تهران از این فرصت طلایی استفاده کند

دیپلماسی ایرانی: جنبش عدم تعهد در دهه 1960 با  تلاش های چهار کشور (غنا، هند، مصر ویوگسلاوی) در راستای  پایه گذاری راه سوم وهویت بخشی به استقلال کشور های جهان سوم از ابر قدرت ها تشکیل شد، امروزه  این جنبش با120 عضو به عنوان یک سازمان فرا منطقه ای می باشد که دو سوم اعضای سازمان ملل متحد را تشکیل می دهند.
جنبش عدم تعهد از 1961 تا کنون اهداف بسیاری را دنبال کرده است و امروز بعد از گذشت 5 دهه نیاز به بازنگری در ساختار واهداف دارد. از جمله اهداف جنبش از زمان شکل گیری شامل: تقویت و تحکیم چندجانبه گرایی و ارتقاء نقش کلیدی سازمان ملل، ایفای نقش به عنوان یک مجمع هماهنگ کننده سیاسی و کشورهای در حال توسعه برای تقویت و دفاع از منافع مشترک آنان در سیستم روابط بین الملل، تقویت اتحاد، انسجام، و هماهنگی میان کشورهای در حال توسعه بر مبنای ارزش های مشترک و اولویت هایی که به صورت اجماع مورد توافق قرار گرفته است، از جمله این اهداف است.
همچنین دفاع از صلح و امنیت بین المللی و حل تمام مناقشات بین المللی بوسیله ابزار صلح آمیز در تطابق با اصول و اهداف منشور ملل متحد و حقوق بین الملل، تشویق روابط دوستانه و همکاری میان همه ملت ها بر مبنای اصول حقوق بین الملل، به ویژه آن مواردی که الهام گرفته شده از منشور ملل متحد است نیز، از دیگر اهداف عدم تعهد است.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان میزبان اجلاس شانزدهم که به مدت سه سال ریاست جنبش را به عهده خواهد داشت، فرصت های گوناگونی دارد که می بایست به طور شایسته از ظرفیت های  جنبش در راستای منافع واهداف ملی، منطقه ایی وجهانی خود به عنوان یک کنشگر سیاسی بهره برداری کند.
در یک تحلیل کلی می توان سه رویکرد اقتصادی، سیاسی وفرهنگی ایران را نسبت به اجلاس جاری مطرح نمود. رویکرد اقتصادی وتجاری اولویت نخست کشورمان می باشد. با توجه به شرایط داخلی و قرار گرفتن در وضعیت تحریم از جانب غرب و امریکا، اولین فرصت جمهوری اسلامی ایران استفاده از ظرفیت های  اقتصادی کشور های عضو به ویژه بازیگران موثر مانند کشورهای مطرح آسیایی به منظور تقویت اقتصاد مقاومتی  می باشد.
آمار گمرک ایران نشان می دهد که ایران در سال 1390 حجم تجارت غیرنفتی (صادرات و واردات) بالغ بر 43 میلیارد دلاری با اعضای جنبش غیرمتعهدها داشته است. سال گذشته ایران بیش از 19.7 میلیارد دلار کالا به کشورهای عضو جنبش صادر کرد، در حالی که معادل 24.1 میلیارد دلار نیز از این کشورها واردات داشت. همچنین آمار نشان می دهد که ایران در سال قبل با حدود 100 کشور عضو جنبش غیرمتعهدها تبادل تجاری داشته است.
عراق، امارات، هند، افغانستان، اندونزی، پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان، سوریه و فیلیپین بزرگترین بازارهای صادراتی ایران در بین اعضای جنبش محسوب می شوند. در عین حال امارات، هند، مالزی، عمان، تایلند، پاکستان، اندونزی، عربستان، ازبکستان و ترکمنستان نیز اصلی ترین مبادی ورود کالا به ایران در بین اعضای جنبش غیرمتعهدها هستند.
براساس آمار گمرک، کل حجم تجارت غیرنفتی ایران در سال 1390 حدود 105 میلیارد دلار بود. به این ترتیب سهم تجارت ایران با کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها از کل تجارتش در سال گذشته به حدود 40 درصد رسید. به نظر می رسد با توجه به ظرفیت بالای جنبش غیرمتعهدها، ایران می تواند از فرصت برگزاری نشست این جنبش در تهران استفاده کرده و ضمن افزایش حجم تبادلات تجاری خود با کشورهای این جنبش، همکاریهای اقتصادی و صنعتی خود را نیز با این کشورها افزایش دهد.
در رویکرد سیاسی ، با توجه به اینکه جنبش عدم تعهد یک سازمان فرامنطقه ایی  می باشد که می تواند در ساختارهای سیاسی جهان از جمله  نهادینه کردن صلح وامنیت بین المللی نقش موثر داشته باشد، بنابراین جمهوری اسلامی ایران از فرصت فراروی اجلاس می بایست در جهت مذاکرات دو وچند جانبه استفاده نموده در باز سازی هدفهای جدید سیاسی و حقوقی جنبش متناسب با شرایط جهانی و همچنین  شعار نمادین این اجلاس یعنی صلح پایدار در سایه مدیریت مشترک جهانی را جنبه عملیاتی بدهد. از نظر سیاسی همچنین، رویکرد مذاکره وگفتگو با همسایگان و کشور های مهم منطقه از قبیل عربستان، پاکستان، هند و مصر به ویژه بعد از روی کارامدن دولت اسلامی به منظور تقویت همکارهای سیاسی و اقتصادی منطقه ایی بسیار مهم است
در رویکرد فرهنگی به اجلاس می توان گفت دیپلماسی فرهنگی یکی از ابعاد مهم سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می باشد. یکی از آسیب های  کشور های در حال توسعه وجهان اسلام، تقابل فرهنگی غرب با هدف استحاله فرهنگی این کشور ها به ویژه در ابعاد رسانه ایی و تبلیغاتی می باشد. این جهت گیری  برای از بین بردن هویت واستقلال سیاسی – فرهنگی جهان سوم و کشور های در حال توسعه طراحی ودر حال اجرا می باشد. لذا اتخاذ رویکردهای مشترک فرهنگی و بسترهای مشترک رسانه های کشورهای تاثیر گذار عضو عدم تعهد می تواند فرایند های سیاست گذاری های فرهنگی این کشورها را تحت تاثیر قرار داده و زمینه همکارهای دو وچند جانبه فرهنگی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم اورد.
در پایان نکته قابل ذکر این است که فرصت فراهم امده برای جمهوری اسلامی ایران برای استفاده بهینه از ظرفیت های گوناگون جنبش عدم تعهد در  طول سه سال ریاست ایران، زمانی به طور کامل میسر است که امکان همکاری ، مشارکت وهمدلی  فعال نخبگان فکری واجرایی توامان  برقرار گردد. /16