مسکو متحد پکن نیست

نام نویسنده: فدریکو جولیانی

دیپلماسی ایرانی: در دوستی بی حد و مرز میان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین نقاط مبهم بسیاری وجود دارد که باید روشن شوند تا بتوان پی به درجه این شراکت برد. در وهله اول بر خلاف آنچه بتوان تصور کرد دوستی میان روسیه و چین به هیچ وجه یک اتحاد نیست و حتی قصد ندارند به هم نزدیک شوند. آشکارترین دلیل نیز این است که چین تصمیم گرفته در جنگ اوکراین از روسیه پیروی نکند.

در ضمن در پکن تعداد بسیاری از مقامات عالیرتبه بابت موضعگیری روسیه در جبهه جنگ، تهدیدات هسته ای، انهدام کامل کشوری که در طرح های چین قرار بود عضو طرح ابتکار کمربند و جاده شود، غافلگیر شده و برخی نیز ابراز مخالفت کرده اند. همچنین به سبب تمامی پیامدهای غیرمستقیم این بحران که هنوز به قوت خود باقی است.

تهاجم پوتین ممکن است شکافی غیرقابل جبران میان بلوک غرب و بلوک متشکل از مسکو و کشورهای مخالف یا دارای مواضع مبهم ایجاد کند. چین برخلاف روسیه قصد ندارد تقبیح شود یا بدتر از آن از تجارت جهانی کنار گذاشته شود.

شی به نوبه خود بارها خواستار حل این جنگ از طریق گفت وگوهای صلح شده اما هرگز به طور واقعی وارد میدان نشد تا مانع از آن شود که کرملین دست از ادامه جنگ علیه کی یف بردارد. علت آن ساده است: پکن به هیچ وجه بر اقدامات پوتین نظارت ندارد. درست است که شراکت میان چین و روسیه به نفع چین است لیکن آن گونه که به نظر می رسد روسیه از یک استقلال گسترده برخوردار است. رهبر کرملین حتی همتای چینی اش را در جریان قصدش برای راه اندازی یک چنین عملیات نظامی ویژه قرار نداده بود.

برای شی همواره بحث در خصوص مضرات و مزایای جنگ در اوکراین کار دشواری است. قبل از حمله روسیه به اوکراین چین علاقه بسیاری به رهبری نشان می داد که به شیوه خود به قدرت آمریکا ضربه می زد و در عین حال متحدان آمریکا در اروپا را محک می زد بدون آنکه این امر هزینه ای برای پکن داشته باشد. به عبارتی پوتین با حمله به اوکراین شاید راه را برای شی هموار کرده بود تا به هدف اصلی اش در سیاست خارجی یعنی الحاق مجدد تایوان به چین برسد.

زمانی که طرح فرضی پوتین جهت سرنگونی دولت زلنسکی با شکست مواجه شد معلوم شد که مأموریت روسیه در خاک اوکراین قرار بود به یک جنگ فرسایشی تبدیل شود. از آن زمان به بعد دردها برای پکن آغاز شدند. چگونه ممکن بود این موضوع را توجیه کرد که دوست شی به یک کشور مستقل حمله کند و با اصل چین مبنی بر عدم دخالت در امور کشورهای دیگر مخالفت کند؟ چگونه ممکن بود خسارات ناشی از بمباران های روسیه علیه سرمایه های چین در اوکراین را نادیده گرفت. چگونه ممکن بود از شوک وارده در عرصه انرژی و افزایش بهای برق و نفت در اروپا و تأثیرات آن در تجارت جهانی غافل شد؟

منبع: ایل جورناله (ایتالیا) / تحریریه دیپلماسی ایرانی