عراق ۶ سال دیگر قدرت برتر نفتی جهان می شود؟/نمودار

عراق سال گذشته در حدود 55.67 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب کرد که رشدی 40 درصدی در مقایسه با سال قبل از آن داشته است.

عصام الاسدی، یکی از بزرگترین تاجران عراقی و صاحب تعداد زیادی شرکت تجاری معتقد است: درهای عراق برای سرمایه گذاری باز است و شرکتهای بین المللی سرمایه گذاری در عراق را آغاز کرده اند. گفته می شود با افزایش تولید نفت و کاهش ناآرامی ها در این کشور نشانه های رشد اقتصادی در حال پدیدار شدن است. عراق توانسته به کمک شرکتهای نفتی بین المللی تولید نفت خود را به 3 میلیون بشکه در روز برساند. این در حالی است که میزان تولید تا پیش از حملۀ آمریکا به این کشور( قبل از سال 2003) 2.5 میلیون بشکه بود. دولت عراق امیدوار است طی 6 سال آینده بتواند میزان تولید نفت را به مرز 10 میلیون بشکه در روز برساند تا بدین ترتیب در صدر تولیدکنندگان نفت جهان قرار گیرد.  کوین کری یکی از مقامات بانک جهانی دربارۀ فضای اقتصادی حاکم بر عراق می گوید: خیابانهای بغداد پر از است ماشین های آخرین مدل، رستورانها و کافه ها تا دیروقت باز است و مردم تا اندازه ای توان خرید لوازم و کالاهای مورد نیاز خود را دارند. گفتنی است صندوق بین المللی پول برای اقتصاد عراق رشدی 11.1% را تا پایان امسال پیش بینی کرده است که برابر با مبلغ 144 میلیارد دلار است.
 

نمودار ذیل روند رشد تولید ناخالص داخلی از سال 2006 را در عراق نشان می دهد:

با این حال عراق با گذشت دو سال از انتخابات پارلمانی به لحاظ سیاسی همچنان با چالش های زیادی دست و پنجه نرم می کند و این مسئله ثبات سیاسی در این کشور را با مشکلات مهمی روبرو کرده است. دولت هنوز در تأمین خدمات اولیه از جمله برق مصرفی با مشکلات زیادی روبروست؛ القاعده همچنان در این کشور حضور دارد و به جنگ داخلی دامن می زند. صبحی خدیری، یک تاجر آمریکایی عراقی تبار می گوید: وضعیت امنیتی در این کشور رو به بهبود نهاده اما با این حال سایۀ آن در کشور وجود دارد.
سرمایه گذاری خارجی
یکی از علائم رشد اقتصادی در عراق افزایش میزان سرمایه گذاریهای خارجی است. عراق سال گذشته در حدود 55.67 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی و فعالیت اقتصادی را تجربه کرد که در واقع رشد 40 درصدی در مقایسه با سال قبل از آن داشته است. به اعتقاد یک کارشناس، این رقم بدان معناست که سرمایه گذاران دیگر به این کشور به چشم محل ناامنی برای سرمایه گذاری نمی نگرند.
شاکر الزمیلی، رئیس کمیسیون سرمایه گذاری بغداد در این باره می گوید: شرکتهای آمریکایی برای سرمایه گذاری در عراق بسیار مردد بودند، اما ما همیشه آمریکایی ها را به سرمایه گذاری در عراق تشویق کرده ایم. این مقام اقتصادی می گوید: اما چینی در این مسیر هیچ تردیدی از خود نشان نمی دهند. اگر به شهر وصیت(شهری با منابع نفتی در جنوب عراق) بروید، گویی در پکن هستید. از سویی شرکت چینی "الکتریک شانگهای" با سرمایه گذاری 1 میلیارد دلاری اقدام به تأسیس نیروگاهی در آنجا کرده است. نکتۀ قابل توجه اینجاست که سال گذشته سرمایه گذاری چینی ها و سایر فعالیت های اقتصادی آنها در عراق به رقم 3 میلیارد دلار رسید. کره جنوبی با مبلغ 12 میلیارد دلار در رتبۀ اول سرمایه گذاران در این کشور قرار دارد. کره جنوبی پروژه ای به مبلغ 35 میلیارد دلار برای ساخت واحدهای مسکونی و بخش زیربنایی در این کشور در دست انعقاد دارد.
نمودار ذیل میزان سرمایه گذاری خارجی و رتبۀ کشورها در سال 2011 در عراق را نشان می دهد:

پیش بینی می شود بخش ساخت و ساز مسکن در عراق شاهد رشد برق آسایی باشد. الزمیلی می افزاید: عراق نیازمند ساخت 800 هزار واحد مسکونی و آپارتمان در این کشور است. در این میان به نظر میرسد آمریکایی ها تمایلی زیادی برای حضور اقتصادی بیشتر در عراق پیدا کرده اند. اکسون موبیل یکی از مهمترین شرکتهای نفتی آمریکایی در تلاش است تا با کمک به عراق تولید نفت این کشور را افزایش دهد و از طرفی دولت عراق با قرارداد 2.3 میلیارد دلاری برای خرید جت های جنگندۀ F-16 با آمریکایی ها به توافق رسیده است. آمریکایی ها همچنین حضور فعالی در سایر بخش های اقتصادی از جمله املاک و ساختمان، توریسم و کشاورزی نیز دارند. بهبود وضعیت اقتصادی در بخش تولیدات نفتی در عراق، اعتماد زیادی را در این کشور برای سرمایه گذاری ایجاد کرده است.
با این حال عراق پیشرفت کمی در تنوع بخشیدن به درآمدهای خود داشته است. این کشور با جمعیت 30 میلیون نفری این توان را ندارد که همۀ جمعیت خود را در بخش نفت مشغول به کار کند. کری، از مقامات بانک جهانی در این باره می گوید: عراقی ها خودشان به این واقعیت آگاهی دارند. وابستگی بیش از اندازه به صنعت نفت، اقتصاد این کشور را با ریسک های زیادی از سوی صادرکنندگان نفت مواجه می سازد و این مسئله می تواند در درازمدت منابع کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
از سویی اقتصاد عراق به شدت به دولت وابسته است. طبق اعلام بانک جهانی بیش از 30% از بودجۀ 100 میلیارد دلاری کشور صرف حقوق ها و دستمزدها و مقرری ها می شود که می تواند در راه بازسازی زیرساخت های کشور هزینه شود. بسیاری از عراقی ها همچنان برای پیدا کردن شغل، چشمشان به دولت است. اقتصاد کشور همچنان دارای سیستم ضعیف قاعده مند دوران صدام حسین است. حمادی یکی از شهروندان عراقی در این باره می گوید پدرش قصد فروش ملکی در ناصریه عراق( در جنوب) را داشت، اما روند اداری آن نزدیک به دو سال طول کشیده و هنوز به پایان نرسیده است. اما میزان مصرف در عراق همچنان بالاست. فروشگاهها همیشه با لوازم و وسایل مختلف از مایکروویو گرفته تا کامپیوتر و سیستم های تهویه پر از مشتری است. علی الرباعی مسئول یکی از نمایشگاههای اتومبیل در بغداد می گوید: در طول 1 روز باید 75 ماشین به فروش برسد که البته نباید فراموش کرد که مصرف بالا نمی تواند رشد اقتصادی را به همراه داشته باشد. چرا که مصرف، مصرف است و نه تولید. با این حال عراق امروز به دلیل پتانسیل های فراوان در کانون توجهات بسیاری از سرمایه گذاران قرار دارد که با برقراری ثبات این توان می تواند افزایش یابد.

یو اِس اِی تودی/ 25 ژوئن 2012
ترجمه: زهرا خدایی