واهمه‌هاى کمونيستى از دگرگونى‌هاى عربى

ديپلماسى ايرانى: کمونيست ها هم مثل ساير ايدئولوژى گرايان قائل به بهشت خودشان هستند. از همين روست که تصميم گيرى در اين کشور محدود به دايره اى تنگ از نخبگان کمونيست است و معمولا کوچک ترين خبرى درباره سازوکار تصميم گيرى ها و بحث هاى انجام شده ميان مقام ها مخابره نمى شود. آنچه به بيرون درز مى کند، تنها نتايج اجلاس و برنامه هايى است که براى اداره کشور درنظر گرفته شده است.

چين از دو دهه پيش به اين سو و به خصوص پس از واقعه يازدهم سپتامبر نشان داد که قصد دارد سياست رشد سريع و خزنده خود را بى توجه به حواشى و رخدادهاى جهان پى بگيرد و در اين ميان تنها با مسائلى ذهن خود را درگير کند که يک سويش به برنامه ها و طرح ريزى هاى چين متصل باشد. به فرض حضور چين در مذاکرات صلح شبه جزيره کره دربردارنده نيات منطقه اى چين است که نمى خواهد با وخيم شدن بحران دو کره، امنيت اقتصادى و بين المللى اش را در معرض خطر ببيند.

سياست چين را در سال هاى اخير پيشرفت و توسعه بدون هيچ جنگ و درگيرى و مداخله ناميده اند. چين البته حواسش به داخل و محيط پيرامونى اش هست و نسبت به حرکت مورى در اطراف، واکنشى درحد گزيدگى مار نشان مى دهد. چين از تغيير و هرآنچه منجر به تاثيرگذارى در روند توسعه اش باشد گريزان است. دولت اين کشور در راستاى پيشبرد جاه طلبى هاى خود همچنان بزرگ ترين واردکننده انرژى محسوب مى شود و بنابراين طبيعى است که بزرگ ترين آلاينده جهان نيز به شمار مى آيد.

در اين روند، چين با تحريم هاى اعمال شده بر ايران مخالفت مى کند و به استقبال تغييرات بزرگ سياسى در کشورهاى نفت خيز عربى و آفريقايى نمى رود. چين در قبال بهره اى که از منابع ليبى و سودان و زيمباوه مى برد، محصولات متنوع و نيز تسليحات صادر مى کند. بطور کلى مى توان گفت اين کشور در بازار آفريقا و خاورميانه جولان عظيمى مى دهد و منافعش اقتضا مى کند که دگرديسى ها و انقلاب ها را در اين سرزمين ها برنتابد.

اکنون حدود سه هزار نماینده که از سوى حزب کمونيست چين تایید شده اند در تالارى بزرگ در پکن گرد آمده اند و تغييرات تاثيرگذار بر حال و آينده چين را رصد مى کنند. ون ژیابائو نخست وزير چین در سخنرانی افتتاحیه اجلاس نسبت به تداوم رشد اقتصادی کشورش متعهد شده است. اين تعهد جدا از تعهدات خارجى چين نيست.

نگرانى ديگر چينى ها از تغييرات کشورهاى آفريقايى و عربى، احتمال ورود و دخالت مستقيم غرب در امور کشورهايى است که ناقض حقوق بشر به شمار مى آيند. اين نحوه ورود را مى توان نفوذ از در پشتى ناميد. اکنون جهان منتظر تصميم گيرى نخبگان و سياستمداران غربى براى گزينش نحوه دخالت در بحران انسانى و سياسى ليبى است. کره شمالى هم از اين بابت نگرانى هاى چين را دارد. برخى منابع خبری کره جنوبی گفته اند چین به طور رسمی از کیم جونگ اون، جوان ترین پسر رهبر کره شمالی و جانشین احتمالی او دعوت کرده است تا به این کشور سفر کند. اتفاقات اخير جهان، چين و کره شمالى را به شور و نزديکى بيشترى سوق مى دهد.

بسيارى بر اين باورند که نقض مکرر حقوق بشر و دست زدن به جناياتى شبيه آنچه معمر قذافى در ليبى مرتکب مى شود، توجيه کافى را براى دخالت و حضور نظامى نيروهاى بين المللى از جمله ناتو و امريکا در اختيار مى گذارد. درواقع همان گونه که حاکميت و قدرت گيرى طالبان در افغانستان و مجهز شدن صدام حسين در عراق مى توانست تهديدى بالفعل و بالقوه براى منافع غرب و مردم کشورهاى نامبرده به شمار بيايد، اقدامات وحشيانه سرهنگ قذافى نيز که تنها در جهت حفظ قدرت صورت مى گيرد، مى تواند علاوه بر کشتار مردم ليبى در آينده اى نزديک به خشونت هاى منطقه اى و ديگرستيزانه مبدل شود.

چين با نگاه به اين الگو، متوجه پيام هاى حقوق بشرى و پيامدهاى نقض حقوق بشر شده و در عمل و نظر مخالفت خود را با هرگونه دخالت نظامى در ليبى و حتى گسترش موج تغيير در ساير کشورهاى عربى و خاورميانه اى نشان داده است. نظام کمونيستى چين از يکسو نگران از دست دادن منابع نفت و گاز و اختلال در روند صدور انرژى است و از سوى ديگر در هراس عرفى شدن فشارها و دخالت هاى خارجى بر نظام هايى است که وقعى به تغييرات دموکراتيک نمى گذارند و با سرکوب و ارعاب به نابودى مخالفان اقدام مى کنند.

روز شنبه روزنامه دولتی "پکن ديلى" ضمن انتقاد از جنبش های اعتراضی مردم خاورمیانه نوشت: "این جنبش ها به جز هرج و مرج و مصیبت چيزى نصيب مردم نمى کند." اين دقيقا مشابه همان عبارتى است که رهبران ديکتاتور کشورهاى خاورميانه در تقيبح جنبش هاى اعتراضى در کشورشان و براى توجيه سرکوب معترضان بر زبان مى آورند. اين روزنامه که متعلق به حزب کمونيست است مى افزايد: "این قیام ها توسط تعدادی اندکى از مردم با استفاده از اينترنت و به صورت غيرقانونى سازماندهی شده است."

با نگاهى به رويکرد مشابه دولت چين و حاکمان لرزان آفريقا و خاورميانه نسبت به موج تغييرات دموکراتيک، مى توان به اين نتيجه رسيد که نگرانى از گسترش اعتراضات و نوع دخالت غرب در اين مسائل به اندازه کافى چينى ها را نگران کرده و منافع سياسى و اقتصادى آنها را با خطر مواجه کرده است.