را محکوم کرده اند. به نظر شما این موضع تاثیری در تصمیم نتانیاهو خواهد داشت؟

این مخالفت ها و فشارها از سوی برخی حامیان رژیم صهیونیستی کم و بیش در گذشته نیز وجود داشته است. این ها معتقدند که سیاست شهرک سازی با سیاست گفت و گوی مسالمت آمیز برای حل بحران فلسطین منافات دارد. اما این که این موضع گیری تبدیل به عامل فشاری شود که در تصمیم گیری رژیم صهیونیستی تعیین کننده باشد، بعید به نظر می رسد. بنابراین این موضع گیری ها یک اقدام روتین است. هرچند می توان آن را در کل این گونه ارزیابی کرد که رژیم صهیونیستی جایگاه گذشته خود را در جهان از دست داده است.

به نظر شما تشکیلات خودگردان با توجه به موقعیت جدید بین المللی خود، برای مقابله با این تصمیم چه اقدامی می تواند انجام دهد؟

واقعیت این است که نظام بین المللی تصمیمی جدی برای مقابله با اسرائیل ندارد. منظور از نظام بین المللی، قدرت های تصمیم گیرنده در نظام بین المللی است و نه جامعه بین الملل که در بر گیرنده همه کشورها باشد. نباید فراموش کرد که مراجعه محمود عباس به مجمع عمومی در پی آن صورت گرفت که عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل در شورای امنیت با مخالفت اکثریت مواجه شد. این مسئله نشان دهنده این است که نظام بین الملل هم چنان در معادله منازعه میان فلسطینی ها و رژیم صهیونیستی، طرف رژیم صهیونیستی را گرفته است. بنابراین آن چه می تواند مسئله فلسطین را به صورت جدی در دستور کار نهادهای بین المللی قرار دهد مسئله مقاومت است. البته باید ترکیبی میان مقاومت و دیپلماسی دنبال شود اما نباید فراموش کرد که دیپلماسی باید در خدمت مقاومت باشد و نه بر عکس. یعنی اگر دیپلماسی در خدمت مقاومت باشد می تواند دستاوردهای مقاومت را تبدیل به پیروزی های عینی کند. اما بالعکس اگر مقاومت بخواهد در خدمت دیپلماسی قرار گیرد، در نهایت این فشارهای دیپلماتیک بین المللی است که تاثیرگذار خواهد بود و نه قدرت دیپلماتیک فلسطینی ها.
اما در مجموع حکومت خودگردان می تواند اقداماتی از جمله شکایت را پیگیری کند. با توجه به این که فلسطین در حال حاضر عضو سازمان ملل است و این کیان مورد تجاوز رژیم صهیونیستی قرار گرفته و رژیم صهیونیستی بر خلاف مقررات بین المللی در مناطق اشغالی اقدام به انجام تغییرات کرده است، این حق برای فلسطینیان وجود دارد که به نهادهای حقوقی بین المللی شکایت کنند و رژیم صهیونیستی را به لحاظ قانونی در چارچوب نظام بین الملل مورد پیگیری قرار دهند. اما به هر حال نتایج این پیگیری ها نیز نمی تواند خارج از اراده بین المللی که در کنار اسرائیل ایستاده است، باشد. /۱۲

انتشار اولیه:سه شنبه 14 آذر 1391 / بازانتشار: شنبه 18 آذر 1391