ايران وجه المصالحه روسيه و غرب
ديپلماسى ايرانى: گرچه مقامات روس بعد از اتمام مذاکرات استانبول و نا اميدى کشورهاى غربى از اين مذاکرات، تنها راه حل مسئله هسته‌اى ايران را مذاکره دانستند و بر حق ايران در دستيابى به انرژى هسته‌اى دفاع کردند، اما به نظر مى‌رسد روسيه بهانه جديدى براى تعويق بهره بردارى از نيروگاه هسته‌اى بوشهر به دست آورده است. ديپلماسى ايرانى اين مسئله را در گفت و گو با دکتر بهرام اميراحمديان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل روسيه بررسى کرده است.
موضع روسيه را بعد از مذاکرات استانبول درباره بهره بردارى از نيروگاه بوشهر چگونه ارزيابى مى‌کنيد؟
روسيه در همکارى با ايران در پروژه نيروگاه هسته‌اى بوشهر چند مسئله را در نظر گرفته است. اول اين که در تمام قطعنامه هايى که عليه ايران در شوراى امنيت صادر شده و روسيه هم به آن ها راى داده است، نيروگاه هسته‌اى بوشهر مستثنا بوده و خارج از شمول قطعنامه ها بوده است. بنابراين زمانى که درباره پرونده هسته‌اى ايران صحبت مى‌شود، نيروگاه بوشهر از موضوعات مورد بحث نيست. به اين دليل که اين نيروگاه تحت نظارت شديد روسيه و آژانس بين المللى انرژى اتمى قرار دارد.
اما ويروس يا کرم اينترنتى استاکس نت بنابر گزارش نيويورک تايمز، حاصل همکارى امريکا و اسرائيل در نيروگاه هسته‌اى ديمونا بوده است و در اسرائيل توليد و منتشر شده است. ظاهرا اين ويروس تا حدى تاثير گذاشته است اما درباره ميزان تاثير آن اطلاع دقيقى در دست نيست. مقامات رسمى‌ايران درباره ميزان تاثير اين ويروس بر تاسيسات هسته‌اى ايران گفته اند که تا حدى باعث به تاخير افتادن روند کار در ايران شده است اما نتوانسته است که به طور جدى بر فعاليت هاى ايران تاثير گذارد.
آقاى راگوزين، نماينده روسيه در شوراى همکارى روسيه و ناتو موضع گيرى قابل تاملى در اين رابطه داشته است. او گفته است که استاکس نت مى‌تواند با کند يا تند کردن سرعت رآکتور باعث ايجاد فاجعه اى در حد فاجعه نيروگاه چرنوبيل شود، بنابراين لازم است که نيروگاه بوشهر از نظر آلودگى به اين ويروس مورد بررسى قرار گيرد. سوال اين جاست که آيا در نيروگاه هسته‌اى بوشهر اخلال ايجاد شده بود؟ بنابراين به نظر مى‌رسد که شايد روسيه هم از اين جريان به نوعى اطلاع داشته است. چرا که اگر اطلاع نداشت که نمى‌توانست تبعات آينده آن را پيش بينى کند. بنابراين به نظر من روسيه در رفتار با ايران صادق نيست. همان گونه که تجربه تاريخى ما نيز اين مسئله را نشان مى‌دهد.
بنابراين روسيه على رغم اين که در قطعنامه هاى شوراى امنيت سعى دارد که نيروگاه هسته‌اى بوشهر را از شمول قطعنامه ها خارج نگه دارد، اما سعى مى‌کند با به تعويق انداختن بهره بردارى از اين نيروگاه، از ايران و غرب امتياز بگيرد. يعنى نيروگاه هسته‌اى بوشهر براى روسيه برگ بازى است. همان طور که ديديم روسيه بارها زمان بهره بردارى از نيروگاه بوشهر را به تعويق انداخت تا بتواند امتيازات بيشترى بگيرد.
نماينده روسيه در شوراى همکارى روسيه و ناتو از ناتو خواسته است که درباره ميزان آلودگى نيروگاه بوشهر تحقيقات جامعى به عمل آورد، به نظر شما اين درخواست به نوعى باز کردن پاى ناتو به مسئله هسته‌اى ايران نيست؟
نه، اين طور نيست. ناتو که مستقيما نمى‌تواند از نيروگاه بوشهر تحقيق کند. دو راه براى انجام تحقيقات در اين زمينه وجود دارد. اول اين که در تاسيساتى خارج از ايران ميزان تخريب کنندگى ويروس استاکس نت برآورد شود. راه دوم اين است که ناتو سازوکارى ايجاد کند تا روسيه به نمايندگى از اين نهاد، به بررسى نيروگاه بوشهر بپردازد. به نظر مى‌رسد روسيه به دنبال راه دوم است. يعنى ناتو سازوکارهايى تعريف کند که بر اساس آن روسيه بتواند از نيروگاه هسته‌اى بوشهر تحقيق کند. به نظر من اين اتفاق باعث خواهد شد که کشورهاى غربى بتوانند بيش از پيش در مسئله نيروگاه هسته‌اى بوشهر وارد شوند.
بنابراين با توجه به اظهارات مقامات روسى به نظر مى‌رسد که نزديک شدن روسيه و امريکا به معناى تعدى بيشتر روسيه به حقوق ايران است. يعنى هر اندازه که روسيه به سمت غرب حرکت مى‌کند، به همان مقدار تضييقاتى به حقوق ايران وارد مى‌شود و نشان مى‌دهد که ايران وجه المصالحه روسيه و غرب است.
اگر بخواهيم از ديدگاه منافع ملى ايران به قضيه نگاه کنيم، به نظر شما چه برخوردى با روسيه بايد داشت تا به بهترين شکل منافع ملى ما را تامين کند؟
مقامات مسئول جمهورى اسلامى‌همواره به دنبال تامين منافع ملى ايران هستند و معتقدند که بايد با در نظر گرفتن منافع ملى با کشورهاى همسايه و ديگران رابطه داشت. طبيعى است که تمام مسائلى که در جريان است در دواير سياسى و امنيتى کشور مورد مطالعه و بررسى دقيق قرار مى‌گيرد و نکته اى از نظر دستگاه هاى تصميم گيرى دور نمى‌ماند.
بنابراين طبيعى است که اقدامات روسيه از سوى مراجع ذيصلاح در ايران رصد مى‌شود. ممکن است در حال حاضر ابزارى براى جلوگيرى از اين اقدامات در دست نباشد، اما آگاهى وجود دارد.
در مورد مسئله نيروگاه اتمى بوشهر بايد گفت که اين پروژه در مراحل پايانى قرار دارد و ايران به همکارى با روسيه در اين زمينه مانند استخوان لاى زخم نگاه مى‌کند. يعنى در حال حاضر ايران مجبور است همکارى با روسيه را بپذيرد.
در هر پروژه اى محدوديت ها و محذوريت هايى براى هر دو طرف موجود است. طبيعى است که مراجع تصميم گير ايران حتما به تحولات دقت مى‌کنند. اين گونه نيست که به اين مسائل فکر نشود و راه حلى براى آن انديشيده نشود. آن ها براى موانع پيش رو راه حل هايى را پيدا مى‌کنند.
اما آنچه مسلم است اين است که روسيه در طول تاريخ شريک مطمئنى براى ما نبوده است. روسيه همواره بر اساس منافع ملى کشور خود عمل کرده و اين عمل لزوما منافع ملى ايران را تامين نکرده است.
بلکه رفتار روسيه در قبال ايران نوعى بازى در سطح بين الملل است، بعضى وقت ها منافع ايجاب مى‌کند که راه همکارى در پيش گيرد و بعضى اوقات هم رفتار به سمت ديگرى باشد. بنابراين ايران بايد در انتخاب شرکاى خود هوشيارانه تر عمل کند.
شما فرموديد که نيروگاه هسته‌اى بوشهر مانند برگ بازى در دست روسيه است و اين کشور درصدد است که با استفاده از آن از ايران و غرب امتياز بگيرد. با توجه به مذاکرات استانبول و هم چنين قول مقامات روسى براى بهره بردارى از نيروگاه بوشهر در بهمن ماه، به نظر شما روس ها باز هم براى بهره بردارى از نيروگاه بوشهر بهانه تراشى خواهند کرد؟
من فکر مى‌کنم روسيه براى هرکارى مى‌تواند بهانه اى به دست آورد. شايد مذاکرات استانبول هم مزيد بر علت شود تا تاخير بيشترى در بهره بردارى از نيروگاه بوشهر صورت گيرد. هرچند آقاى مدودف در داووس در سخنرانى خود با اين که ايران در آن جا حضور نداشت گفته است که تا جايى که ما تحقيق کرده ايم غربى ها هيچ دليل و سند محکمه پسندى که ثابت کند ايران به دنبال سلاح هسته‌اى است به روسيه ارائه نداده اند.
منظور او از اين سخنان اين است که فعاليت ايران بر خلاف آن چه ادعا مى‌شود، به دنبال رسيدن به سلاح هسته‌اى نيست. اما در عين حال حرکاتى که روسيه در شرايط کنونى انجام مى‌دهد در اين جهت است که باز هم براى تاخير در بهره بردارى نيروگاه بوشهر بهانه اى پيدا کند و استاکس نت هم اين بهانه را براى روسيه ايجاد کرده است.
سخنان آقاى راگوزين، نماينده روسيه در ناتو به نظر من بار معنايى زيادى دارد. چون که مى‌خواهد اين هشدار را بدهد که اگر چنين اتفاقى بيفتد، شاهد فاجعه اى در حد چرنوبيل خواهيم بود. از اين طريق تمام منطقه را بر عليه ايران تحريک مى‌کند. يعنى اگر تخريب استاکس نت بسيار کوچک باشد، آن را بزرگ نشان مى‌دهد و به اين بهانه بهره بردارى از نيروگاه بوشهر را به تعويق اندازد.
نظر شما :