آمریکایی‌ها در روسیه
آیا پس لرزه‌های جنگ سرد ادامه دارد؟
امروز دیگر مانند گذشته نیست. روزگاری اجلاس‌های بین رهبران کرملین و کاخ سفید دنیا را میخکوب می‌کرد؛ زمانی که این دو ابرقدرت ایدئولوژی‌ها و بحران‌های بین‌المللی را مورد بررسی قرار می‌دادند. اما زمانی که باراک اوباما، رئیس‌جمهور امریکا در تاریخ 6 جولای به مسکو سفر کند، سفری نادر برای او خواهد بود، سفری ملال آور. اوباما با جمعیتی مشتاق مواجه نخواهد شد و رسانه‌های محلی منتظر آمدن او نخواهند بود. میزبانان او، دیمتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه و ولادیمیر پوتین، نخست وزیر این کشور تنها میزبانانی مودب خواهند بود. در انتهای این دیدار آنها اعلام خواهند کرد که روابط دوستانه خود را گسترش داده اند و بر سر مسائلی به توافق رسیده‌اند. با این وضعیت، کارشناسان هر دو گروه بر این باورند که بیشترین فضایی که هر دونفر می‌توانند با هم به توافق برسند مسئله کاهش سلاح‌های هسته‌ای است. مسئله‌ای که به دوران ریگان و گوباچف باز می‌گردد.
اما این دو قدرت همچنان هر کدام به اندازه یک قاره پهناورند و در جهان سود و منفعت خاص خود را دارند. درست است که حدود 20 سال است که جنگ سرد به پایان رسیده است، اما رفتار روسیه و امریکا با هم همچنان از مسائل مطرح در جهان است.
هر دو طرف تمایل دارند تا بتوانند پایه‌هایی جدید از دوستی را پایه‌ریزی کنند. هرچند روابط آنها پس از جنگ گرجستان با مشکلات جدیدی مواجه شد. در آن زمان مقامات روسی و امریکایی نتوانستند به نتیجه‌ای مشترک برسند.
امروز حدود یکسال از آن واقعه می‌گذرد و این یکسال زمانی مناسب برای سرد شدن آتش خشم میان دو کشور است. هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا و جو بایدن، معاون باراک اوباما اعلام کرده بودند که خواهان فشار دادن دکمه "ریست" با روسیه هستند تا بتوانند رابطه‌ای نرمال و قابل پیش‌بینی با امریکا داشته باشند. اما هیچ کدام از طرفین نمی‌دانند از کجا و چگونه باید این نرمال سازی آغاز شود. کویت بلکر، کارشناس روسی و استاد دانشگاه استنفورد که پیش از این نیز در دولت بیل کلینتون نیز به عنوان مشاور مشغول به کار بود معتقد است که هر دو گروه در تلاش است تا آنچه را که از این رابطه به دست خواهند آورد را بررسی کنند.
آنچه که طرفین از یکدیگر انتظار دارند بسیار مشخص و واضح است. امریکا از روسیه می‌خواهد تا فشار بیشتری در قبال برنامه هسته‌ای ایران و کره شمالی اتخاد کند و در مقابل همسایه‌های دموکراتیک خود مانند اکراین و گرجستان قلدری کمتری کند. روسیه نیز انتظار دارد تا امریکا حوزه نفوذ روسیه را بپذیرد و اجازه ندهد ناتو تا این منطقه گسترش پیدا کند. وزیر امور خارجه فنلاند نیز که هم با مدودف و هم با پوتین دیدار کرده است معتقد است روسیه نیازمند احترام است و می‌خواهد بزرگ جلوه کند. در تاریخ روسیه همواره مسئله وسعت و بزرگی این کشور مطرح بوده است و این همان چیزی است که امروز روس‌ها می‌خواهند.
البته روس‌های برای مهم جلوه کردن نیازمند امریکا نیستند. روسیه در اواسط ماه ژوئن دو اجلاس بزرگ را میزبانی کرد: یکی میزبانی اعضای سازمان همکاری‌های شانگهای بود و دیگری رهبران کشورهای بی آر آی سی که شامل برزیل، روسیه، هند و چین بودند. مدودف اولین رهبر خارجی بود که از محمود احمدی‌نژاد پس از انتخابات میزبانی کرد.
ایران
درحالی که واشنگتن به حوادث بعد از انتخابات ایران با احتیاط نگاه می‌کند، مسکو از دیدگاه دیگری مسئله را بررسی می‌کند. مدودف و پوتین هیچ اشاره‌ای به درگیری‌های بعد از انتخابات در ایران نکرده‌اند. دلایل این مسئله و اینکه مسکو پذیرای محمود احمدی‌نژاد بعد از انتخابات بود، این است که نگاه روسیه به ایران نگاهی استراتژیک است. ایران رابطه ای خاص با روسیه دارد. آیگن رومر، مدیر مرکز مطالعات استراتژیک در دانشگاه دفاع ملی در امریکا معتقد است که ایران نقطه حضور روس‌ها در خاورمیانه است و بنابراین کشوری است که آنها نمی‌خواهند که در ایران آشفتگی باشد. در مقابل هم ایران از مسلمانان از لبنان تا بوسنی حمایت می‌کنند ولی کاری به چچن ندارند.
برعکس امریکاف روسیه برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی جدی نمی‌داند. رومر می‌گوید که روس‌ها معتقدند که می‌توانند در کنار ایران هسته‌ای زندگی کنند. آنها ایران هسته‌ای نمی‌خواهند اما فکر می‌کنند که این اتفاقی است که خواهد افتاد. در کنار اینها، مسکو به غنی سازی اورانیوم در ایران کمک می‌کند. احتمال این وجود دارد که رهبران روسی به اوباما در ارتباط با تهران بگویند که ایران مانند کره شمالی نیست و روسیه مانند چین نیست. آن درجه از استقلال و نفوذ واقعا وجود ندارد.
همان طور که روسیه در مورد مسئله ایران به امریکایی‌ها کمک نمی‌کند، امریکایی‌ها نیز درباره مسئله اوکراین و گرجستان چندان جدی به حرف‌های روسیه گوش نمی‌دهند. برای نشان دادن این مسئله نیز کمی بعد از سفر باراک اوباما به روسیه، جو بایدن به تفلیس و کیف سفر خواهد کرد.
هرچند مقامات روسی اعلام کرده اند که نگران دوستی امریکا با کشورهای شوروی سابق نیستند اما روسیه خط قرمزهای خود را برای حضور اوکراین و گرجستان در ناتو پیش از این کشیده است.
منبع: TIME
نظر شما :