واشنگتن در مرحله سازش با ایران است
سعودی‌ها نمیتوانند به طور کامل به نیات آمریکا اعتماد کنند. موضع آمریکا در عراق در بهترین حالت ممکن، کم اهمیت است و ریاض نمیتواند این احتمال را نادیده بگیرد که واشنگتن خود در حال ورود به مرحله سازش با ایران است و بنابراین عربستان سعودی را تنها خواهد گذاشت.
مرکز تحقیقات امنیتی “استراتفور ” یکی از مهمترین مرکز تحقیقاتی امنیتی است که به کاخ سفید در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌سازی‌هایش در اقصی نقاط جهان، مشاوره می‌دهد در بخشی از مقاله‌ای با عنوان “معمای غیرقابل حل آمریکا و عربستان: ایران در حال تغییر سیاست‌های منطقه خلیج فارس است “، نوشت: هنگامی که اواخر ماه ژوئن شاهد کاهش حضور نظامی عربستان سعودی در بحرین بودیم و همزمان نیز ایرانی‌ها را می‌دیدم که آنتن‌های خود را در رسانه‌های محلی تیز کرده بودند تا خبری از مذاکرات با ریاض دریافت کنند، منابع ما به ما اطلاع دادند که شرایط لازم برای برگزاری گفت‌وگوها میان ایران و عربستان کم‌کم در حال فراهم شدن است. برای اینکه دلیل این موضوع را بفهمیم باید برداشت عربستان سعودی از موضع کنونی آمریکا در منطقه را بررسی کنیم.ادامه….
*واشنگتن در حال ورود به مرحله سازش با ایران است
در این مرحله سعودی‌ها نمیتوانند به طور کامل به نیات آمریکا اعتماد کنند. موضع آمریکا در عراق در بهترین حالت ممکن، کم اهمیت است و ریاض نمیتواند این احتمال را نادیده بگیرد که واشنگتن خود در حال ورود به مرحله سازش با ایران است و بنابراین عربستان سعودی را تنها خواهد گذاشت. آمریکا سه منفعت اصلی دارد که عبارتند از: حفظ جریان نفت از طریق تنگه هرمز، کاهش قابل ملاحظه تعداد نیروهایی که به مبارزه با شبه نظامیان سنی اختصاص داده است (نیروهایی که بنا به تعریف صورت گرفته در جنگ با ایران نیز هستند) و در نهایت نیز تلاش برای برقراری مجدد توازن قدرت در منطقه که در نهایت مانع از این خواهد شد که هر یک از کشورها چه عرب و چه فارس کنترل تمام نفت در خلیج فارس را برعهده گیرند.
* در شرایط ایجاد تفاهم با ایران، چیزی وجود ندارد که آمریکا را به عربستان متعهد کند
موضع آمریکا در این رابطه انعطاف پذیر است و در شرایطی که ایجاد تفاهم با ایران روندی دردسرآفرین است، اساسا چیزی وجود ندارد که آمریکا را به عربستان متعهد کند. چنانچه آمریکا به این نتیجه برسد که هیچ گزینه خوبی در آینده نزدیک برای رویارویی با ایران ندارد سازش آمریکا و ایران اگر چه آزار دهنده به نظر می‌رسد، اما جای بحث نخواهد داشت.
موضوع اصلی مذاکرات میان آمریکا و ایران در آینده‌‌ای نزدیک وضعیت نیروهای آمریکایی در عراق است. ایران ترجیح می‌دهد که شاهد عقب‌نشنی کامل نیروهای آمریکایی از مرزهای غربی خود باشد، اما تاکنون نیز شاهد کاهش قابل ملاحظه‌ای بوده است.
مسئله مطرح برای هر دو طرف که در حال پیشروی به جلو هستند نه تنها در رابطه با حجم بلکه در ارتباط با گرایش و آرایش نیروهای باقی مانده خواهد بود. علاوه بر این، این مسئله نیز مطرح می‌شود که چقدر سریع این نیروها می‌توانند از یک نقش آسیب پذیرتر مشاوره‌‌ای و آموزشی به یک نیروی سد دفاعی در قبال ایران تغییر گرایش دهند.
این موضوع نیز باید مورد بررس قرار گیرد که حضور نظامی آمریکا در عراق (به غیر از احتساب حضور دیپلماتیک واشنگتن) می‌‌تواند ذاتا در برابر امکانات متعارف و غیر متعارف ایران آسیب‌پذیر باشد.
* ممکن است آمریکا بخواهد درخواست‌های ایران درباره امتیازات نفتی در جنوب شیعه نشین عربستان را به رسمیت بشناسد
ممکن است هنگامی که مسئله طرح‌های ایران برای دولت عراق و یا امتیازات نفتی در جنوب شیعه نشین این کشور مطرح می‌شود، آمریکا تمایل داشته باشد تا درخواست‌های ایران را به رسمیت بشناسد اما آمریکا همچنین می‌خواهد از این موضوع مطمئن شود که ایران سعی ندارد از حد خود تجاوز کند و به تهدید ثروت نفتی عربستان سعودی بپردازد. آمریکا برای تقویت سازش با ایران باید نیروی سدکننده خود را در مقابل ایران حفظ کند و این جا است که به نظر می‌رسد مذاکرات با ایران به بن‌بست رسیده است.
* سعودی‌ها مطمئن نیستند که آمریکا در زمان نیاز از آنها دفاع خواهد کرد
در این نزاع، تهدید خیانت برای تمامی طرفین، تهدیدی جدی و واقعی به حساب می‌آید. ایران نمیتواند مطمئن باشد که آمریکا زمانی که کاملا آزاد گذاشته شود، وارد اقدام نظامی علیه ایران نخواهد شد. آمریکایی‌ها نیز نمیتوانند مطمئن باشند که ایرانی‌ها برای بدست آوردن ثروت نفتی عربستان سعودی تلاش نخواهند کرد (اگرچه تدارکات نظامی مورد نیاز برای چنین اقدامی احتمالا فرای قابلیت‌های ایران در شرایط فعلی خواهد بود).
و در آخر سعودی‌ها نیز نمیتوانند مطمئن باشند که در زمان نیاز از آنها دفاع خواهد کرد. بویژه اگر آمریکا درگیر موضوعات و مسائل دیگری شده باشد و یا با ایران رابطه‌ای برقرار کرده باشد که ضرورت حفظ آن را نیز احساس می‌کند.
*قرار گرفتن ریاض در تنگنا، سعودی‌ها را به سمت تلاش برای سازش با ایران سوق می‌دهد
هنگامی که تمام این‌ها با یکدیگر اتفاق می‌افتد، یعنی تهدید به تصویر کشیده شده توسط ناآرامی‌ها در بحرین را در کنار موضع ناچیز آمریکا در قبال عراق و احتمال معامله واشنگتن با تهران به طور همزمان مطرح می‌شود، ممکن است ریاض با انتخاب محدودی مواجه شود و به دنبال سازش با ایران برود و دست کم تا زمانی که بتواند برداشت واضح‌تری از نیات آمریکا داشته باشد این به این معنا نخواهد بود که سعودی‌ها به رابطه با رقیب تاریخی خود یعنی فارس‌ها بیشتر از رابطه با آمریکا اطمینان دارند.
نظر شما :