فساد مالی در عراق بیداد می‌کند

دیپلماسی ایرانی: در سال گذشته سایت دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم، روزنامه نگار و نویسنده مشهور و از چهره های مشهور فرهنگی لبنانی را که جوایز متعددی در زمینه های مختلف روزنامه نگاری و فرهنگی به دست آورده است که به طور مرتب در روزنامه النهار لبنان منتشر می شدند، ترجمه و منتشر کرد که همگی آنها در آرشیو دیپلماسی ایرانی در دسترس هستند. این یادداشت ها عموما درباره تحولات اخیر خاورمیانه و شمال آفریقا بودند که نعوم در سفرش به ایالات متحده امریکا که هر ساله انجام می دهد در دیدارش با مقام های مختلف امریکایی که برخی از آنها سابقه طولانی در دستگاه سیاست خارجی امریکا داشته اند و شماری نیز همچنان در این دستگاه مشغول به کارند، در میان گذاشته بود. نعوم نامی از این افراد نمی آورد ولی سمت همگی آنها را یاد می کند، از این رو خواننده می تواند حدس بزند که فرد مورد اشاره چه کسی است یا این که از لحاظ تاثیرگذاری در سیاست خارجی امریکا از چه اهمیتی برخوردار است و یا این که چه اطلاعات پشت پرده ای را می داند که کمتر ردی از آنها در رسانه ها دیده می شود. یکی دیگر از نکات مورد اهمیت این یادداشت ها به روز بودن آنها و هم زمانی شان با تحولات خاورمیانه است. خاورمیانه ای که از سال 2010 به بعد و با آغاز بهار عربی رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است. ویژگی دیگر این یادداشت ها حالت گفت وگو بودن آنها با مقام های امریکایی است که جذابیت بیشتری به آنها می دهد.

امسال نیز نعوم همانند سال های گذشته در همان زمان همیشگی به ایالات متحده امریکا رفته و مشابه همان گفت وگوها را انجام داده است و اکنون که به لبنان بازگشته این یادداشت ها را یک به یک در روزنامه النهار منتشر کرده است. دیپلماسی ایرانی نیز به رویه سال گذشته تلاش می کند، همگی این یادداشت ها را ترجمه و منتشر کند. در این جا سی امین بخش از این سلسله یادداشت ها پیش رویتان قرار می گیرد:

از مسئول مستقیم پرونده عراق در کاخ سفید پرسیدم: آیا این احساس را دارید که در عراق شکست خورده اید؟ آیا به نظرت دستور به انحلال ارتش عراق به جا بود؟ آیا برنامه ای بعد از سقوط صدام حسین در عراق داشتید؟ گفت: «اولا احساس شکست نمی کنیم. بر عکس گمان می کنیم که موفق شدیم که آن چه می خواستیم را به دست آوریم و در موعد معین از عراق عقب نشینی کردیم. ایرانی ها توقع عقب نشینی را نداشتند و عراقی ها نیز چندان به آن پافشاری نمی کردند. دستاوردهای بسیاری در عراق داشتیم. اما درباره شمار امریکایی ها که در عراق باقی مانده اند و گفتی که 17 هزار نفر هستند، باید بگویم که این رقم صحیح نیست. تنها سه هزار نفر در عراق باقی مانده اند که وظیفه آنها هم حمایت از سفارت امریکا در بغداد، کنسولگری ها، دیپلمات ها و هیئت های همراه آنها است. در عراق شرکت های امنیتی امریکایی فعال هستند اما به هیچ وجه وابسته به نیروهای مسلح امریکایی نیستند. این را هم بدان که بسیاری از کارکنان آنها امریکایی نیستند و به خصوص بسیاری از آنها از امریکای لاتین آمده اند.»

نظر دادم: در دوران جنگ عراق یعنی از زمان اشغال این کشور در سال 2003  تا زمان عقب نشینی نیروهای امریکایی از آن، بارها شنیدم که نیروهای غیر امریکایی در میان ارتش امریکا حضور داشته اند که از آنها خواسته شده بود در قبال جنگیدن در عراق برای ارتش امریکا به آنها گرین کارت یا همان اقامت دائم در امریکا داده می شود. آیا این درست است؟ جواب داد: «همه این ها درست نیست. آن چه بود این بود که از کسانی که پروانه اقامت دائم در امریکا را داشتند خواسته شده بود که به ارتش امریکا بپیوندند و در داخل عراق خدمت کنند. گفته شده بود اگر این کار را بکنند دستیابی شان به شناسنامه امریکایی تسریع می شود. اما آنها پروانه اقامت دائم را داشتند و همان طور که می دانی این افراد حقوق کامل یک شهروند امریکایی را به استثنای حق رای در انتخابات عمومی و ریاست جمهوری را دارند. این بدان معنا است که آنها حق کار دارند و حقوق های دیگر نیز به آنها تعلق می گیرد، کما این که همه وظایف و مسئولیت ها به ویژه پرداخت مالیات را نیز باید بر عهده بگیرند.» 

پرسیدم: آیا فساد در عراق گسترده است؟ جواب داد: «فساد گسترده و بسیار بزرگ است. به گونه ای که فعالیت های دولت را با چالش مواجه می کند، عده ای هستند که اموال دولت و کشور را می دزدند و حتی در ساده ترین امور کشور مثل بازسازی ها دزدی می کنند، برای همین برخی از مسئولان دولتی و غیر دولتی از امضای اسناد معاملات اقتصادی کشور خودداری می کنند از ترس این که اتهام فساد به آنها نخورد، بسیاری از افراد رانت خوار و رشوه بگیر نیز بازداشت شده اند. عده ای هم هستند که تنها معاملاتی را امضا می کنند که به نفعشان باشد و نفعی به آنها برسد. این در حالی است که امضا نشدن بسیاری از این معامله ها باعث می شود تا کشور در تنگنا قرار بگیرد و کارها و حتی امور بازسازی کشور معلق بماند.»

گفتم از اقتصاد و نفت عراق بگو، گفت: «دستاوردهای کمی به دست آمده است. عراق ثروت نفتی بزرگی در اختیار دارد، مقادیر عظیمی از نفت در اختیار عراق است، عملیات حفر چاه نیز بسیار آسان است چرا که خیلی به سطح زمین نزدیک است و این نوع بسیار خوبی از استخراج نفت است. زمین برای این منابع بسیار گسترده است، و راهی برای انتقال این نفت ها به واسطه حامل های دریایی و زمینی وجود دارد، حتی از مناطق آبی ثروت های نفتی به خارج صادر می شوند. مشکل اصلی عراق در مرحله میانی استخراج نفت از چاه ها است. زیر ساخت های عراق فرسوده هستند و نیاز به بازسازی دارند. کارهایی در این زمینه در حال انجام است ولی خیلی کم و ساده به دلایل مختلفی که می دانی. این را هم بدان عراق کشوری است که ذاتا تنوع اقتصادی دارد. کشوری است بسیار غنی نه تنها در نفت بلکه در منابع آبی نیز امکانات بسیاری دارد. این اطلاعاتی است که بر اساس مطالعات علمی جدی به دست آمده است. برای همین لازم است که یک سیستم مدرن و پیشرفته احداث شود که به طور علمی بر روی منابع آبی آن نیز سرمایه گذاری شود. در آخر این را هم می گویم که عراق کشور توریستی و کشاورزی نیز هست کما این که کشوری است که از صنایع متوسط و صنایع پتروشیمی نیز برخوردار است.»