تحریم‌ها و اقتصاد ایران
دکتر محمود جامساز*
آرمان: روشن است که نبود تحریم‌ها بهتر از بودن آنهاست. در نبود تحریم‌ها مسئولان اقتصادی کشور با توجه به شرایط نسبتا باثبات درآمد حاصل از فروش نفت و گاز قادر خواهند بود برنامه‌های مشخص‌تری مبتنی بر ظرفیت‌های پولی و مالی و اقتصادی و اجتماعی اتخاذ کنند. اما تحریم‌های اقتصادی، تاثیرات خود را دارد. بخش اعظمی از مساله افزایش تورم، بیکاری و... می‌تواند مربوط به اعمال همین تحریم‌ها باشد. تحریم‌های جدید که از اول ژوئن شروع شده‌اند، شدیدتر از گذشته هستند که تاثیراتی بر اقتصاد خواهند گذاشت. در حالی که نفت اوپک با قیمت بالاتر از 90 دلار در هر بشکه به فروش می‌رسد، نکته اساسی در ارتباط با ایران این است که بودجه سال 91به میزان 67 هزار میلیارد تومان وابستگی به نفت دارد که این به معنای افزایش 55 درصدی وابستگی به نفت نسبت به بودجه سال 90 است. اکنون صادرات و تولیدات نفت به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در تعمیر و راه‌اندازی چاه‌های فرسوده و خروج سرمایه‌گذاری‌های نفتی از جمله در حوزه پارس جنوبی و سایر حوزه‌ها اسباب کاهش تولید نفت ایران از 4 میلیون و 300 هزار بشکه در روز به 3 میلیون 300 هزار بشکه در روز را فراهم آورده است که از این میزان نیز حدودا 1 میلیون 800 هزار بشکه به مصرف داخلی کشور می‌رسد. در این بین کشورهایی چون چین، کره، ترکیه و مالزی خرید نفت از ایران را کاهش داده‌اند. اگر تصور شود ایران می‌تواند در روز معادل 1 میلیون بشکه نفت صادر کند و هر 365 روز سال نیز بدون تعطیلی یا وقفه به این کار مبادرت ورزد، درآمدی حدود 32 میلیارد دلار عاید ایران خواهد شد. این در حالی است که در کشور ما اهداف اقتصادی بلندی طراحی شده که نیاز به جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد. جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز بی‌شک نیازمند محیطی باثبات است. اخیرا گفته شده که در سال 2011 ایران توانسته 4 میلیارد و 200 میلیون دلار سرمایه خارجی جذب کند. این رقم در مقابل آنچه که به شکل واقعی مورد نیاز ماست کم و اندک به نظر می‌رسد. این در حالی است که امارات متحده عربی در همین سال دوبرابر ما و عربستان سعودی چهاربرابر ما جذب سرمایه خارجی داشته‌اند. در صورت تحقق بیشتر ثبات سیاسی و اقتصادی می‌توان ایران را به بهشت سرمایه‌گذاری خارجی تبدیل کرد. زمینه‌های متنوع سرمایه‌گذاری در ایران بی‌شک هر سرمایه‌گذار خارجی و فعال اقتصادی را به خود جلب خواهد کرد. اخیرا دولتمردان و مسئولان کشور توجه ویژه خود را به رفع آثار تحریم‌ها مبذول داشته و عنوان کرده‌اند که مشغول برنامه‌ریزی در این زمینه هستند اما نکته اساسی این است که تحریم‌های اقتصادی ریشه سیاسی دارند و بنابراین راه برون‌رفت از آن نمی‌تواند صرفا از طریق اعمال سیاست‌های اقتصادی حاصل شود. ما اکنون در برهه‌ای از زمان زندگی می‌کنیم که مرزهای فیزیکی به مدد شکل‌گیری اینترنت برداشته شده و کشورها ارتباطات تنگاتنگی با یکدیگر برقرار می‌کنند. بنابراین کشورهایی که بخواهند از رشد اقتصادی برخوردار شوند و اقتصادی شکوفا و رقابتی را تجربه کنند، ناچارند وارد این شبکه بین‌المللی شوند. به طور مثال اکنون سیستم بانکی ایران از اتصال مناسب و کامل با شبکه جهانی بی‌بهره است که باید بتوانیم راهی پایدار برای ایجاد توسعه پیدا کنیم . در این شرایط یکی از راه‌های بازگشت ثبات به عرصه اقتصادی، اتخاذ برخی رویکردهای سیاسی است.
* اقتصاددان
آرمان: روشن است که نبود تحریم‌ها بهتر از بودن آنهاست. در نبود تحریم‌ها مسئولان اقتصادی کشور با توجه به شرایط نسبتا باثبات درآمد حاصل از فروش نفت و گاز قادر خواهند بود برنامه‌های مشخص‌تری مبتنی بر ظرفیت‌های پولی و مالی و اقتصادی و اجتماعی اتخاذ کنند. اما تحریم‌های اقتصادی، تاثیرات خود را دارد. بخش اعظمی از مساله افزایش تورم، بیکاری و... می‌تواند مربوط به اعمال همین تحریم‌ها باشد. تحریم‌های جدید که از اول ژوئن شروع شده‌اند، شدیدتر از گذشته هستند که تاثیراتی بر اقتصاد خواهند گذاشت. در حالی که نفت اوپک با قیمت بالاتر از 90 دلار در هر بشکه به فروش می‌رسد، نکته اساسی در ارتباط با ایران این است که بودجه سال 91به میزان 67 هزار میلیارد تومان وابستگی به نفت دارد که این به معنای افزایش 55 درصدی وابستگی به نفت نسبت به بودجه سال 90 است. اکنون صادرات و تولیدات نفت به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در تعمیر و راه‌اندازی چاه‌های فرسوده و خروج سرمایه‌گذاری‌های نفتی از جمله در حوزه پارس جنوبی و سایر حوزه‌ها اسباب کاهش تولید نفت ایران از 4 میلیون و 300 هزار بشکه در روز به 3 میلیون 300 هزار بشکه در روز را فراهم آورده است که از این میزان نیز حدودا 1 میلیون 800 هزار بشکه به مصرف داخلی کشور می‌رسد. در این بین کشورهایی چون چین، کره، ترکیه و مالزی خرید نفت از ایران را کاهش داده‌اند. اگر تصور شود ایران می‌تواند در روز معادل 1 میلیون بشکه نفت صادر کند و هر 365 روز سال نیز بدون تعطیلی یا وقفه به این کار مبادرت ورزد، درآمدی حدود 32 میلیارد دلار عاید ایران خواهد شد. این در حالی است که در کشور ما اهداف اقتصادی بلندی طراحی شده که نیاز به جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد. جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز بی‌شک نیازمند محیطی باثبات است. اخیرا گفته شده که در سال 2011 ایران توانسته 4 میلیارد و 200 میلیون دلار سرمایه خارجی جذب کند. این رقم در مقابل آنچه که به شکل واقعی مورد نیاز ماست کم و اندک به نظر می‌رسد. این در حالی است که امارات متحده عربی در همین سال دوبرابر ما و عربستان سعودی چهاربرابر ما جذب سرمایه خارجی داشته‌اند. در صورت تحقق بیشتر ثبات سیاسی و اقتصادی می‌توان ایران را به بهشت سرمایه‌گذاری خارجی تبدیل کرد. زمینه‌های متنوع سرمایه‌گذاری در ایران بی‌شک هر سرمایه‌گذار خارجی و فعال اقتصادی را به خود جلب خواهد کرد. اخیرا دولتمردان و مسئولان کشور توجه ویژه خود را به رفع آثار تحریم‌ها مبذول داشته و عنوان کرده‌اند که مشغول برنامه‌ریزی در این زمینه هستند اما نکته اساسی این است که تحریم‌های اقتصادی ریشه سیاسی دارند و بنابراین راه برون‌رفت از آن نمی‌تواند صرفا از طریق اعمال سیاست‌های اقتصادی حاصل شود. ما اکنون در برهه‌ای از زمان زندگی می‌کنیم که مرزهای فیزیکی به مدد شکل‌گیری اینترنت برداشته شده و کشورها ارتباطات تنگاتنگی با یکدیگر برقرار می‌کنند. بنابراین کشورهایی که بخواهند از رشد اقتصادی برخوردار شوند و اقتصادی شکوفا و رقابتی را تجربه کنند، ناچارند وارد این شبکه بین‌المللی شوند. به طور مثال اکنون سیستم بانکی ایران از اتصال مناسب و کامل با شبکه جهانی بی‌بهره است که باید بتوانیم راهی پایدار برای ایجاد توسعه پیدا کنیم . در این شرایط یکی از راه‌های بازگشت ثبات به عرصه اقتصادی، اتخاذ برخی رویکردهای سیاسی است.
* اقتصاددان
نظر شما :