چهار پیام ربوده شدن زائران ایرانی

حسن لاسجردی*

برخی بر این باورند که بین اعدام اتباع ایرانی در عربستان، ربوده شدن زائران ایرانی در سوریه و گروگانگیری ماموران هلال احمر ایران در لیبی، خط سیر و ربطی وجود دارد و این موضوعات به شکلی با هدف تصویرسازی منظوردار علیه ایران در حال انجام است. در شرایطی که منطقه خاورمیانه اسیر بحران است و ایران نیز یکی از محورهای تعیین کننده در منطقه و جهان به شمار می رود، این اتفاقات بیش از آنکه از اراده خاصی نشات بگیرد و در قالب برنامه ای از پیش طراحی شده تعریف شود، امتداد سیر طبیعی حوادث است. امروز در سطح منطقه و جهان ما جریان موافقان و مخالفان اسد را حول محور سوریه داریم. بدون تردید نگاه ایران در قضیه سوریه سازنده است، ولی از سوی دیگر سوریه کنونی عرصه درگیری و نزاع داخلی است. گروه های معارض در نظر دارند با ربودن زائران، همکاری های موجود بین دولت های ایران و سوریه را مخدوش کنند. به عبارت دیگر با دچار مشکل کردن دولت ایران به دولت بشار اسد ضربه بزنند. بر این اساس ما وقتی به سوریه کنونی نگاه می کنیم، مجموعه ای از گروه ها و افراد را داریم که در جبهه معارضین قرار دارند. از جمله سلفی ها، القاعده، معارضین دولت و نیروهای مشکوک خارجی که همگی در وضعیت فعلی روبه روی بشار اسد صف آرایی می کنند. درباره ربوده شدگان ایرانی، تصاویری که از العربیه مشاهده شد حکایت از آن دارد که ربایندگان از گروه های معارضین هستند. نوع پوشش خاص آنها این موضوع را نشان می داد، البته شبکه العربیه تلاش کرد که حضور این افراد را با حضور ایران در سوریه مرتبط کند و از آن بهره های رسانه ای برد. پس مجموعه مسائلی که عنوان شد نشان می دهد شرایط سوریه مستعد چنین نزاع هایی است. طرف های درگیر در مسائل سوریه سعی می کنند از اهرم های خود علیه یکدیگر استفاده کنند. در چنین شرایطی که جنگی واقعی و رسانه ای در صحنه سوریه جریان دارد، ربودن زائران برای معارضان نوعی عقده گشایی است. دوم اینکه نشان می دهد در سوریه امنیت کامل وجود ندارد. سوم اینکه معارضین می خواهند بگویند هرکس یا گروه یا کشوری که با این سیستم همکاری کند، باید بداند که مغضوب و در معرض تهدید است. نکته چهارم که مسئله ای باریک بینانه است، تاثیر چنین اقداماتی بر اقتصاد سوریه است. از آنجا که دولت سوریه از راه ورود زائران و صنعت توریسم درآمد دارد، چنین اقداماتی درباره زائران، می تواند یک طراحی هدفمند از سوی نیروهای مخالف دولت تعبیر شود، تا دولت اسد را با فشار مضاعف اقتصادی مواجه کند. اما درباره واکنش های وزارت خارجه ما در موضوع ربوده شدن 48زائر ایرانی، به نظرم دستگاه دیپلماسی ما باید از همه فرصت ها استفاده کند. چون جان مسافران در این مسئله در میان است، همه کانال ها باید فعال شود. از این زاویه اگر نگاه کنیم تماس تلفنی با وزیر خارجه ترکیه یا هر مقام قطری، به هیچ روی از وجهه ایران نمی کاهد. حتی اگر این سطح از گفت وگو برای نجات جان ربوده شدگان ایرانی نتیجه نداد، باید در سطوح بالاتر مثلا مذاکره با دولت سوریه یا سازمان ملل پیگیر این قضیه شد. همکاری با ترکیه و رایزنی در این مورد نیز از نظرم پسندیده است و باید دنبال شود. درست است که ما در پاره ای مسائل با ترک ها اختلاف نظر داریم، اما موضوعاتی نیز وجود دارد که می توانیم درباره آنها گفت وگو کنیم. به هر حال ما اکنون هم روابط اقتصادی با ترکیه داریم و ظرفیت هایی برای رایزنی در این مورد وجود دارد. مسئله مهم این است که در روابط بین الملل باید براساس اصل هزینه و فایده عمل کرد.

* کارشناس مسائل سوریه