کنفرانس خلع سلاح هسته‌اى در تهران
دیپلماسی ایرانی: کنفرانس خلع سلاح هسته‌اى در تهران در حالى برگزار شد که تنها چند روز از نشست امنيتى واشنگتن حول همين محور گذشته بود. اين همزمانى به نوعى در رسانه‌هاى خبرى سوژه‌اى شد براى پرداختن بيشتر به بحث پرونده هسته‌اى ايران و چرايى تشکيل چنين کنفرانسى در برهه زمانى که تمامى نگاه‌ها به تهران معطوف شده‌است. نشريه معتبر فارين پالسى به قلم اسلاوين در گزارشى نگاهى اجمالى به چرايى تشکيل اين کنفرانس دارد:
امريکايى‌هايى که اين هفته در کنفرانس خلع سلاح هسته اى در تهران شرکت کردند، اين فرصت را خواهند داشت تا هم در خصوص احتمال حل پرونده هسته‌اى ايران با توسل به راهکارى ديپلماتيک به نتيجه‌گيرى برسند و هم نگاهى به تهران پس از ناآرامى‌هاى ناشى از انتخابات اخير رياست جمهورى بيندازند. اين کنفرانس که با شعار "انرژى هسته اى براى همه، تسليحات هسته اى براى هيچ‌کس" فعاليت خود را آغاز کرده‌است درسال‌هاى گذشته هم با اينچنين شکل و شمايلى برگزار مى‌شد اما اين‌بار به نظر مى‌رسد که انتقاد از استراتژى هسته‌اى جديد امريکا در حقيقت نوعى هدف خاص براى اين نشست است. سعيد جليلى مذاکره‌کننده هسته اى ارشد ايران چنيد پيش در گفتگو با خبرنگاران تاکيد کرده بود که هدف از تشکيل اين نشست اذعان به اين حقيقت است که تهران از خلع سلاح جهانى حمايت مى‌کند و البته از جهانيان مى‌خواهد که در مسير خلع سلاح قرار بگيرند.
يک هفته پيش از برگزارى اين کنفرانس بود که باراک اوباما در قالب بازبينى طرح هسته‌اى، از محدوديت موارد مجاز به استفاده از تسليحات هسته‌اى سخن گفت اما همزمان کره‌شمالى و ايران را به واسطه تخطى از قوانين بين‌المللى، از اين قاعده و محدوديت مستثنى کرد. در شرايطى که کره‌شمالى در سال 2003 ميلادى، رسما از معاهده منع تکثير تسليحات هسته‌اى خارج شد و البته دو بار هم بمب هسته‌اى خود را آزمايش کرده است، ايران اصرار دارد که تا‌کنون در پرونده هسته‌اى دست از پا خطا نکرده و به دنبال انرژى هسته‌اى با مصارف صلح آميز است. با اين وجود تهران تا‌کنون سه بار هدف قطعنامه‌هاى شوراى امنيت قرار گرفته و البته چهارمين قطعنامه هم در راه است. سپتامبر گذشته بود که باراک اوباما افشا کرد که ايران در حال ساخت نيروگاه جديد براى غنى‌سازى در نزديکى قم است. تهران از اعلام اين موضوع به آژانس تا زمانى که به افشا شدن آن پى برده بود، سرباز زد.
جيم والش از کارشناس‌هاى منع تکثير تسليحات هسته اى از ماساچوست که در کنفرانس تهران شرکت دارد در اين خصوص مى‌گويد: نشست بازبينى معاهده منع تکثير تسليحات هسته‌اى معروف به ان پى تى در ماه مى برگزار خواهد شد و تهران به گونه‌اى با اين کنفرانس خلع سلاح برگزار شده به پيشواز رفته و البته دست بالا را گرفته است.
اين کارشناس هسته‌اى اعتقاد دارد که از زمان دعوت به شرکت در اين نشست تا‌روزى که در تهران بر روى صندلى کنفرانس نشست، چنيدن بار ليست مدعوين تغيير کرد و البته سخنان باراک اوباما در بازبينى استراتژى تسليحاتى ايالات متحده نيز در اين تغييرات بى‌تاثير نبوده است.
نميانده ايران در سازمان ملل محمد خزاعى اصرار دارد که تهران همچنان نسبت به طرح تبادل سوخت و دريافت ايزوتوپ پزشکى خوش‌بين بوده و براى بحث در خصوص آن آمادگى دارد. با اين وجود خزاعى اعتقاد دارد که تهديد تهران توسط باراک اوباما در خصوص توسل به تسليحات هسته‌اى به نوعى اين فضا را مخدوش کرده است. ايران از چهره‌هاى مشهور امريکايى مانند مشاور سابق امنيت ملى برژينسکى و وزير دفاع سابق ويليام پرى براى شرکت در اين کنفرانس دعوت به عمل آورده بود. برژينسکى با رد اين دعوت اعلام کرد که برنامه‌هاى از پيش تعيين شده‌اى دارد که نمى‌تواند براى شرکت در کنفرانس خلع سلاح هسته‌اى در تهران از خير آنها بگذرد. اين سياستمدار امريکايى در اين خصوص گفت: من بايد بدانم قرار است در تهران با چه کسانى ديدار داشته باشم چرا که من از زمان انقلاب اسلامى تا‌کنون به ايران سفر نکرده‌ام.
برژينسکى پيش از اين ايرانى‌ها را به عدم پاسخگويى به پيشنهادهاى باراک اوباما متهم کرده و تاکيد کرده بود که عوامل بسيارى در عدم حصول تفاهم ميان تهران و واشنگتن مطرح است که مى‌توان به نبود نظم داخلى در ايران، ناآرامى‌هاى پس از انتخابات، خودبزرگ‌بينى و البته سو برداشت از شرايط چهانى اشاره کرد.
دو سفير سابق امريکايى ويليلم لوئرس و ويليام ميلر دعوت تهران براى شرکت در اين کنفرانس را پذيرفتند. ميلر که پيش از اين سفير امريکا در اوکراين بوده تا‌کنون چندين بار با مقام‌هاى دولتى در ايران در تماس بوده است. او علت اصلى سفر خود به تهران را، آشنايى با حال و هواى اين کشور پس از ناآرامى‌هاى اخير مى‌داند.
من نيز به اين نشست دعوت شده بودم. اما درست در شرايطى که خودم را براى حضور در تهران مهيا مى‌کردم، خبرگزارى فارس که بسيارى آن را حامى دولت مى‌دانند در مقاله‌اى تند و تيز من را حامى جنبش سبز ايران دانسته و از وزارت امور خارجه براى دعوت از من براى شرکت در اين کنفرانس انتقاد مى‌کند. فارس در بخش‌هايى از گزارش خود من را به دليل مصاحبه با هاشمى رفسنجانى که هشت سال رئيس‌جمهورى ايران بود، مورد نقد قرار مى‌دهد و البته به اشتباه هم ادعا مى‌کند که من با مير حسين موسوى مصاحبه‌اى داشته‌ام. با اين اوصاف از وزارت امور خارجه براى سفر به ايران مشورت خواستم و آنها با توجه به شرايط به وجود امده سفر من را به صلاح ندانستند.
باربارا اسلاوين
نظر شما :