مجموعه ای از راه‌های رفته صالح

علی عبدالله صالح امروز به عربستان رفته است تا طرح شورای همکاری خلیج فارس را امضا کند. آیا این بار قضیه کنار رفتن او از قدرت جدی است یا مانند دفعات گذشته ممکن است که تنها حرف کناره گیری او از قدرت مطرح شود؟

رژیم یمن در شرایطی است که نمی تواند بدون تحرک قابل قبولی به حکومت خود ادامه دهد. بن بستی که امروز در یمن ایجاد شده و انتظاراتی که از رژیم کنونی به خصوص علی عبدالله صالح وجود دارد این است که به هر ترتیب نسبت به انتظاراتی که ایجاد شده واکنش‌هایی را نشان دهد. او برای واکنش نشان دادن در حال حاضر بسیار محدود است. چون بسیاری از راه‌ها را که ممکن بوده است امتحان کرده است. شاید بتوان گفت که او تمام راه‌ها را از جمله تهدید، سرکوب، واداشتن قبائل طرفدار خود به سرکوب انقلابیون، تظاهرات مصنوعی به نفع خود، واگذاری قدرت به جانشنیان، غیبت از کشور و ... امتحان کرده است. بنابراین اگر به راه‌هایی که رژیم یمن از آغاز تظاهرات مردمی امتحان کرده است نگاه کنیم خواهیم دید که همه راه‌ها طی شده است.

تنها راه باقی مانده راه حل منطقه ای است. اما نکته این جاست که زمان امضای این طرح گذشته است. به این معنا که علی عبدالله صالح در این صحنه بسیار دیر عمل کرده است. به این دلیل که الان نه تنها انتظارات داخلی بلکه انتظارات منطقه ای و جهانی این است که رژیم او به کلی کنار رود و نظام دیگری بر سر کار آید. همان طور که می دانید بر اساس طرح شورای همکاری خلیج فارس، رژیم یمن باقی می ماند. یعنی خود این طرح مجموعه ای از راه‌های رفته است مثلا وعده برگزاری انتخابات داده شده است.

البته باید گفت که سفر او به عربستان تنها تصمیم خودش نیست. این تصمیمی منطقه و غربی است. آن‌ها در حال حرکت دادن یک مهره هستند.

چند روز پیش علی عبدالله صالح گفته بود که قدرت را به کسانی غیر از نظامیان واگذار نخواهد کرد. این مسئله با طرح شورای همکاری خلیج فارس تناقضی ندارد؟

علی عبدالله صالح انواع و اقسام موضع گیری‌ها را دارد. این به شرایطی بر می گردد که او در آن قرار دارد. به طور مثال وعده می دهد که حکومت را به غیر نظامیان واگذار خواهد کرد، نظامیان ناراحت می شوند. احساس می کند که اطراف او خالی شده است، وعده می دهد قدرت را به نظامیان می دهد، برای این که آن‌ها هم چند روزی به او مشغول باشند و از او حمایت کنند. بنابراین باید این وعده‌ها را بسیار مقطعی، کوتاه و تاکتیکی بدانیم. هرگز سخنانی که ایشان زده از زمانی که به یمن بازگشته تا حال حاضر مواضع راهبردی و طولانی مدت نبوده است. اگر ایشان افق دوری ولو یک ساله را در نظر داشت، هرگز این موضع گیری‌های مقطعی را نشان نمی داد.

البته این طبیعی است. کسی که در شرایط خاصی قرار داد و هر روز کابوس قذافی جلوی چشمان او قرار دارد و یارانش احساس می کنند که امکان دارد مانند یاران قذافی محاکمه شوند و سران منطقه ای هم به او فشار می آورند که در قدرت بماند، طبیعتا این گونه حرف‌ها و مواضعی خواهد داشت.

نگاه انقلابیون نسبت به این اقدام صالح چگونه است؟

الان همان طور که عرض کردم زمان گذشته و مردم خواستار سرنگونی کامل رژیم هستند. مردم هزینه‌های زیادی داده اند و انقلاب مردم یمن در این فاصله به سمت انقلابی شدن بیشتر پیش رفته است. باید گفت که مخالفان هم یکدیگر را پیدا کرده اند و مهره‌ها شناخته شده اند. علاوه بر این هم افزایی انقلاب‌های مجاور نیز به آن‌ها کمک می کند. شیوه ای که در تونس پیگیری شد منجر به تاثیر در لیبی شد. این مسئله حتی در مصر هم تاثیر داشته است. پیروزی اسلام گرایان در تونس بر تحولات جدید مصر تاثیر داشته است. بالاخره این انقلاب‌ها در یمن هم تاثیرگذار بوده است و هم افزایی صورت گرفته است. در این مرحبه نیز می توان نوعی دومینو برای رسیدن به نتیجه نهایی متصور بود.

با توجه به خشمی که مردم نسبت به عربستان دارند و وجهه بدی که عربستان در میان ملت‌های ضعیف و فقیر منطقه از جمله یمن دارد، به نظر می رسد نگاه مثبتی به این طرح ندارند. البته نباید به احزاب و گروه‌ها محدود باشیم. بستر توده ای انقلاب یمن هرگز باور نمی کند که طرحی که در ریاض امضا شود در سرنوشت یمن موثر باشد. آن چه توده مردم به آن باور دارد قدرت مردم و حضور آن‌ها در صحنه است.