گذشت زمان در خاورمیانه به نفع کیست؟

محمد ایرانی

آرمان: اکنون بحثی مبنی بر اینکه گذشت زمان چه تاثیری بر تحولات خاورمیانه، موضوع مذاکرات هسته ای و بحران سوریه دارد، مطرح است. آیا طولانی شدن بحران سوریه به حل آن کمک می کند یا وضعیت را پیچیده تر می کند؟ اکنون وضعیت سوریه در تحولات خاورمیانه پیچیده شده است؛ از یک طرف گروه های مسلح نظامی مخالف هم، تمام گروه های سلفی موجود در منطقه شامل آنهایی که در کشورهای عربی هستند و آنهایی که در خارج از مجموعه اعراب مثل پاکستان و افغانستان هستند، وارد شده اند و این مساله به پیچیدگی موضوع سوریه افزوده است. به طور طبیعی هرگونه تحولی که بخواهد وضعیت سوریه را به سمتی ببرد که در آن گروه های سلفی پررنگ باشند، برای آمریکا مایه نگرانی است. آمریکا قطعا تحقق چنین موضوعی را برنمی تابد. بنابراین با توجه به نزدیک بودن انتخابات آمریکا، موضوعی که می تواند مطرح و تاثیرگذار باشد، اینکه موضوع سوریه به گونه ای آرام تا پایان انتخابات امتداد پیدا کند. اکنون مشکل اصلی این است که هرگونه پیشرفتی در زمینه مسائل داخلی سوریه که به نفع مخالفان باشد، به نفع گروه های تندرو هم تمام خواهد شد. یعنی مسیر این دو یکی شده است. نگرانی آمریکا هم در این میان آن است که اگر بخواهند از سوریه حمایت کنند، این موضوع به نفع نیروهای سلفی تندرو نیز تمام خواهد شد. بنابراین آمریکایی ها ترجیح می دهند که در این وضعیت به شکل خیلی آرام حرکت کنند و سیر تحولات در سوریه خیلی جدی نباشد. تحولات یکی دو هفته گذشته درباره فرایند سوریه نشان می دهد که آمریکا، فرانسه و انگلیس و در کل غربی ها حمایت خود را از مردم سوریه از جبهه سیاسی به جبهه نظامی منتقل کرده اند. برخلاف گذشته که کانون توجه به سمت شورای ملی معارضه یعنی مخالفان سیاسی مستقردر استانبول بود، اکنون نوک پیکان به سوی حمایت ازارتش آزاد سوریه پیش می رود. دلیل این مساله هم واضح است. از نظر آمریکا بی توجهی به ارتش آزاد سبب شده که جریانات تندرو در سوریه فعال تر و قوی تر شده اند. بی تردید قوی تر شدن این جریانات در سوریه برای آمریکایی ها تهدید خواهد بود. این دلیل دراختیارگذاشتن سلاح های جدید و امکانات ارتباطی جدید به ارتش آزاد است. مرور زمان از نگاه آمریکایی ها و غربی ها بیشتر معطوف به این است که در تحولات میدانی و داخلی سوریه بیشتر حمایت از ارتش آزاد داشته باشند. به هر حال یکسری تلاش هایی در بیرون صورت می گیرد و فشارهای گوناگون تشدید می شود، تحریم های اقتصادی افزون می شود، سلاح های جدیدی که مخالفان سوریه در حال به کار گیری آن هستند و اینکه نیرویی که برای ایستادگی برابر رژیم صهیونیستی تعریف شده بود اکنون در جنگ داخلی استفاده می شود؛ نشانه هایی خوبی نیست. حتما باید برای تغییر وضع، راه حل هایی توسط کشورهای مهم منطقه تدارک دیده شود. این راه حل باید مبتنی باشد بر حل مسالمت آمیز و سیاسی در داخل و استمرار گفت و گوها به شکلی که موضوع از حالت بحرانی کنونی خارج شود.در غیر این صورت، وضعیت خوش بینانه نخواهد بود.

* کارشناس مسائل بین الملل