گفت‌وگوی «شرق» با روسای کل «شل» و «توتال»
بازی نفتی از «وین» تا «مسکو»
شرق- رضا زندی: اگر معاون وزیر خارجه آمریکا، از دیروز در مسکو، آن‌طرف میز مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران نشسته است، رییس یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های نفتی آمریکا، هفته گذشته در وین، دور یک میز، کنار وزیر نفت ایران نشست؛ آن‌هم در میهمانی وزیر نفت عراق. تهران بر لغو تحریم‌های نفتی‌اش اصرار دارد و از نفت هم برمی‌آید که درگیری دنده‌ها را بکاهد و گردش چرخ‌ها را نرم کند. چه در عرصه صنعت، چه در صحنه سیاست. پنجمین سمینار اوپک، پنجشنبه گذشته در حالی در وین پایان یافت که توانست پلی میان دیدگاه‌های تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ نفت باشد. شب اول سمینار، وقتی عبدالکریم العیبی، وزیر نفت عراق، به افتخار میهمانان، ضیافت شام برگزار کرد، وزیر نفت ایران و رییس شرکت نفتی «کونکو فیلیپس» آمریکا کنار هم نشستند. بین «رستم قاسمی» و «ریان لنس» تنها وزیر نفت قطر نشسته بود. بغداد و دوحه فقط میانجی سیاسی نیستند. رییس کنفرانس اوپک که عراقی باشد، وزیر قطری که حاضر باشد، می‌توانند ایرانی و آمریکایی را سر سفره نفت کنار هم بنشانند. وزرای نفت ایران و عربستان هم، در اوج مسایل سیاسی دو کشور، دور میز نفت به راحتی می‌توانند ملاقات دوجانبه کنند؛ اتفاقی که در روز اول سمینار اوپک در «کاخ هوفبورگ» وین افتاد. نفت اگر از دیروز ابزاری برای فشار بر ایران شده، فردا می‌تواند بستری برای نزدیکی کشورها باشد. زبان نفت را همه می‌فهمند. حتی اگر آن‌طرف میز نشسته باشند.
در دهه 70 وقتی شرکت نفتی کونکوی آمریکا تحت فشار تحریم داماتو، فازهای 2و3 پارس جنوبی را رها کرد و از ایران رفت، توتال فرانسه با همراهی گازپروم روسیه و پتروناس مالزی به عسلویه رفت و نخستین فاز پارس جنوبی را به اتمام رساند. توتال هم حالا اسیر تحریم‌های اتحادیه اروپایی شده است. درست شبیه آن روزهای «کونکو». توتال، هر چند دفتر بزرگش در تهران را حفظ کرده و برای انتخاب وزیر نفت ایران دسته گل می‌فرستد، اما پروژه اجرا نمی‌کند. چهره‌اش خاص است. سبیل انبوهش او را از سایر نفتی‌ها متمایز کرده است. کریستف دوماژری، رییس شرکت نفتی توتال، در پنجمین سمینار اوپک، سخنرانی کرد و همزمان با جلسه وزرای نفت ایران، ونزوئلا و الجزایر، به دیدار هیات عراقی رفت تا این‌بار در عراق رقابت کند. در شرایطی که ایران تحت فشار قرار گرفته، عراق توسعه میادین نفتی خود را به مناقصات بین‌المللی برده است. وقتی خبرنگاران از مدیرعامل توتال می‌خواهند تا نظرش را درباره قیمت مناسب نفت بگوید دوماژری نیز مانند بسیاری از وزرای اوپک، قیمت صد دلاری را قیمتی مناسب برای نفت می‌داند: «قیمت مناسب برای نفت به نظر من، بشکه‌ای صددلار است. اگر قیمت نفت کمتر از این مقدار باشد، باید سیاست‌هایمان را عوض کنیم. حتی ممکن است برخی پروژه‌ها را تعطیل کند.» وی درباره سرمایه‌گذاری این شرکت در امارات هم از علاقه‌مندی توتال برای در اختیار گرفتن سهام بیشتری در پروژه «ادکو» ابوظبی خبر می‌دهد.«شرق» در حاشیه سمینار اوپک از مدیرعامل توتال می‌پرسد:
رئیس کل توتال در گفتگو با شرق:
روابط مان را با هیچ کس قطع نمی کنیم
آقای دوماژری، آیا شما روابط‌تان را با ایران به دلیل تحریم قطع کرده‌اید یا همچنان به فعالیت‌تان در ایران ادامه خواهید داد؟
ما هیچ‌وقت با هیچ‌کس روابط‌مان را قطع نمی‌کنیم. روابط ما طولانی‌مدت است. روابط بلندمدت هم بلندمدت هستند. البته تحریم، تحریم است و قانون هم قانون است. ما قوانین را رعایت می‌کنیم اما هیچ‌وقت نگفته‌ایم که با کسی رابطه نداریم. ایران هم مثل بقیه کشورهاست.
با این اوصاف در ایران سرمایه‌گذاری خواهید کرد؟
الان نمی‌توانیم در ایران سرمایه‌گذاری کنیم.
اگر تحریم‌ها از میان برداشته شود چه؟
من از شما بیشتر نمی‌دانم.
رییس کل «شل» در گفت‌وگو با «شرق»:
تحریم موضوعی سیاسی است
شرکت نفتی شل، بعد از شروع سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران، با توسعه میادین نفتی سروش و نوروز برای خود جای‌پا درست کرد. شل اما، دو سال است در نمایشگاه بین‌المللی نفت ایران شرکت نمی‌کند. شل حالا در بخش قطری پارس‌جنوبی فعال است و پروژه‌های نفتی در عراق را نشانه رفته است.
رییس شل در سخنرانی روز دوم پنجمین سمینار اوپک، درباره چالش‌های بخش انرژی صحبت کرد: «یکی از چالش‌های مهم، تولید کافی انرژی برای ادامه روند پیشرفت جامعه و همزمان تمرکز بر حفظ محیط‌زیست است.» پیتر وسر، به پروژه شل در قطر اشاره کرد و گفت: «ما مرکزی طراحی کرده‌ایم که از منابع آب در قطر که گرانبهاست خیلی استفاده نکنیم.» وی بخشی از سخنانش را هم به تصمیم‌گیری شرکتش درباره تولید نفت از شیل (رسوبات) در کانادا اختصاص داد. «بیتر وسر» بعد از سخنرانی‌اش، با شبکه خبری بلومبرگ، زنده مصاحبه می‌کند و هنگامی که می‌خواهد سالن را ترک کند به دو سوال «شرق» کوتاه پاسخ می‌گوید. مباحث متصل به تحریم ایران، این‌روزها یکی از مهم‌ترین سوالات است.
آقای وسر، می‌خواهم نظرتان را درباره تحریم‌هایی که علیه صنعت نفت ایران اعمال شده، بدانم.
درباره تحریم‌ها حرف نمی‌زنم. این یک موضوع سیاسی است. تحریم‌ها به وسیله آمریکا و اروپا وضع شده‌اند و ما چون یک شرکت اروپایی هستیم، باید از این تحریم‌ها پیروی کنیم.
اگر تحریم‌ها رفع شود، شرکت شل حاضر است دوباره در ایران سرمایه‌گذاری و پروژه اجرا کند؟
هنوز زود است در این‌باره صحبت کنیم.
وزیر نفت کویت: انرژی‌های فسیلی هنوز نقش کلیدی دارند
علاوه بر مدیران شرکت‌های نفتی شل و توتال، وزیر نفت کویت نیز جزو سخنرانان کلیدی روز دوم پنجمین سمینار اوپک بود. کویت سال آینده، رییس کنفرانس وزرای اوپک است. «هانی عبدالعزیز حسین» در سخنرانی‌اش بر اهمیت انرژی‌های فسیلی تاکید کرد: «انرژی‌های فسیلی هنوز نقش کلیدی را بازی می‌کنند و به‌عنوان انرژی‌های برتر باقی می‌مانند.» وی سپس به نرخ بهره‌وری انرژی اشاره کرد و ادامه داد: «تولید انرژی می‌تواند به صورت دراماتیکی به‌دلیل سیاست‌ها و مسایل تکنولوژِی تغییر پیدا کند.» وزیر نفت کویت تاکید کرد که سیاست‌های آینده‌نگرانه باید برای همه انواع انرژی از جمله نفت و گاز اطمینان‌بخش باشد چون نفت و گاز نقش مهمی در بازار انرژی دارند. موضوع انرژی‌های جدید و تولید نفت و گاز از شیل (رسوبات)، این‌روزها همه تولیدکنندگان نفت و گاز را نگران کرده است. وزیر نفت کویت هم تلاش کرد در چنین شرایطی اهمیت نفت و گاز را بازگو کند. وی همزمان تاکید کرد: «شرکت نفت کویت در حال اتخاذ تصمیمات استراتژیکی در زمینه انرژی‌های نو است.»
پروژه ذخیره‌سازی کربن در زمین، ما کجا ایستاده‌ایم؟
کریستینا فیگورس، نماینده سازمان ملل در بخش تغییرات آب و هوایی در سخنرانی‌اش در سمینار اوپک بر نقش معجزه‌آسای نفت تاکید کرد اما گفت: «بی‌شک نفت و انرژی‌های فسیلی بر تغییرات آب و هوایی تاثیر می‌گذارند.» وی نقش نفت را در ارتباط بین گذشته و حال و پیشرفت دنیا بسیار مهم ارزیابی کرد: «ما باید به سمت پایین آوردن گازهای گلخانه‌ای حرکت کنیم.» مسوول پروژه GCCSI هم که پروژه‌ای برای ذخیره‌سازی کربن در زیر زمین به‌جای نشر در هواست در سمینار اوپک سخنرانی کرد: «تکنولوژی این پروژه بسیار پیشرفته است. اگر این پروژه به انجام برسد، می‌توانیم رشد پایدار داشته باشیم.» براد پیج، از هفت پروژه‌ای در دست توسعه و 12 پروژه بزرگ در حال بررسی در زمینه‌های ذخیره‌سازی کربن در زمین و کاهش گازهای گلخانه‌ای خبر داد. وی یکی از مشکلات این پروژه‌ها را هزینه بسیار بالای آن عنوان کرد. ایران باید متصل با حرکت‌های روبه‌جلوی دنیا در بخش انرژی حرکت کند. این مباحث امروز در دنیا مطرح است. ما کجا ایستاده‌ایم؟
وزیر نفت هند: قیمت بالای نفت سودی ندارد
وزیر نفت هند به‌عنوان یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی فرصت سمینار اوپک را غنیمت شمرد و هفته گذشته به وین آمد تا با تولیدکنندگان نفت دیدار کند (از ایران گرفته تا عربستان و کشورهای عربی.) جایپال سودینی ردی، در سخنرانی سمینارش بحران اقتصادی فعلی دنیا را یکی از بدترین بحران‌های تاریخ اقتصاد دنیا دانست: «هند چهارمین واردکننده بزرگ نفت است. پس می‌توانیم درباره اهمیت بحران اقتصادی صحبت کنیم.» وی سپس از قیمت‌های بالای نفت انتقاد کرد: «همه ما موافقیم که قیمت‌های بالای نفت خیلی بر بحران اقتصادی جهان تاثیر می‌گذارد و باعث افزایش تورم و کسری بودجه می‌شود.» وزیر نفت به قیمت نفت وارداتی هند در سال‌های 2010 و 2011 به‌دلیل گران شدن نفت اشاره کرد و گفت: «نکته مهمی که می‌خواهم بگویم این است که نفت تاثیر مهمی بر سلامت اقتصاد دارد. قیمت بالای نفت نه سودی برای تولیدکنندگان دارد نه سودی برای مصرف‌کنندگان. قیمت بالای نفت روی تقاضا تاثیر می‌گذارد، باعث افت مصرف می‌شود و سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش می‌دهد.»
ونزوئلا بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت شد
گفت‌وگوی «شرق» با رامیرز
شرکت بریتیش‌پترولیوم (بی.پی) که یکی از منابع معتبر آمار نفت و گاز است، دیروز در گزارشی اعلام کرد ونزوئلا با داشتن 1/296میلیارد بشکه ذخایر نفتی، هم‌اکنون بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفتی دنیاست. سال گذشته ذخایر نفتی ونزوئلا، بعد از عربستان در رتبه دوم قرار داشت. وزیر نفت ونزوئلا، جزو آخرین وزرایی است که عصر پنجشنبه گذشته، سمینار اوپک را ترک کرد تا به کنفرانس صدوشصت‌ویکم اوپک برود. به هنگام ترک کاخ هوفبورگ، «شرق» می‌پرسد:
آقای رامیرز، شما درباره فشار نفتی بر ایران و تحریم این کشور چطور فکر می‌کنید؟
ما تحریم‌ها را علیه هیچ کشوری قبول نداریم. اعمال تحریم خوب نیست. به‌ویژه آنکه علیه ایران باشد. ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اوپک است.
اگر ایران تحریم شود، ونزوئلا حاضر است به ایران کمک کند؟
ما درباره موضوع تحریم‌ها در جلسات صحبت کرده‌ایم.
نفت بالا رفت دوباره پایین آمد، تحلیل سخنان رییس اوپک
در شرایطی که قیمت‌های نفت همچنان روند نزولی خود را حفظ کرده و اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک با تاکید بر رعایت سقف 30میلیون بشکه‌ای تولید نفت از طرف اعضا، به پایان رسیده است، تشریح مواضع اوپک و کشورهای عضو آن می‌تواند ارزیابی دقیق‌تری از شرایط بازار و نظرات کشورهای تولید‌کننده نفت، به‌عنوان مولفه‌های تاثیرگذار بر بازار به همراه بیاورد. دیروز قیمت نفت برنت پس از افزایش تا سطح 99 دلار دوباره رو به پایین حرکت کرد و به 97 دلار و 50 سنت رسید. نفت سبک آمریکا هم به زیر 84 دلار سقوط کرد. وزیر نفت عراق و رییس کنفرانس اوپک اما عصر پنجشنبه وقتی خواست به دلایل پایین آمدن قیمت اشاره کند به بحران اقتصادی جهان و سفته‌بازان اشاره کرد و چیزی درباره تاثیر مسایل ژئوپلیتیک بر قیمت نگفت، موضوعی که در پایان اجلاس در بیانیه اوپک، به عنوان مولفه تاثیرگذار بر قیمت نفت ذکر شد. عبدالکریم العیبی در جایگاه رییس کنفرانس در افتتاحیه اجلاس اوپک گفت: «ما جلسه‌مان را در شرایطی آغاز می‌کنیم که شاهد تغییر شدید قیمت نفت هستیم. اوایل امسال قیمت‌ها به شدت بالا رفت.» العیبی علت این بالا رفتن را سفته‌بازی اعلام کرد و بعد به پایین آمدن قیمت‌ها اشاره کرد. پایین آمدن قیمت‌ها عمدتا به جهت نگرانی از وضع اقتصاد جهانی است.
شکنندگی اقتصاد در آینده نگرانی جدی است
برنامه‌ریزان ایرانی باید به نکته بعدی سخنان رییس اوپک توجه بیشتری کنند: «شکنندگی اقتصاد در آینده نگرانی جدی است. منطقه یورو دچار بحران است و می‌تواند بر اقتصادهای دیگر هم تاثیر بگذارد.» وزیر نفت عراق با اشاره به اینکه یورو خودش را به‌عنوان یکی از واحدهای پولی مهم در دنیا در دو دهه گذشته اثبات کرده است، اظهار امیدواری کرد این واحد پولی دوباره جایگاهش را پیدا کند: «در جا‌های دیگر دنیا نظیر هند و چین و آمریکا هم نشانه‌هایی از بحران دیده می‌شود.» وزیر نفت عراق سپس نتیجه‌گیری می‌کند: «به دلیل همین اتفاق‌ها، میزان عدم اعتماد برای تقاضا زیاد شده است.گرچه مقداری از رشد تقاضا در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود ولی در بخش عرضه، میزان افزایشی که از کشورهای غیرعضو اوپک انتظار می‌رود همراه با میعانات، پاسخگوی افزایش تقاضای کشورها هست» و این یعنی اوپک همزمان هم نگران پایین آمدن دوباره قیمت نفت و وضعیت تقاضاست. میعانات کشورهای اوپک جزو تولید کشورهای غیراوپکی محاسبه می‌شود و رییس این سازمان معتقد است این میعانات به همراه تولید نفت غیراوپک می‌تواند افزایش کوچک تقاضا را جوابگو باشد. به زبان ساده یعنی کشورهایی که با افزایش تولیدنفت، تولید اوپک را از سقف 30میلیون بشکه‌ای بالاتر برده‌اند، باید تولیدشان را کاهش دهند. رییس اوپک سپس از عدم ثبات قیمت نفت اظهار نگرانی کرد: «در ماه دسامبر متوسط قیمت سبد نفتی اوپک بشکه‌ای 109 دلار بود بعد تا 124 دلار بالا رفت و الان پایین آمده است. ما اعلام می‌کنیم که باید انضباط مالی بیشتری در بخش مالی دنیا ایجاد شود و در این بین هم اوپک به تلاش خود ادامه می‌دهد.» رییس کنفرانس اوپک و وزیر نفت عراق در سخنان افتتاحیه خود مسوولیت حفظ نظم بازار نفت را وظیفه همه دانست نه اوپک: «ما همواره گفته‌ایم که حفظ ثبات و نظم در بازار نفت، مسوولیتی همه‌جانبه است.» مرور سخنان رییس اوپک و سایر وزرای عضو، پیش از شروع اجلاس مواضع اوپکی‌ها را تا اجلاس شش ماه بعد شفاف‌تر می‌کند.
جلسات اوپک چگونه برگزار می‌شود؟
قبل از شروع رسمی هر جلسه اوپک، وقتی همه هیات‌ها پشت میزهای خود نشستند خبرنگاران چند دقیقه فرصت دارند تا نظرات 12 وزیر عضو را بپرسند. بعد از آن خبرنگاران به انتهای سالن هدایت می‌شوند تا رییس کنفرانس اوپک با سخنرانی‌اش، اجلاس را افتتاح کند. سپس خبرنگاران به محل برگزاری کنفرانس خبری، در طبقه زیرین دبیرخانه هدایت می‌شوند و هیات‌ها دیدگاه‌هایشان را در جلسه باز و رسمی مطرح می‌کنند. از اینجا به بعد وزرا هم سالن اصلی کنفرانس اوپک را ترک می‌کنند و به سالن کوچک‌تر دیگری می‌روند تا تصمیمات‌شان را بگیرند. این جلسه بسته وزراست و جز وزرا و در صورت نیاز مترجم‌شان با همراهی دبیرکل و چند کارمند دبیرخانه، برای ثبت مذاکرات، کسی حق ورود به آن را ندارد. حاصل این جلسه بیانیه اوپک است که توسط مسوول روابط عمومی اوپک در حضور رییس کنفرانس و دبیرکل اوپک برای خبرنگاران طرح می‌شود و رییس و دبیرکل به سوالات پاسخ می‌گویند. پس از اتمام جلسه اوپک، برخی وزرا هم به هنگام خروج به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌گویند. پیش از جلسه اوپک هم خبرنگاران در هتل‌های محل استقرار وزرای اوپک، مستقر می‌شوند تا دیدگاه وزرا را هر کدام سریع‌تر درباره تصمیمات احتمالی این سازمان مخابره کنند. رقابتی پیچیده و نفس‌گیر برای آژانس‌های معتبر خبری. آژانس‌های خبری همچنین تلاش می‌کنند پیش از کنفرانس خبری رییس اوپک، به تصمیم این سازمان دسترسی پیدا کنند. این روال مرسوم همه جلسات اوپک است.
نظر وزیر نفت قطر درباره سه‌ماهه دوم و سوم بازار نفت
وزیر نفت عربستان این‌بار پیش از شروع اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک چیزی به خبرنگاران نگفت. وزیر نفت قطر اما عصر پنجشنبه در حالی‌که کنار پرچم قطر در سالن جلسات نشسته بود به خبرنگاران گفت: «ما نمی‌خواهیم تنها ببینیم همین الان در بازار نفت چه خبر است. ما باید ببینیم وضعیت بازار نفت در سه‌ماهه دوم و سوم چطور خواهد بود.» محمد بن صالح السادا، تصویر دیگری از وضعیت تقاضا ترسیم کرد که تحلیل آن مهم است: «آنالیزها نشان می‌دهد که در سه‌ماهه دوم و سوم تقاضا بالاتر می‌رود.» رییس اوپک در سخنان افتتاحیه‌اش به این نکته اشاره ولی تاکید هم کرده بود که تولید نفت غیراوپک و میعانات اوپک پاسخگوی تقاضا هستند. پس نباید برای بالا بردن سقف تولید اوپک زمینه‌سازی شود. پیش از شروع اجلاس، وزیر نفت عربستان به هنگام ترک ریاض از احتمال افزایش تقاضا و آمادگی بخش عرضه سخن گفته بود.
پالایشگاه‌سازی کویت در اندونزی، ایران کجاست
جملات وزیر نفت کویت در دایره خبرنگاران پیش از شروع رسمی اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک، زیرکانه بود. وقتی خبرنگاری از او درباره قیمت مناسب نفت می‌پرسد، پاسخ می‌شنود: «ما سعی می‌کنیم درباره قیمت خاص سخن نگوییم.» هانی عبدالعزیز حسین، وجود دو نظر در اوپک را تایید می‌کند: «برخی می‌گویند سقف تولید اوپک باید پایین بیاید. بعضی می‌گویند باید افزایش یابد ولی به نظر من سقف تولید فعلی را ادامه می‌دهیم.» پیش‌بینی هانی حسین، بعد از جلسه چهار ساعته وزرا درست از آب درآمد. وی از قصد کویت برای ساخت پالایشگاه در کشورهای چین، اندونزی و ویتنام هم سخن گفت. ساخت پالایشگاه یعنی ایجاد بازار برای نفت کشور کویت. ایران هشت سال پیش قرار بود برای نفت فوق سنگینش در اندونزی پالایشگاه بسازد؛ مباحثی که در حاشیه اوپک اصفهان مطرح شد. آیا این پالایشگاه ساخته شده است؟! کویت حالا می‌خواهد بازار نفتش را با پالایشگاه‌سازی توسعه دهد.
وزیر نفت امارات: فعلا لازم نیست برای هر کشور سهمیه تعیین شود
اوپک در اجلاس ماه دسامبر فقط سقف 30میلیون بشکه‌ای را برای کل تولید اوپک تصویب کرد اما برای اعضا سهمیه‌ای مشخص نکرد. سالن اجلاس اوپک مملو از خبرنگارانی است که هر یک به سمت میز یک کشور می‌روند. محمد الحملی وزیر نفت امارات، چند دقیقه قبل از آنکه رییس کنفرانس، سخنرانی کند در پاسخ به خبرنگارانی که دور میزش جمع شده است درخصوص احتمال تعیین سهمیه برای هر کشور می‌گوید: «ما با قرار دادن سهمیه به صورت کلی برای اوپک راحتیم. لازم نیست فعلا سهمیه‌ها برای هر کشور مشخص شود.» وقتی قیمت نفت پایین‌تر از خط قرمز نیامده باشد روال نانوشته این است که معمولا کشورها هر اندازه بتوانند نفت تولید می‌کنند. همیشه حدی از قیمت، تابلوی ایست مهمی برای اعضای اوپک است. قبل از برداشتن سهمیه‌ها، سهمیه ایران برابر با عراق و 14درصد از تولید اوپک بود. ایران اگر ظرفیت تولیدش را بالا می‌برد و امروز محدودیت صادراتی نداشت، می‌توانست از قبل تولید و صادرات بیشتر نفت در قیمت‌های بالا، پول بیشتری به خزانه‌اش بیاورد. وزیر نفت امارات، تولید نفت این کشور را دو‌میلیون و 700هزار بشکه در روز اعلام می‌کند. آخرین گزارش رسمی اوپک، به نقل از منابع ثانویه اما نشان می‌دهد که تولید امارات متحده عربی در ماه گذشته میلادی، دو‌میلیون و 578هزار بشکه در روز بوده است. محمد الحملی در جملات بعدی‌اش نشان می‌دهد که امارات و عربستان در موضعی واحد ایستاده‌اند: «ما باید از بازار حمایت کنیم. اگر بازار، نفت بیشتری لازم داشت، باید نفت بیشتری تولید کنیم و اگر لازم نداشت، خیر.»
اکوادور خط قرمز را اعلام کرد
در اجلاس صدوشصت‌ویکم، وزیر نفت الجزایر، خطر کاهش غیرقابل کنترل قیمت نفت را گوشزد کرد. یوسف یوسفی، صرف رعایت سقف تولید اوپک برای جلوگیری از سقوط قیمت را کافی ندانست. این را در پاسخ به خبرنگار CNN گفت. وی خواهان کاهش سقف تولید اوپک بود. شکیب خلیل، وزیر باسابقه و پیشین الجزایر هم به سمینار اوپک آمده بود. عبدالرحمن بن یزا، وزیر نفت لیبی در اجلاس هفته گذشته، همچون رییس توتال، قیمت صددلاری را برای هر بشکه نفت مناسب دانست و وزیر نفت آنگولا از وضعیت مازاد عرضه کنونی و قیمت‌های رو به پایین نفت اظهار نگرانی کرد. ویسلون پاستور، وزیر نفت اکوادور هم که خود را نامزد دبیرکلی اوپک کرده است در میان خبرنگاران نفت پایین‌تر از 90دلار را برای اعضای اوپک خطرساز اعلام کرد.
متن کامل پرسش و پاسخ خبرنگاران از وزیر نفت ایران در سالن کنفرانس اوپک
میز هیات ایرانی در کنفرانس‌های اوپک، همواره در کنار میز رییس کنفرانس است. محل کنفرانس وزرا از یک میز رییس در بالا و دو هلال در دو سوی آن و کمی پایین‌تر تشکیل شده است. کشورها براساس حروف الفبا پشت این هلال‌ها می‌نشینند. در هلال سمت چپ، هیات اول ایرانی است. پرچم عربستان در انتهای هلال سمت راست قرار دارد. دبیرکل و معاونانش هم بالای هلال‌ها، کنار رییس کنفرانس می‌نشینند. میز هیات ایران، قبل از شروع رسمی کنفرانس اوپک، معمولا مورد توجه ویژه خبرنگاران است. ایران همواره کشور خبرسازی بوده و از دیرباز، حتی پیش از انقلاب، در اوپک افزایش قیمت‌های نفت را رهبری کرده است. رستم قاسمی، برای دومین بار بود که عصر پنجشنبه گذشته، به‌عنوان وزیر نفت، پشت میز ایران نشست و این‌بار مسلط‌تر از قبل به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد. در یک سوی قاسمی، علی‌اصغر سلطانیه، سفیر ایران در سازمان‌های بین‌المللی حاضر در وین نشسته بود و در سوی دیگر، محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک. سوالات خبرنگاران و پاسخ وزیر نفت ایران، چند دقیقه پیش از آغاز اوپک صدوشصت‌ویکم را کرامتی، نماینده ملی ایران ترجمه می‌کرد. حالا می‌توانید عین این پرسش و پاسخ‌ها را بخوانید. قضاوت با شما:
آقای قاسمی، شما از سقف 30 میلیون بشکه‌ای تولید اوپک راضی هستید؟
همه باید سقف تولید اوپک را رعایت کنند.
آقای وزیر، رضایت شما از سقف تولید اوپک آیا رضایت شما را از قیمت کنونی نفت نشان می‌دهد؟
قیمت منطقی نفت صددلار به بالاست. ما فکر می‌کنیم قیمت صد تا 120دلار برای نفت منطقی است.
آیا ملاقات ایران با عربستان درباره تثبیت سقف تولید اوپک بود؟
اجازه بدهید بگذاریم بعد از جلسه درهای بسته. چون هنوز توافقی صورت نگرفته است. ما هم کار دیگری با عربستان داریم.
شما می‌توانید در اوپک به مصالحه‌ای برسید؟
بستگی دارد.
بعد از اول جولای و تحریم، شما می‌خواهید چه‌کار کنید؟
ما مشکلی نداریم. به دوستان اروپایی گفته‌ایم که این کار را نکنید. ممکن است ما به زحمت بیفتیم اما هزینه بیشتر آن را شهروندان کشورهای واردکننده باید بپردازند. ما را که یک‌بار آزمایش کردند. توسعه صنعت نفت ما را تحریم کردند. ما تا دو سال پیش واردکننده بنزین و نفت گاز و فرآورده بودیم. اما امروز صادرکننده عمده‌ایم.
آقای وزیر به کجا صادر می‌کنید؟
به کشورهای مختلف، بیش از 10 میلیارد دلار در سال صادر می‌کنیم. این در حالی است که تا قبل از تحریم 10 میلیارد دلار وارد می‌کردیم.
چه کشورهایی از ایران می‌خرند؟
الان اکثر کشورها می‌خرند.
شما می‌توانید عدد و رقمی از کاهش صادرات نفت ایران بدهید؟
صادرات ما به جای خودش باقی است. مقداری کاهش، تاثیری بر اقتصاد ایران ندارد. ایران مقام اول انرژی در دنیا را دارد. درست است که ایران دومین دارنده نفت است اما دومین دارنده گاز هم هست. اگر اینها را جمع کنیم ما مقام اول را داریم. مگر دنیا می‌تواند از این انرژی بگذرد. توسعه ما الان در بخش گاز است. مردم ایران از مزایای گاز بهره‌مند شده‌اند. 99 درصد شهرهای ایران دارای گاز است. حدود 60 درصد از روستاهای ایران دارای گاز است و به کشورهای دیگر هم صادر می‌کنیم.
شما برای فروش نفت تخفیف می‌دهید؟
خیر.
پس چطور می‌شود که اداره اطلاعات انرژی آمریکا، کاهش صادرات نفت ایران را یک میلیون بشکه اعلام می‌کند؟
اطلاعات آنهاست. چون دوست دارند. ما آمار خودمان را داریم. ما به دبیرخانه اعلام می‌کنیم.
شما در جلسه پیش با عربستان تفاهم کردید که سقف تولید اوپک رعایت شود. اما آنها این کار را نکردند. در این جلسه برنامه‌تان چیست؟
امیدواریم رعایت کنند. این مساله جزو دستور کار است.
چه راهکاری برای رعایت سقف تولید اوپک پیشنهاد می‌کنید؟
قانون اوپک این است که همه باید مصوبات را رعایت کنند و اطمینان بدهند. آمار نشان می‌دهد که تعدادی از کشورها باید تولیدشان را کاهش دهند. ما فکر می‌کنیم سقف 30 میلیون بشکه‌ای، هم بازار را ارضا می‌کند و هم تعادل در بازار ایجاد می‌شود. امیدواریم با کاهش اضافه تولید اوپک قیمت منطقی صد تا 120 دلاری نفت تامین شود.
اگر قیمت تا سطح 70 دلار باز هم پایین بیاید ممکن است دوباره جلسه فوق‌العاده گذاشته شود؟
حتما قرار است
در دهه 70 وقتی شرکت نفتی کونکوی آمریکا تحت فشار تحریم داماتو، فازهای 2و3 پارس جنوبی را رها کرد و از ایران رفت، توتال فرانسه با همراهی گازپروم روسیه و پتروناس مالزی به عسلویه رفت و نخستین فاز پارس جنوبی را به اتمام رساند. توتال هم حالا اسیر تحریم‌های اتحادیه اروپایی شده است. درست شبیه آن روزهای «کونکو». توتال، هر چند دفتر بزرگش در تهران را حفظ کرده و برای انتخاب وزیر نفت ایران دسته گل می‌فرستد، اما پروژه اجرا نمی‌کند. چهره‌اش خاص است. سبیل انبوهش او را از سایر نفتی‌ها متمایز کرده است. کریستف دوماژری، رییس شرکت نفتی توتال، در پنجمین سمینار اوپک، سخنرانی کرد و همزمان با جلسه وزرای نفت ایران، ونزوئلا و الجزایر، به دیدار هیات عراقی رفت تا این‌بار در عراق رقابت کند. در شرایطی که ایران تحت فشار قرار گرفته، عراق توسعه میادین نفتی خود را به مناقصات بین‌المللی برده است. وقتی خبرنگاران از مدیرعامل توتال می‌خواهند تا نظرش را درباره قیمت مناسب نفت بگوید دوماژری نیز مانند بسیاری از وزرای اوپک، قیمت صد دلاری را قیمتی مناسب برای نفت می‌داند: «قیمت مناسب برای نفت به نظر من، بشکه‌ای صددلار است. اگر قیمت نفت کمتر از این مقدار باشد، باید سیاست‌هایمان را عوض کنیم. حتی ممکن است برخی پروژه‌ها را تعطیل کند.» وی درباره سرمایه‌گذاری این شرکت در امارات هم از علاقه‌مندی توتال برای در اختیار گرفتن سهام بیشتری در پروژه «ادکو» ابوظبی خبر می‌دهد.«شرق» در حاشیه سمینار اوپک از مدیرعامل توتال می‌پرسد:
رئیس کل توتال در گفتگو با شرق:
روابط مان را با هیچ کس قطع نمی کنیم
آقای دوماژری، آیا شما روابط‌تان را با ایران به دلیل تحریم قطع کرده‌اید یا همچنان به فعالیت‌تان در ایران ادامه خواهید داد؟
ما هیچ‌وقت با هیچ‌کس روابط‌مان را قطع نمی‌کنیم. روابط ما طولانی‌مدت است. روابط بلندمدت هم بلندمدت هستند. البته تحریم، تحریم است و قانون هم قانون است. ما قوانین را رعایت می‌کنیم اما هیچ‌وقت نگفته‌ایم که با کسی رابطه نداریم. ایران هم مثل بقیه کشورهاست.
با این اوصاف در ایران سرمایه‌گذاری خواهید کرد؟
الان نمی‌توانیم در ایران سرمایه‌گذاری کنیم.
اگر تحریم‌ها از میان برداشته شود چه؟
من از شما بیشتر نمی‌دانم.
رییس کل «شل» در گفت‌وگو با «شرق»:
تحریم موضوعی سیاسی است
شرکت نفتی شل، بعد از شروع سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران، با توسعه میادین نفتی سروش و نوروز برای خود جای‌پا درست کرد. شل اما، دو سال است در نمایشگاه بین‌المللی نفت ایران شرکت نمی‌کند. شل حالا در بخش قطری پارس‌جنوبی فعال است و پروژه‌های نفتی در عراق را نشانه رفته است.
رییس شل در سخنرانی روز دوم پنجمین سمینار اوپک، درباره چالش‌های بخش انرژی صحبت کرد: «یکی از چالش‌های مهم، تولید کافی انرژی برای ادامه روند پیشرفت جامعه و همزمان تمرکز بر حفظ محیط‌زیست است.» پیتر وسر، به پروژه شل در قطر اشاره کرد و گفت: «ما مرکزی طراحی کرده‌ایم که از منابع آب در قطر که گرانبهاست خیلی استفاده نکنیم.» وی بخشی از سخنانش را هم به تصمیم‌گیری شرکتش درباره تولید نفت از شیل (رسوبات) در کانادا اختصاص داد. «بیتر وسر» بعد از سخنرانی‌اش، با شبکه خبری بلومبرگ، زنده مصاحبه می‌کند و هنگامی که می‌خواهد سالن را ترک کند به دو سوال «شرق» کوتاه پاسخ می‌گوید. مباحث متصل به تحریم ایران، این‌روزها یکی از مهم‌ترین سوالات است.
آقای وسر، می‌خواهم نظرتان را درباره تحریم‌هایی که علیه صنعت نفت ایران اعمال شده، بدانم.
درباره تحریم‌ها حرف نمی‌زنم. این یک موضوع سیاسی است. تحریم‌ها به وسیله آمریکا و اروپا وضع شده‌اند و ما چون یک شرکت اروپایی هستیم، باید از این تحریم‌ها پیروی کنیم.
اگر تحریم‌ها رفع شود، شرکت شل حاضر است دوباره در ایران سرمایه‌گذاری و پروژه اجرا کند؟
هنوز زود است در این‌باره صحبت کنیم.
وزیر نفت کویت: انرژی‌های فسیلی هنوز نقش کلیدی دارند
علاوه بر مدیران شرکت‌های نفتی شل و توتال، وزیر نفت کویت نیز جزو سخنرانان کلیدی روز دوم پنجمین سمینار اوپک بود. کویت سال آینده، رییس کنفرانس وزرای اوپک است. «هانی عبدالعزیز حسین» در سخنرانی‌اش بر اهمیت انرژی‌های فسیلی تاکید کرد: «انرژی‌های فسیلی هنوز نقش کلیدی را بازی می‌کنند و به‌عنوان انرژی‌های برتر باقی می‌مانند.» وی سپس به نرخ بهره‌وری انرژی اشاره کرد و ادامه داد: «تولید انرژی می‌تواند به صورت دراماتیکی به‌دلیل سیاست‌ها و مسایل تکنولوژِی تغییر پیدا کند.» وزیر نفت کویت تاکید کرد که سیاست‌های آینده‌نگرانه باید برای همه انواع انرژی از جمله نفت و گاز اطمینان‌بخش باشد چون نفت و گاز نقش مهمی در بازار انرژی دارند. موضوع انرژی‌های جدید و تولید نفت و گاز از شیل (رسوبات)، این‌روزها همه تولیدکنندگان نفت و گاز را نگران کرده است. وزیر نفت کویت هم تلاش کرد در چنین شرایطی اهمیت نفت و گاز را بازگو کند. وی همزمان تاکید کرد: «شرکت نفت کویت در حال اتخاذ تصمیمات استراتژیکی در زمینه انرژی‌های نو است.»
پروژه ذخیره‌سازی کربن در زمین، ما کجا ایستاده‌ایم؟
کریستینا فیگورس، نماینده سازمان ملل در بخش تغییرات آب و هوایی در سخنرانی‌اش در سمینار اوپک بر نقش معجزه‌آسای نفت تاکید کرد اما گفت: «بی‌شک نفت و انرژی‌های فسیلی بر تغییرات آب و هوایی تاثیر می‌گذارند.» وی نقش نفت را در ارتباط بین گذشته و حال و پیشرفت دنیا بسیار مهم ارزیابی کرد: «ما باید به سمت پایین آوردن گازهای گلخانه‌ای حرکت کنیم.» مسوول پروژه GCCSI هم که پروژه‌ای برای ذخیره‌سازی کربن در زیر زمین به‌جای نشر در هواست در سمینار اوپک سخنرانی کرد: «تکنولوژی این پروژه بسیار پیشرفته است. اگر این پروژه به انجام برسد، می‌توانیم رشد پایدار داشته باشیم.» براد پیج، از هفت پروژه‌ای در دست توسعه و 12 پروژه بزرگ در حال بررسی در زمینه‌های ذخیره‌سازی کربن در زمین و کاهش گازهای گلخانه‌ای خبر داد. وی یکی از مشکلات این پروژه‌ها را هزینه بسیار بالای آن عنوان کرد. ایران باید متصل با حرکت‌های روبه‌جلوی دنیا در بخش انرژی حرکت کند. این مباحث امروز در دنیا مطرح است. ما کجا ایستاده‌ایم؟
وزیر نفت هند: قیمت بالای نفت سودی ندارد
وزیر نفت هند به‌عنوان یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ انرژی فرصت سمینار اوپک را غنیمت شمرد و هفته گذشته به وین آمد تا با تولیدکنندگان نفت دیدار کند (از ایران گرفته تا عربستان و کشورهای عربی.) جایپال سودینی ردی، در سخنرانی سمینارش بحران اقتصادی فعلی دنیا را یکی از بدترین بحران‌های تاریخ اقتصاد دنیا دانست: «هند چهارمین واردکننده بزرگ نفت است. پس می‌توانیم درباره اهمیت بحران اقتصادی صحبت کنیم.» وی سپس از قیمت‌های بالای نفت انتقاد کرد: «همه ما موافقیم که قیمت‌های بالای نفت خیلی بر بحران اقتصادی جهان تاثیر می‌گذارد و باعث افزایش تورم و کسری بودجه می‌شود.» وزیر نفت به قیمت نفت وارداتی هند در سال‌های 2010 و 2011 به‌دلیل گران شدن نفت اشاره کرد و گفت: «نکته مهمی که می‌خواهم بگویم این است که نفت تاثیر مهمی بر سلامت اقتصاد دارد. قیمت بالای نفت نه سودی برای تولیدکنندگان دارد نه سودی برای مصرف‌کنندگان. قیمت بالای نفت روی تقاضا تاثیر می‌گذارد، باعث افت مصرف می‌شود و سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش می‌دهد.»
ونزوئلا بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفت شد
گفت‌وگوی «شرق» با رامیرز
شرکت بریتیش‌پترولیوم (بی.پی) که یکی از منابع معتبر آمار نفت و گاز است، دیروز در گزارشی اعلام کرد ونزوئلا با داشتن 1/296میلیارد بشکه ذخایر نفتی، هم‌اکنون بزرگ‌ترین دارنده ذخایر نفتی دنیاست. سال گذشته ذخایر نفتی ونزوئلا، بعد از عربستان در رتبه دوم قرار داشت. وزیر نفت ونزوئلا، جزو آخرین وزرایی است که عصر پنجشنبه گذشته، سمینار اوپک را ترک کرد تا به کنفرانس صدوشصت‌ویکم اوپک برود. به هنگام ترک کاخ هوفبورگ، «شرق» می‌پرسد:
آقای رامیرز، شما درباره فشار نفتی بر ایران و تحریم این کشور چطور فکر می‌کنید؟
ما تحریم‌ها را علیه هیچ کشوری قبول نداریم. اعمال تحریم خوب نیست. به‌ویژه آنکه علیه ایران باشد. ایران یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اوپک است.
اگر ایران تحریم شود، ونزوئلا حاضر است به ایران کمک کند؟
ما درباره موضوع تحریم‌ها در جلسات صحبت کرده‌ایم.
نفت بالا رفت دوباره پایین آمد، تحلیل سخنان رییس اوپک
در شرایطی که قیمت‌های نفت همچنان روند نزولی خود را حفظ کرده و اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک با تاکید بر رعایت سقف 30میلیون بشکه‌ای تولید نفت از طرف اعضا، به پایان رسیده است، تشریح مواضع اوپک و کشورهای عضو آن می‌تواند ارزیابی دقیق‌تری از شرایط بازار و نظرات کشورهای تولید‌کننده نفت، به‌عنوان مولفه‌های تاثیرگذار بر بازار به همراه بیاورد. دیروز قیمت نفت برنت پس از افزایش تا سطح 99 دلار دوباره رو به پایین حرکت کرد و به 97 دلار و 50 سنت رسید. نفت سبک آمریکا هم به زیر 84 دلار سقوط کرد. وزیر نفت عراق و رییس کنفرانس اوپک اما عصر پنجشنبه وقتی خواست به دلایل پایین آمدن قیمت اشاره کند به بحران اقتصادی جهان و سفته‌بازان اشاره کرد و چیزی درباره تاثیر مسایل ژئوپلیتیک بر قیمت نگفت، موضوعی که در پایان اجلاس در بیانیه اوپک، به عنوان مولفه تاثیرگذار بر قیمت نفت ذکر شد. عبدالکریم العیبی در جایگاه رییس کنفرانس در افتتاحیه اجلاس اوپک گفت: «ما جلسه‌مان را در شرایطی آغاز می‌کنیم که شاهد تغییر شدید قیمت نفت هستیم. اوایل امسال قیمت‌ها به شدت بالا رفت.» العیبی علت این بالا رفتن را سفته‌بازی اعلام کرد و بعد به پایین آمدن قیمت‌ها اشاره کرد. پایین آمدن قیمت‌ها عمدتا به جهت نگرانی از وضع اقتصاد جهانی است.
شکنندگی اقتصاد در آینده نگرانی جدی است
برنامه‌ریزان ایرانی باید به نکته بعدی سخنان رییس اوپک توجه بیشتری کنند: «شکنندگی اقتصاد در آینده نگرانی جدی است. منطقه یورو دچار بحران است و می‌تواند بر اقتصادهای دیگر هم تاثیر بگذارد.» وزیر نفت عراق با اشاره به اینکه یورو خودش را به‌عنوان یکی از واحدهای پولی مهم در دنیا در دو دهه گذشته اثبات کرده است، اظهار امیدواری کرد این واحد پولی دوباره جایگاهش را پیدا کند: «در جا‌های دیگر دنیا نظیر هند و چین و آمریکا هم نشانه‌هایی از بحران دیده می‌شود.» وزیر نفت عراق سپس نتیجه‌گیری می‌کند: «به دلیل همین اتفاق‌ها، میزان عدم اعتماد برای تقاضا زیاد شده است.گرچه مقداری از رشد تقاضا در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود ولی در بخش عرضه، میزان افزایشی که از کشورهای غیرعضو اوپک انتظار می‌رود همراه با میعانات، پاسخگوی افزایش تقاضای کشورها هست» و این یعنی اوپک همزمان هم نگران پایین آمدن دوباره قیمت نفت و وضعیت تقاضاست. میعانات کشورهای اوپک جزو تولید کشورهای غیراوپکی محاسبه می‌شود و رییس این سازمان معتقد است این میعانات به همراه تولید نفت غیراوپک می‌تواند افزایش کوچک تقاضا را جوابگو باشد. به زبان ساده یعنی کشورهایی که با افزایش تولیدنفت، تولید اوپک را از سقف 30میلیون بشکه‌ای بالاتر برده‌اند، باید تولیدشان را کاهش دهند. رییس اوپک سپس از عدم ثبات قیمت نفت اظهار نگرانی کرد: «در ماه دسامبر متوسط قیمت سبد نفتی اوپک بشکه‌ای 109 دلار بود بعد تا 124 دلار بالا رفت و الان پایین آمده است. ما اعلام می‌کنیم که باید انضباط مالی بیشتری در بخش مالی دنیا ایجاد شود و در این بین هم اوپک به تلاش خود ادامه می‌دهد.» رییس کنفرانس اوپک و وزیر نفت عراق در سخنان افتتاحیه خود مسوولیت حفظ نظم بازار نفت را وظیفه همه دانست نه اوپک: «ما همواره گفته‌ایم که حفظ ثبات و نظم در بازار نفت، مسوولیتی همه‌جانبه است.» مرور سخنان رییس اوپک و سایر وزرای عضو، پیش از شروع اجلاس مواضع اوپکی‌ها را تا اجلاس شش ماه بعد شفاف‌تر می‌کند.
جلسات اوپک چگونه برگزار می‌شود؟
قبل از شروع رسمی هر جلسه اوپک، وقتی همه هیات‌ها پشت میزهای خود نشستند خبرنگاران چند دقیقه فرصت دارند تا نظرات 12 وزیر عضو را بپرسند. بعد از آن خبرنگاران به انتهای سالن هدایت می‌شوند تا رییس کنفرانس اوپک با سخنرانی‌اش، اجلاس را افتتاح کند. سپس خبرنگاران به محل برگزاری کنفرانس خبری، در طبقه زیرین دبیرخانه هدایت می‌شوند و هیات‌ها دیدگاه‌هایشان را در جلسه باز و رسمی مطرح می‌کنند. از اینجا به بعد وزرا هم سالن اصلی کنفرانس اوپک را ترک می‌کنند و به سالن کوچک‌تر دیگری می‌روند تا تصمیمات‌شان را بگیرند. این جلسه بسته وزراست و جز وزرا و در صورت نیاز مترجم‌شان با همراهی دبیرکل و چند کارمند دبیرخانه، برای ثبت مذاکرات، کسی حق ورود به آن را ندارد. حاصل این جلسه بیانیه اوپک است که توسط مسوول روابط عمومی اوپک در حضور رییس کنفرانس و دبیرکل اوپک برای خبرنگاران طرح می‌شود و رییس و دبیرکل به سوالات پاسخ می‌گویند. پس از اتمام جلسه اوپک، برخی وزرا هم به هنگام خروج به سوالات خبرنگاران پاسخ می‌گویند. پیش از جلسه اوپک هم خبرنگاران در هتل‌های محل استقرار وزرای اوپک، مستقر می‌شوند تا دیدگاه وزرا را هر کدام سریع‌تر درباره تصمیمات احتمالی این سازمان مخابره کنند. رقابتی پیچیده و نفس‌گیر برای آژانس‌های معتبر خبری. آژانس‌های خبری همچنین تلاش می‌کنند پیش از کنفرانس خبری رییس اوپک، به تصمیم این سازمان دسترسی پیدا کنند. این روال مرسوم همه جلسات اوپک است.
نظر وزیر نفت قطر درباره سه‌ماهه دوم و سوم بازار نفت
وزیر نفت عربستان این‌بار پیش از شروع اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک چیزی به خبرنگاران نگفت. وزیر نفت قطر اما عصر پنجشنبه در حالی‌که کنار پرچم قطر در سالن جلسات نشسته بود به خبرنگاران گفت: «ما نمی‌خواهیم تنها ببینیم همین الان در بازار نفت چه خبر است. ما باید ببینیم وضعیت بازار نفت در سه‌ماهه دوم و سوم چطور خواهد بود.» محمد بن صالح السادا، تصویر دیگری از وضعیت تقاضا ترسیم کرد که تحلیل آن مهم است: «آنالیزها نشان می‌دهد که در سه‌ماهه دوم و سوم تقاضا بالاتر می‌رود.» رییس اوپک در سخنان افتتاحیه‌اش به این نکته اشاره ولی تاکید هم کرده بود که تولید نفت غیراوپک و میعانات اوپک پاسخگوی تقاضا هستند. پس نباید برای بالا بردن سقف تولید اوپک زمینه‌سازی شود. پیش از شروع اجلاس، وزیر نفت عربستان به هنگام ترک ریاض از احتمال افزایش تقاضا و آمادگی بخش عرضه سخن گفته بود.
پالایشگاه‌سازی کویت در اندونزی، ایران کجاست
جملات وزیر نفت کویت در دایره خبرنگاران پیش از شروع رسمی اجلاس صدوشصت‌ویکم اوپک، زیرکانه بود. وقتی خبرنگاری از او درباره قیمت مناسب نفت می‌پرسد، پاسخ می‌شنود: «ما سعی می‌کنیم درباره قیمت خاص سخن نگوییم.» هانی عبدالعزیز حسین، وجود دو نظر در اوپک را تایید می‌کند: «برخی می‌گویند سقف تولید اوپک باید پایین بیاید. بعضی می‌گویند باید افزایش یابد ولی به نظر من سقف تولید فعلی را ادامه می‌دهیم.» پیش‌بینی هانی حسین، بعد از جلسه چهار ساعته وزرا درست از آب درآمد. وی از قصد کویت برای ساخت پالایشگاه در کشورهای چین، اندونزی و ویتنام هم سخن گفت. ساخت پالایشگاه یعنی ایجاد بازار برای نفت کشور کویت. ایران هشت سال پیش قرار بود برای نفت فوق سنگینش در اندونزی پالایشگاه بسازد؛ مباحثی که در حاشیه اوپک اصفهان مطرح شد. آیا این پالایشگاه ساخته شده است؟! کویت حالا می‌خواهد بازار نفتش را با پالایشگاه‌سازی توسعه دهد.
وزیر نفت امارات: فعلا لازم نیست برای هر کشور سهمیه تعیین شود
اوپک در اجلاس ماه دسامبر فقط سقف 30میلیون بشکه‌ای را برای کل تولید اوپک تصویب کرد اما برای اعضا سهمیه‌ای مشخص نکرد. سالن اجلاس اوپک مملو از خبرنگارانی است که هر یک به سمت میز یک کشور می‌روند. محمد الحملی وزیر نفت امارات، چند دقیقه قبل از آنکه رییس کنفرانس، سخنرانی کند در پاسخ به خبرنگارانی که دور میزش جمع شده است درخصوص احتمال تعیین سهمیه برای هر کشور می‌گوید: «ما با قرار دادن سهمیه به صورت کلی برای اوپک راحتیم. لازم نیست فعلا سهمیه‌ها برای هر کشور مشخص شود.» وقتی قیمت نفت پایین‌تر از خط قرمز نیامده باشد روال نانوشته این است که معمولا کشورها هر اندازه بتوانند نفت تولید می‌کنند. همیشه حدی از قیمت، تابلوی ایست مهمی برای اعضای اوپک است. قبل از برداشتن سهمیه‌ها، سهمیه ایران برابر با عراق و 14درصد از تولید اوپک بود. ایران اگر ظرفیت تولیدش را بالا می‌برد و امروز محدودیت صادراتی نداشت، می‌توانست از قبل تولید و صادرات بیشتر نفت در قیمت‌های بالا، پول بیشتری به خزانه‌اش بیاورد. وزیر نفت امارات، تولید نفت این کشور را دو‌میلیون و 700هزار بشکه در روز اعلام می‌کند. آخرین گزارش رسمی اوپک، به نقل از منابع ثانویه اما نشان می‌دهد که تولید امارات متحده عربی در ماه گذشته میلادی، دو‌میلیون و 578هزار بشکه در روز بوده است. محمد الحملی در جملات بعدی‌اش نشان می‌دهد که امارات و عربستان در موضعی واحد ایستاده‌اند: «ما باید از بازار حمایت کنیم. اگر بازار، نفت بیشتری لازم داشت، باید نفت بیشتری تولید کنیم و اگر لازم نداشت، خیر.»
اکوادور خط قرمز را اعلام کرد
در اجلاس صدوشصت‌ویکم، وزیر نفت الجزایر، خطر کاهش غیرقابل کنترل قیمت نفت را گوشزد کرد. یوسف یوسفی، صرف رعایت سقف تولید اوپک برای جلوگیری از سقوط قیمت را کافی ندانست. این را در پاسخ به خبرنگار CNN گفت. وی خواهان کاهش سقف تولید اوپک بود. شکیب خلیل، وزیر باسابقه و پیشین الجزایر هم به سمینار اوپک آمده بود. عبدالرحمن بن یزا، وزیر نفت لیبی در اجلاس هفته گذشته، همچون رییس توتال، قیمت صددلاری را برای هر بشکه نفت مناسب دانست و وزیر نفت آنگولا از وضعیت مازاد عرضه کنونی و قیمت‌های رو به پایین نفت اظهار نگرانی کرد. ویسلون پاستور، وزیر نفت اکوادور هم که خود را نامزد دبیرکلی اوپک کرده است در میان خبرنگاران نفت پایین‌تر از 90دلار را برای اعضای اوپک خطرساز اعلام کرد.
متن کامل پرسش و پاسخ خبرنگاران از وزیر نفت ایران در سالن کنفرانس اوپک
میز هیات ایرانی در کنفرانس‌های اوپک، همواره در کنار میز رییس کنفرانس است. محل کنفرانس وزرا از یک میز رییس در بالا و دو هلال در دو سوی آن و کمی پایین‌تر تشکیل شده است. کشورها براساس حروف الفبا پشت این هلال‌ها می‌نشینند. در هلال سمت چپ، هیات اول ایرانی است. پرچم عربستان در انتهای هلال سمت راست قرار دارد. دبیرکل و معاونانش هم بالای هلال‌ها، کنار رییس کنفرانس می‌نشینند. میز هیات ایران، قبل از شروع رسمی کنفرانس اوپک، معمولا مورد توجه ویژه خبرنگاران است. ایران همواره کشور خبرسازی بوده و از دیرباز، حتی پیش از انقلاب، در اوپک افزایش قیمت‌های نفت را رهبری کرده است. رستم قاسمی، برای دومین بار بود که عصر پنجشنبه گذشته، به‌عنوان وزیر نفت، پشت میز ایران نشست و این‌بار مسلط‌تر از قبل به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد. در یک سوی قاسمی، علی‌اصغر سلطانیه، سفیر ایران در سازمان‌های بین‌المللی حاضر در وین نشسته بود و در سوی دیگر، محمدعلی خطیبی، نماینده ایران در هیات عامل اوپک. سوالات خبرنگاران و پاسخ وزیر نفت ایران، چند دقیقه پیش از آغاز اوپک صدوشصت‌ویکم را کرامتی، نماینده ملی ایران ترجمه می‌کرد. حالا می‌توانید عین این پرسش و پاسخ‌ها را بخوانید. قضاوت با شما:
آقای قاسمی، شما از سقف 30 میلیون بشکه‌ای تولید اوپک راضی هستید؟
همه باید سقف تولید اوپک را رعایت کنند.
آقای وزیر، رضایت شما از سقف تولید اوپک آیا رضایت شما را از قیمت کنونی نفت نشان می‌دهد؟
قیمت منطقی نفت صددلار به بالاست. ما فکر می‌کنیم قیمت صد تا 120دلار برای نفت منطقی است.
آیا ملاقات ایران با عربستان درباره تثبیت سقف تولید اوپک بود؟
اجازه بدهید بگذاریم بعد از جلسه درهای بسته. چون هنوز توافقی صورت نگرفته است. ما هم کار دیگری با عربستان داریم.
شما می‌توانید در اوپک به مصالحه‌ای برسید؟
بستگی دارد.
بعد از اول جولای و تحریم، شما می‌خواهید چه‌کار کنید؟
ما مشکلی نداریم. به دوستان اروپایی گفته‌ایم که این کار را نکنید. ممکن است ما به زحمت بیفتیم اما هزینه بیشتر آن را شهروندان کشورهای واردکننده باید بپردازند. ما را که یک‌بار آزمایش کردند. توسعه صنعت نفت ما را تحریم کردند. ما تا دو سال پیش واردکننده بنزین و نفت گاز و فرآورده بودیم. اما امروز صادرکننده عمده‌ایم.
آقای وزیر به کجا صادر می‌کنید؟
به کشورهای مختلف، بیش از 10 میلیارد دلار در سال صادر می‌کنیم. این در حالی است که تا قبل از تحریم 10 میلیارد دلار وارد می‌کردیم.
چه کشورهایی از ایران می‌خرند؟
الان اکثر کشورها می‌خرند.
شما می‌توانید عدد و رقمی از کاهش صادرات نفت ایران بدهید؟
صادرات ما به جای خودش باقی است. مقداری کاهش، تاثیری بر اقتصاد ایران ندارد. ایران مقام اول انرژی در دنیا را دارد. درست است که ایران دومین دارنده نفت است اما دومین دارنده گاز هم هست. اگر اینها را جمع کنیم ما مقام اول را داریم. مگر دنیا می‌تواند از این انرژی بگذرد. توسعه ما الان در بخش گاز است. مردم ایران از مزایای گاز بهره‌مند شده‌اند. 99 درصد شهرهای ایران دارای گاز است. حدود 60 درصد از روستاهای ایران دارای گاز است و به کشورهای دیگر هم صادر می‌کنیم.
شما برای فروش نفت تخفیف می‌دهید؟
خیر.
پس چطور می‌شود که اداره اطلاعات انرژی آمریکا، کاهش صادرات نفت ایران را یک میلیون بشکه اعلام می‌کند؟
اطلاعات آنهاست. چون دوست دارند. ما آمار خودمان را داریم. ما به دبیرخانه اعلام می‌کنیم.
شما در جلسه پیش با عربستان تفاهم کردید که سقف تولید اوپک رعایت شود. اما آنها این کار را نکردند. در این جلسه برنامه‌تان چیست؟
امیدواریم رعایت کنند. این مساله جزو دستور کار است.
چه راهکاری برای رعایت سقف تولید اوپک پیشنهاد می‌کنید؟
قانون اوپک این است که همه باید مصوبات را رعایت کنند و اطمینان بدهند. آمار نشان می‌دهد که تعدادی از کشورها باید تولیدشان را کاهش دهند. ما فکر می‌کنیم سقف 30 میلیون بشکه‌ای، هم بازار را ارضا می‌کند و هم تعادل در بازار ایجاد می‌شود. امیدواریم با کاهش اضافه تولید اوپک قیمت منطقی صد تا 120 دلاری نفت تامین شود.
اگر قیمت تا سطح 70 دلار باز هم پایین بیاید ممکن است دوباره جلسه فوق‌العاده گذاشته شود؟
حتما قرار است
نظر شما :