مقامات ایران تصمیم می‌گیرند
شعیب بهمن*
آرمان : پیشنهاد سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه به ایران را از این جهت می‌توان بررسی کرد که این پیشنهاد بر خلاف اظهارنظرهای مختلف که آن را نخستین پیشنهاد روسیه می‌دانند، پیش از این هم سابقه داشته و روس‌ها در موارد مختلف از روابط ایران و آمریکا استقبال کرده‌اند. این مساله را می‌توان به تحولات منطقه و بهار عربی و همچنین تحولات سوریه گره زد که روس‌ها این تصور را دارند که فضای جدیدی در خاورمیانه در حال بروز است به همین دلیل این تصور در روسیه وجود دارد که مذاکرات ایران و آمریکا می‌تواند آرامش را به منظقه برگرداند و از بروز درگیری‌های دیگر در منطقه جلوگیری کند. روس‌ها همواره خودشان را به عنوان یک بازیگر میانی بین ایران و غرب تصور کرده‌اند و همیشه به دنبال نقش میانجی هستند و البته بحث در این بوده که روسیه این درخواست را نیز دارد که از مذاکرات ایران و آمریکا باخبر شود که در نهایت ریسک‌های احتمالی خطر در مورد ایران و بحث هسته‌ای و نیز مشکل با اسرائیل را به حداقل برساند. این موضوع حائز اهمیت است که شاید درخواست روسیه، منفعت مستقیم را برای این کشور در پی نداشته باشد ولی این را باید در نظر بگیریم که روابط ایران و روسیه همواره روابطی سه ضلعی بوده به این مفهوم که همیشه پای کشوری سوم در میان بوده است. در حال حاضر و در این مورد خاص هم این آمریکاست که نقش کشور سوم را بازی می‌کند، به نحوی که در سال‌های گذشته هم حتی در مواقعی شاهد آن بوده‌ایم که هرگاه روابط ایران و روسیه می‌خواسته به طرف خاصی برود و نوعی رابطه خاص شکل بگیرد، این آمریکا بوده که مخالفت خود را به نحوی نشان داده است اما در نگاهی کلی منفعت مشخص برای روسیه همانطوری که گفتیم اوضاع خاورمیانه است که روسیه هیچگاه نمی‌خواهد بحران در منطقه ادامه پیدا کند چراکه نگاهی در روسیه وجود دارد که حضور اسرائیل در مرزهای آسیا و قفقاز را موضوعی بسیار بحران‌زا و خطرناک می‌داند و در این مورد مشخص با ایران هم‌رای هستند بنابراین در تلاشند تا منطقه از بحران خارج شود. از یاد نبریم که جان مک‌کین اعلام کرده بود بهار عربی بیش از هر چیز مرزهای روسیه را به خطر می‌اندازد و این دلیل مناسبی است تا روسیه به دنبال شرایط آرام و به دور از تنش در منطقه باشند. از طرف دیگر به اعتقاد من نمی‌شود خیلی به این پیشنهادها جدی فکر کرد و در مجموع به عنوان حرفی معمولی باید به آن نگریست که در مصاحبه‌ای زده شده کمااینکه روس‌ها بارها اعلام کرده‌اند هرگونه مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا بهتر است در قالب مذاکرات 1+5 صورت بپذیرد. ضمن اینکه در روسیه نگرش دیگری هم وجود دارد که ایران در حال حاضر از سر ناچاری و مشکلاتی که با غرب دارد با این کشور ارتباط برقرار می‌کند و اگر ایران با غرب خوب بشود، دیگر توجهی به روسیه نخواهد داشت و مثال اپوزیسیون روسیه هم ماجرای زمان جنگ سرد در روسیه است. به عبارت دیگر هیچگاه ماجرا از دید روسیه نگریسته نمی‌شود. به هر حال فراز و فرودهای بسیاری در این رابطه وجود داشته و موردی که در حال حاضر امکان جهت‌دهی متفاوتی را در این رابطه بدهد، وجود آمریکاست که به عنوان ضلع سوم در روابط ایران و روسیه مطرح است. در مورد اظهارات و پیشنهاد روسیه هم این ایران است که در نهایت تصمیم‌گیری می‌کند و فارغ از خواست روسیه یا نوع پیشنهاد آن کشور اقدام به تصمیم‌گیری خواهد کرد و به نظر نمی‌رسد مقامات ایران هم منتظر نظر روسیه باشند تا تصمیم‌گیری کنند.
* کارشناس مسائل روسیه
نظر شما :