فرانسه در بن بست نیجر

نویسنده: خیرالله خیرالله

دیپلماسی ایرانی: فرانسه پی در پی متحدان خود را در آفریقا از دست می‌دهد. قبل از نیجر یعنی جایی که تظاهرکنندگان در پایتخت پرچم‌های روسیه را برافراشتند، شعارهایی علیه سیاست فرانسه سر دادند و به سفارت فرانسه یورش بردند، پاریس در سال‌های 2021 و 2022 مالی و بورکینافاسو را از دست داد.

بر کسی پوشیده نیست که فرانسه پس از تمام مسائلی که در مالی و بورکینافاسو در معرض آن قرار گرفت، به سمت نیجر عقب نشینی نظامی کرد. آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم در واقع فقط شکست سیاستی است که ایمانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه هدایت آن را در دست دارد. شکستی که بالاتر از آن شکست دیگری نیست. نیجر زیان بزرگی برای فرانسه خواهد بود که در این کشور نیرو دارد. علاوه بر این، نیجر به عنوان پایگاه اطلاعاتی بسیار مهمی برای فرانسه است. مشخص نیست ژنرال عبدالرحمن تیچیانی، فرمانده گارد ریاست جمهوری که اعلام کرد قدرت را در دست گرفته است، چه سیاستی را دنبال خواهد کرد. ناظران اوضاع نیجریه بر این باورند که تیچیانی مردی مرموز است و بعید نیست که به طور کلی با غرب دشمن باشد.

تمام آنچه می‌توان گفت این است که نیجر وارد مرحله نامعلومی شده بلکه می‌توان به وضعیتی که در نیامی پایتخت این کشور اتفاق افتاد به عنوان تلاش روسیه برای تاکید بر این مسئله اشاره کرد که ولادیمیر پوتین در جنگ اوکراین شکست نخورده است و او همچنان می‌تواند پاسخ دهد و غرب را در سراسر جهان از جمله آفریقا اذیت کند.

تصادفی نیست که یوگنی پریگوژین، رهبر گروه «واگنر» در پشت صحنه نشست سران روسیه و آفریقا که در سن پترزبورگ در جریان حوادث نیجر برگزار شد، ظاهر شد و گفت: «مردم نیجر در حال جنگ رهایی از استعمار هستند».

مشکل سیاست فرانسه ناتوانی از اتخاذ موضعی روشن و صریح در مورد آن چیزی است که در منطقه ساحل آفریقا اتفاق می‌افتد. منطقه‌ای که قرار بود زمین بازی مخصوص این کشور باشد. به عنوان مثال، فرانسه حتی یک لحظه هم درخصوص موضع الجزایر در مورد صحرای غربی و علل ادامه جنگ فرسایشی الجزایر علیه مراکش درنگ نکرد. فرانسه نقش الجزایر در راستای تثبیت بی‌ثباتی در سراسر ساحل آفریقا از طریق حمایت از جبهه پولیساریو را نایدیده می‌گیرد.

فرانسه در لبنان عقب نشینی کرد و چیزی وجود ندارد که روزی مانع از عقب نشینی این کشور از شمال آفریقا و منطقه ساحل (از موریتانیا تا جنوب سودان) شود.

فرانسه در نیجر بهای سیاست تظاهر به هوشمندی خود را پرداخت می‌کند. این اقدام مانع از اتخاذ موضع گیری درست درخصوص صحرای غربی از سوی این کشور می‌شود. چنین تظاهر کردنی به هوشمندی در کنار سیاست متزلزل این کشور به روسیه اجازه می‌دهد در راستای اثبات این مسئله تلاش کند که هنوز نقشی در آفریقا ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد روسیه همچنان روی این نقش پافشاری دارد علی رغم این‌که در باتلاق اوکراین غرق شده است.

آنچه در نیجر اتفاق افتاد فراتر از یک کودتاست و بازتاب شکست فرانسه از یک سو و پافشاری روسیه بر عدم پذیرش شکست در اوکراین و نتایج ناشی از آن از سوی دیگر است.

منبع: العرب / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11