اوباما از چه راهى به ايران مى‌رسد؟
اگر از مقامات کاخ سفید سوال کنید که باراک اوباما، رییس جمهور امریکا، به حرف های چه کسی در خصوص مسائل ایران توجه می کند آنها لی همیلتون، نماینده ایندیانا در کنگره را که ریاست گروه مطالعات عراق در سال 2006 برعهده داشت را معرفی خواهند کرد. او به حضور ایران در مسائل عراق بسیار تاکید داشت.
بنابراین این هفته با موسسه بین المللی وودرو ویلسون که آقای همیلتون ریاست آن را برعهده دارد تماس گرفتم تا ایده های او در خصوص گفت و گوی استراتژیک با تهران را جویا شوم. او پاسخ های بسیار جالب تری از آنچه که مقامات دولت اوباما داده بودند ارائه داد. هرچند که همیلتون در مورد ملاقات های محرمانه خود با باراک اوباما چیزی به من نگفت اما آنچه که وی در مشاوره محرمانه خود مطرح کرده است نباید چندان تفاوتی با حرف هایی داشته باشد که به من گفت.
همیلتون مخاف هرگونه اقدام شتابزده ای در این باره است. او یک پروسه صبورانه را در این مسیر پیشنهاد می کند که می تواند به دیپلماسی طولانی مدت رابطه با اتحادیه جماهیر شوروی شباهت داشته باشد. او گفت که کسانی که خواهان گفت و گو با ایرانی ها هستند باید به این نکته توجه داشته باشند که موفقیت در این زمینه به سرعت به وجود نخواهد آمد. شما باید مذاکره ای مستقیم و پیگیر را در یک دوره طولانی زمانی دنبال کنید.
مقامات دولت اوباما، این مسئله را تکرار کردند و از آن به عنوان کلید برقراری رابطه با ایران نام برده اند. دولت جدید در حال بررسی یک استراتژی میان سازمانی درباره ایران است. یکی از مقامات کاخ سفید در این مورد اعلام کرده است که پیش از انجام بررسی ها شتابزده خواهد بود که بخواهیم درباره گفت و گو یا هر گونه مذاکره با ایران اظهار نظر کنیم. هامیلتون معتقد است که نقطه آغاز مذاکرات ایران و امریکا، نیازمند فرصت هایی برای یک سری گفت و گو بر سر مسائل مختلف است. همچنین امریکا باید نگرانی های امنیتی ایران را درک کند و حق ایران برای داشتن قدرت هسته ای صلح آمیز را به رسمیت بشناسد. آقای همیلتون همچنین اشاره می کند که اظهارات اوباما در حال حاضر نیز اشاره کرده است خواهان مذاکره بدون پیش شرط است.
همیلتون در پاسخ به این سوال که این ارتباطات چگونه آغاز خواهد شد می گوید که اولین ارتباطات یک سری مذاکرات محرمانه خواهند بود که توسط شخصی منصوب شده از سوی رییس جمهور انجام خواهد شد. این گفت و گوهای محرمانه می تواند به ایرانیان این اطمینان را بدهد که امریکا تنها نمی خواهد در موضوعات خاص از جمله افغانستان، عراق و یا سلاح های هسته ای مذاکره کند.
همیلتون می گوید که این مذاکرات با دعوت اوباما از احمدی نژاد یا آیت الله خامنه ای، رهبر ایران آغاز نخواهد شد. بلکه شما باید با برنامه پیش بروید و این یعنی این ارتباطات از سطح پایین آغاز خواهد شد.
یک اروپایی که به طور مداوم با دولت ایران در ارتباط است می گوید که تهران هم می خواهد فرصت خود را داشته باشد. او می گوید که ایران می خواهد این گفت و گو بر سر مسائل گسترده ای باشد و نه تنها بر روی مسائل انتخابی. این مقام اروپایی پیشنهاد یک رابطه مقدماتی و محرانه را می دهد که طی آن برنامه ها و اصول مذاکرات مشخص شود.
همیلتون دیدگاه خاصی نسبت به این مسئله دارد. 34 سال فعالیت در کنگره و نقش او به عنوان مدیر گروه مطالعات عراق را اگر به کناری بگذاریم. او تنها امریکایی است که در واقع توانست نقش میانجیگری را با رهبر ایران داشته باشد. زمانی که هاله اسفندیاری از موسسه ویلسون در ماه می سال 2007 در تهران دستگیر شد، همیلتون نامه ای برای آقای خامنه ای ارسال کرد. رهبر ایران پاسخی مثبت به این نامه داد و هاله اسفندیاری از زندان آزاد شد.
مقام دولتی که پرونده ایران را بررسی می کند، ویلیام برنز است. با وجود آنکه دنیس راس قرار است که نگاهی استراتژیک به مسائل منطقه داشته باشد، مقامات ارشد امریکایی معتقدند که برنز مسئله ایران را بررسی می کند.
مقامات دولتی نمی خواهند از سیاست تشویق و تهدید دولت بوش که ایران نیز علاقه ای به آن نداشت استفاده کنند، اما به نظر می رسد که اوباما نیز در ایجاد تعادل در مسائل مثبت و منفی از این روش استفاده خواهد کرد: دولت خواهان مذاکره و گفت و گو است، اما اگر ایران به عدم توجه به خواسته های شورای امنیت ادامه دهد، اوباما تحریم های بیشتری را اعمال خواهد کرد.
اوباما تلاش زیادی می کند نظر روسیه - تنها همپیمان ایران را در این رقص دیپلماتیک- را به سوی خود جلب کند. زمانی که آقای برنز دو هفته گذشته به مسکو سفر کرد با خود این پیام را برای مقامات روسی به همراه داشت که اگر آنها بتوانند ایران را برای توقف برنامه های هسته ای متقاعد کنند، مسلما امریکا نیز از استقرار سپر دفاع موشکی خود در کشورهای اروپای شرقی صرف نظر خواهد کرد. یکی از مقامات امریکایی اعلام کرد که روس ها در مقابل این پیشنهاد، سوسه آمدند ولی چندان هم بی تمایل نبودند.
همیلتون مشکل اصلی را به طور خلاصه این گونه شرح می دهد که اوباما در برابر مسئله ایران هسته ای ایران از سه طریق می تواند وارد عمل شود: شرایط را بپذیرد و قبول کند که ایران به بمب هسته ای دست پیدا خواهد کرد، سپر نظامی مستقر کند و یا راه دیپلماسی را پیشه بگیرد. او می گوید که راه سوم گزینه ترجیحی است اما رسیدن به آن نیز پروسه سختی خواهد بود.
نویسنده این مقاله دیوید ایگنتوس است که تحلیلگر مسائل بین المللی است و برای واشنگتن پست می نویسد.
نظر شما :