لزوم بازسازی جنبش عدم تعهد

اسدالله اطهری*

آرمان: یکی از مواردی که ایران می تواند در زمان اجلاس عدم تعهد همتش را معطوف به آن کند، تلاش برای موفقیت سیاسی و بین المللی است. مساله دیگر به کار بستن نوعی دیپلماسی است که کمک می کند ما از این وضعیت بهتر استفاده کنیم. این دیپلماسی باید تلاش کند نشان دهد که ایران کشوری است مقتدر. سوم اینکه کشورهایی که به ایران می آیند، به لحاظ تاریخی ریشه در معادلات جنگ سرد دارند، اما بسیاری از این کشورها تغییر موقعیت داده اند. مثلا هند با وجودی که عضو جنبش غیرمتعهدهاست، اما جهت گیری بین المللی اش را در همکاری هسته ای با ایالات متحده تعریف کرده است. حتی بین هند و آمریکا همکاری هسته ای وجود دارد. البته ایران در این کنفرانس طرح هایی دارد که هنوز سرنوشتش مشخص نیست. مساله مبادلات اقتصادی بین المللی، تحریم های بانکی و مسائلی از این دست برای ما مهم است که آن را از طریق ایده بانک اقتصادی مشترک بین کشورها پیگیری می کنیم. نکته دیگر هم تقویت ایده آلیسم است. در دانشگاه ها، مطبوعات و روزنامه های ایران دو تفکر باهم در حال مجادله هستند؛ ایده آلیسم با واقع گرایی. ایران به این دلیل که هنوز از تهدیدات امنیتی خارج نشده است، بیشتر با این کشورها کار می کند. درباره جنبش غیر متعهدها هم مهم این است که اینگونه نهادها، گروه ها و سازمان ها که پایه در عصرهای گذشته دارند، چگونه خود را به روز کنند. مهم این است که ما چطور اینها را بازسازی کنیم و طرح مجددی از اینها داشته باشیم. تخریب چیز خوبی نیست، این بازسازی آنهاست که جالب و مفید است. مثلا در مقابل ورشویی که نابود شد و نتوانست خود را مجددا بازتعریف کند و به جایش روس ها گروه های نظامی و امنیتی را در درون مرزهای خود شکل دادند؛ ناتو به عنوان یک نهاد جنگ سرد، تعریف جدیدی از خود کرد. یا گروه 15 که چنین تحولی را برای خود در نظر گرفت و موفقیت آمیز هم بود. جنبش عدم تعهد که سوکارنو و دیگران شروع کردند و سیر تاریخی خاصی را طی کرده است، می تواند دوباره تعریف شود و در مسیر تاریخی جدیدی قرار گیرد. به نظر می رسد هر نهادی که در دنیا به گفت و گو میان جامعه مدنی جهانی کمک کند، می تواند مورد بازسازی و تجدید نظر مجدد قرار گیرد.

* کارشناس مسائل بین الملل