اردوغان: روس‌ها دروغ می‌گویند

دیپلماسی ایرانی: روس ها همچنان از حامیان اصلی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه محسوب می شوند. اما تلاش های تازه ای از سوی ترک ها و عرب ها برای ایجاد نرمش در مواضع آنها به نفع مخالفان اسد آغاز شده است. به گزارش روزنامه القدس العربی، چاپ لندن، رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در دیدار با هیئت شورای امور عربی و بین المللی که پس از توقفی طولانی در مسکو به آنکارا آمده است، ابراز امیدواری کرد که روس ها به زودی تغییری حقیقی در مواضع خود در قبال پرونده سوریه از خود نشان بدهند.

ریاست هیئت شورای امور عربی و بین المللی را محمد جاسم الصقر، کارشناس مشهور کویتی جهان عرب بر عهده دارد که با خود چهره های مشهور جهان عرب چون عمرو موسی، دبیر کل سابق اتحادیه عرب و نامزد شکست خورده انتخابات ریاست جمهوری مصر، حنان عشراوی، محمد بنی عیسی، ایاد علاوی و فواد سنیوره را همراه کرده است.

به گفته منابع آگاه که القدس العربی نامی از آنها نیاورده ولی تاکید کرده که به این هیئت بسیار نزدیک است، گفت وگوهای صریح و مستقیمی میان اعضای این هیئت با مقامات روسی صورت گرفته است به گونه ای که در دیدار با اردوغان به وی گفته اند که توانسته اند شاهد تغییراتی در مواضع مقام های روسی باشند و دریابند که موضع روس ها در حال حاضر به این مرحله رسیده که به فکر تشکیل شورای انتقالی برای جانشین ساختن آن به جای حکومت بشار اسد افتاده اند.

بنا به این گزارش، اردوغان پس از شنیدن اظهارات اعضای این هیئت گفته است که روس ها صادق نیستند، بارها از آنها درباره تشکیل یک حکومت انتقالی شنیده ایم ولی هیچ گاه حرفشان را عملی نکرده اند.

وی همچنین گفته است: «خواهش می کنم نسبت به روس ها مبالغه نکنید، روس ها همانند ایرانی ها و چینی ها هر گاه از آنها خواسته ایم که مرحله انتقالی را پس از موافقت با آن در سوریه عملی کنند از آن فرار کرده اند.»   

این در حالی است که پس از سفر این هیئت به روسیه، طاهر المصری، رئیس مجلس اعیان اردن که وی نیز از اعضای این هئیت است، خواستار اعلام تغییر در مواضع روسیه در امان، پایتخت اردن شد. مصری گفت: «روس ها علنا و به صراحت صحبت از دوره انتقالی می زنند که این نشان می دهد که مواضع آنها نسبت به بحران سوریه تغییر کرده است.»

پیش از این سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرده بود که کشورش تصمیم دارد توافقات بیانیه ژنو را به طور کامل اجرا کند.

المصری در دیدار با رجب طیب اردوغان گفت: «خواهش می کنم توجه داشته باشید که کشور سوریه در وضعیت سختی به سر می برد و ملت سوریه کشته می شوند ولی شما بر اساس روندهای سیاسی و دیپلماتیک معمول با آن پرونده تعامل نمی کنید.»

وی سپس به نخست وزیر ترکیه پیشنهاد می دهد: این بار روس ها را امتحان کنید و ناامید نشوید، لازم است که شما تماس های دائمی و مستقیمی با آنها داشته باشید و یک اتاق عملیات با همین هدف ایجاد کنید.

ایاد علاوی، نخست وزیر اسبق عراق که وی نیز یکی از اعضای این هیئت بود پس از دیدار با اردوغان گفت: «ترک ها خبرگی بیشتری در تعامل با روس ها و دیپلماسی آنها دارند، آنها می گویند که دیپلماسی روس ها دقیقا همان چیزی است که به دیپلماسی خرس روسی معروف است. بنا بر این لازم است که در اظهارات مقام های ترکیه ای در تحلیل مواضع روس ها دقیق شویم. من هم موافقم که نباید در اعلام تغییر مواضع روس ها نسبت به تحولات سوریه بر خلاف خواسته برادرانم در هیئت عربی عجله کرد.»

گفتنی است که روابط روسیه و ترکیه چندان حسنه نیست و مدت ها است که این دو کشور در پرونده های مختلف سیاسی و منطقه ای با یکدیگر در یک رقابت منطقه ای به سر می برند.

هیئت عربی خود را یک هئیت کاملا غیر دولتی می داند که مقرش در کویت است و در تمامی امور سیاسی و دیپلماتیک منطقه ای فعالیت دارد اما هیچ گزارشی به هیچ طرفی ارائه نمی دهد.

در خلال دیدار این هیئت با مقام های روسی که شامل سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و مشاوران مهم پوتین می شده است، طرف روسی به اطلاع این هیئت می رساند که به هیچ وجه آمادگی پذیرش بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه را در خاک خود ندارد و آن چه در رسانه های عربی درباره این موضوع منتشر می شود صحیح نیست و اگر بشار اسد خواستار ضمانت های رسمی در دوره حکومت انتقالی است ما به هیچ وجه طرفی نیستیم که بخواهیم به او ضمانتی بدهیم. لاوروف به روشنی به این هیئت گفته است که کسانی که حرف از پایان حکومت اسد می زنند همان ها باید ضمانت های لازم را به او بدهند. وی همچنین به آنها تاکید کرده است که مساله ما این است که می خواهیم بدانیم پس از مرحله انتقالی دقیقا چه برنامه ای برای سوریه وجود دارد.

از این اظهارات هئیت عربی این گونه برداشت کرده است که روس ها نگرانی بسیاری نسبت به مصالح حیاتی خود در سوریه دارند و از این که ثبات در سوریه در صورت نبود اسد از بین برود، بسیار نگران هستند. آنها به روشنی به هیئت عربی گفته اند که آمادگی کامل دارند که بیانیه ژنو را به طور کامل به مرحله اجرا برسانند اما طرفی که از اجرای آن فرار می کند و حاضر نیست واقعیت ها را بپذیرد امریکایی ها هستند.

گفته می شود که هیئت عربی به اظهارات لاوروف پاسخ داده است که شما از غرب و از ایالات متحده به دلیل آن چه در لیبی رخ داد، ناراحت هستید، شما گمان می کنید که آنها شما را در لیبی فریب داده اند اما تداوم وضعیت فعلی نیز به ضرر شما خواهد بود چرا که امریکایی ها تلاش خواهند کرد که فریب دیگری را بر شما تحمیل کنند، آنها در فروپاشی کشور سوریه و ارتش این کشور زیاده گویی و اغراق می کنند چرا که می دانند که این ارتش ستون فقرات این کشور است و اگر تعضیف شود دیگر روسیه کسی را در سوریه نخواهد داشت که بخواهد مصالح آنها را تامین کند.

سخنگوی دولت روسیه در پاسخ به این اظهارات می گوید: شما باید به سرعت راه حل عملی برای حل بحران سوریه بیابید قبل از آن که این کشور از هم فروبپاشد، شما می گویید که بشار اسد باید از قدرت کنار برود اما فراموش نکنید که شما رویکرد عربی خاصی نسبت به سوریه دارید بنابراین باید برای حفظ این رویکرد تلاش کنید و اجازه ندهید که دیکته های امریکا و اروپا بر دیدگاه هایتان غلبه کند. اگر این رویکرد را حفظ کنید می توانید راه حلی قابل قبولی برای تغییر اوضاع در سوریه بیابید که هم جلوی خون ریزی ها گرفته شود و هم وحدت، یکپارچگی و استقلال سوریه حفظ و هم این که کمترین هزینه متحمل آنها شود.