مرگی که جریان افراط را زنده کرد؟

مرگ بن لادن موجی از شادی در ایالات متحده و اروپا را در پی داشت. در مقابل کاخ سفید صدها نفر از مردم امریکا گرد هم آمده و مرگ بن لادن را جشن گرفتند.

کشته شدن رهبر القاعده واکنش‌های مختلفی در کشورهای مختلف جهان در پی داشت. به گزارش سی‌ان‌ان، به غیر از مقامات مختلف امریکایی، دیوید کامرون، نخست‌وزیر بریتانیا با صدور بیانیه‌ای مرگ بن لادن را باعث آرامش مردم جهان دانست. عبدالله گل، رئیس جمهوری ترکیه نیز گفت که مرگ بن لادن نشان داد که رهبران تروریست دیر یا زود دستگیر یا کشته می‌شوند. حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان نیز گفت، امیدواریم مرگ بن لادن جامعه جهانی را به این درک برساند که کشور ما جای تروریست‌ها نیست.

شمیون پرز، رئیس جمهوری اسرائیل نیز کشته شدن بن لادن را دستاوردی بزرگ برای امریکا و جهان آزاد دانست و گفت که او به جزای کارهایش رسید. ایهود باراک، وزیر جنگ اسرائیل نیز گفت که مرگ بن لادن ثابت کرد که امریکا جرات و پافشاری لازم برای مبارزه با تروریسم را دارد. حکومت خودگردان فلسطینی نیز مرگ بن لادن را دستاوردی بزرگ برای آرمان صلح دانست.

بزرگترین سازمان مسلمانان در ایالات متحده امریکا نیز روز دوشنبه با صدور بیانیه‌ای از مرگ اسامه بن لادن ابراز خرسندی کرده و اعلام کرد که ما نیز در کنار هم‌وطنانمان از کشته شدن هسته مرکزی القاعده که امنیت ما و جهان را تهدید می‌کرد، شادیم. اما این سازمان در عین حال هشدار داد که مرگ بن لادن ممکن است باعث بیدار شدن جریان افراط شده و آنها در صدد انتقام خونین بر آیند.

آینده تروریسم پس از بن لادن

مرگ بن لادن، شاید خوشحالی و شادی جامعه جهانی را در پی داشت ولی از نگرانی جامعه جهانی نکاست. همان طور که سازمان مسلمانان امریکا نیز هشدار داده، اکنون بسیاری از دولتمردان و کارشناسان امنیتی نسبت به عواقب کشته شدن بن لادن و احتمال وقوع عملیات تلافی جویانه از سوی هواداران و شبکه‌های مرتبط با القاعده در سراسر جهان هشدار می‌دهند.

جماعت اخوان المسلمین اردن اعلام کرد، مرگ بن لادن بر شبکه القاعده بسیار تاثیر خواهد گذاشت ولی در عین حال هشدار داد که رفتار غرب با جهان اسلام اگر همچنان مثل سابق باشد می‌تواند باعث احیای القاعده یا به وجود آمدن القاعده جدید شود. جمیل ابوبکر، سخنگوی این جریان به خبرگزاری فرانسه گفت: «شبکه القاعده تحت تاثیر مرگ القاعده قرار خواهد گرفت ولی اگر بنا باشد تعامل غرب با جهان اسلام، پرونده فلسطین و حمایتش از فساد و استبداد همانند سابق ادامه داشته باشد، زمینه‌های لازم برای احیای القاعده یا به وجود آمدن القاعده جدید مهیا خواهد بود.»

وی همچنین گفت: «بن لادن به رغم این که با رفتار و کارهایش اختلاف داشتیم ولی مبارزه‌اش با امریکا و دشمنان امت اسلامی باعث آزادی جهان اسلام از نفوذ خارجی‌ها تا آخرین لحظات حیاتش شده بود. وی به اندیشه‌هایش تا آخرین لحظه وفادار بود و اعتقاد راسخ به ادامه مبارزه با غرب داشت.»

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان رفتارهای تبعیض‌آمیز غرب با جامعه اسلامی به ویژه پرونده صلح اعراب و اسرائیل علی الخصوص فلسطین و اسرائیل باعث رشد جریان افراط شد. مسئله‌ای که بن لادن و هوادارانش با سوء استفاده از آن توانستند بر بسیاری از جوامع مختلف کشورهای اسلامی تاثیرگذار شوند. اکنون این نگرانی وجود دارد که با مرگ رهبر القاعده، روحی تازه در جریان افراط دمیده شود و آنها عملیاتی تازه را علیه امنیت جهانی تدارک ببینند. به ویژه این که شیوه تعامل جریان‌های وابسته به القاعده هرمی نیست بلکه سطحی است و این مسئله باعث می‌شود تا تک‌روی و سرپیچی در جریان‌های وابسته به شبکه القاعده افزایش یابد.

در همین رابطه اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد، راهکارهای لازم برای امنیت مرزها برای جلوگیری از هر گونه عملیات تلافی‌جویانه را اتخاذ می‌کند.

روزنامه واشنگتن پست نیز در این زمینه نوشت: مرگ بن لادن ثابت کرد که ایالات متحده هر کار که بتوان تصورش را کرد، می‌تواند انجام دهد. این روزنامه همچنین تحلیل کرد، مرگ رهبر القاعده باعث افزایش بیش از پیش محبوبیت باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده شده و او را از دیگر رقبایش برای انتخابات ریاست جمهوری آینده بسیار جلوتر انداخته است. این روزنامه همچنین می‌نویسد که با مرگ بن لادن پروژه مبارزه با تروریسم نیز پایان یافته است. با این حال واشنگتن پست تاکید می‌کند که مسئولان امریکایی باید پاسخ دهند که بن لادن چگونه، کی و کجا به قتل رسیده است.

این در حالی است که روزنامه دیلی تلگراف اگر چه مرگ بن لادن را دستاوردی بزرگ می‌داند و می‌نویسد که با کشته شدن بن لادن القاعده و آنچه این روزنامه جریان‌های اسلام‌گرای تروریستی می‌نامد متحمل خسارت سنگینی شده است ولی هشدار می‌دهد که پروسه مبارزه با تروریسم پایان نیافته و باید با شاخه‌های بیشمار القاعده که در نقاط مختلف جهان فعالند به شدت مبارزه کرد. این روزنامه همچنین هشدار می‌دهد که وابستگان به القاعده در حال حاضر بیش از هر زمان دیگر آماده حمله به منافع امریکا و بریتانیا و متحدان آنها در سراسر جهان هستند و باید نسبت به تهدیدهای بالفعل آنها بسیار هوشیار بود.