نیم نگاهی به قلع و قمع

حسین فاطمی، روزنامه نگار

دیپلماسی ایرانی: درحالی که دور اول انتخابات پارلمانی تونس در سایه تحریم احزاب و جریان های مخالف با حضور کم رنگ واجدین شرایط برگزار و به دور دوم کشیده شد، قیس سعید، رئیس‌جمهوری تونس از مردم این کشور خواسته تا در دور دوم این انتخابات شرکت کنند.

به گزارش ایران، شبکه «نسمه» تونس اعلام کرد که بر اساس فرمان قیس سعید، رئیس جمهور تونس، رأی‌دهندگان باید روز یکشنبه ۲۹ ژانویه ۲۰۲۳ در قالب دومین دور انتخابات پارلمانی، از هشت صبح تا شش عصر در شعب اخذ رای حاضر شوند. تبلیغات انتخاباتی تا روز جمعه ۲۷ ژانویه ادامه خواهد داشت و نتایج اولیه این مرحله از انتخابات پارلمانی تونس نیز اول ماه فوریه آینده اعلام می شود.

انتخابات پارلمانی تونس در شرایطی برگزار می شود که چندین حزب، به ویژه جنبش اسلامگرای النهضه که در پارلمان منحل شده این کشور بیشترین تعداد کرسی ها را در اختیار داشت، آن را تحریم کرده اند. مخالفان قیس سعید همچنین مشارکت پایین مردم در دوره اول با حدود ۱۲ درصد را نشانه تحریم مردمی آن دانسته و از این امر استقبال کردند.

این نخستین انتخابات پارلمانی تونس از زمانی است که قیس سعید در ۲۵ ژوئیه ۲۰۲۱ با اعلام اقدامات فوق العاده در کشور، پارلمان را معلق و سپس منحل کرد. تحریم گسترده انتخابات از سوی احزاب و شهروندان تونسی، درخواست ها برای برکناری فوری قیس سعید رییس جمهوری کنونی این کشور را افزایش داده و جبهه رهایی تونس از تلاش خود برای سرنگونی او در آینده نزدیک خبر داده است.

در پی مشارکت پایین مردم در دور اول انتخابات پارلمانی، جبهه رهایی ملی (الخلاص الوطنی) تونس متشکل از مهمترین تشکل های سیاسی مخالف نظام کنونی تونس برکناری سعید را از ریاست جمهوری و تعیین یکی از قضات به عنوان رییس جمهور مرحله انتقالی برای رفتن به سمت یک انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام خواستار شده است.

جبهه رهایی ملی تونس از ائتلاف جنبش النهضه، جنبش امل، جنبش اراده تونس، ائتلاف کرامت، قلب تونس، جنبش شهروندان ضدکودتا، ابتکار دموکراتیک و چندین تشکل و گروه دیگر تشکیل شده است. تونس در روزهای اخیر شاهد اعتراضات مردمی به وضعیت وخیم سیاسی و معیشتی بوده و آنها خواهان کناره گیری قیس سعید شده اند.

 تظاهرات علیه رئیس جمهور تونس 

در حالی قیس سعید خواستار حضور مردم تونس در انتخابات شده است که شنبه هفته جاری  شاهد حضور گسترده حامیان احزاب مخالف سیاست‌های، رئیس جمهوری تونس بودیم. این تظاهرات همزمان با دوازدهمین سالروز انقلاب تونس در حال برگزاری است.

شماری از احزاب مخالف و در رأس آنها «جبهه نجات ملی» تونس متشکل از جنبش النهضه و دیگر احزاب و شخصیت‌های حامی آن و همچنین سندیکاهای مشاغل در این تظاهرات حضور دارند. معترضان تونسی در تظاهرات روز شنبه با محکوم کردن سیاست‌های قیس سعید شعارهایی را علیه وی سر دادند. شهروندان تونسی همچنین به سیاست‌های امنیتی وزارت کشور تونس و جلوگیری آن از برگزاری تظاهرات در برخی مناطق پایتخت اعتراض کردند.

تونس از ۲۵ ژوئیه گذشته، زمانی که قیس سعید، رئیس جمهور این کشور شروع به اعمال تدابیر فوق العاده از جمله سلب اختیارات پارلمان، صدور قوانین با احکام رئیس جمهور، عزل دولت و انتصاب افراد جدید کرد، شاهد یک بحران سیاسی شدید است.

از اکتبر ۲۰۱۹ که قیس سعید رئیس جمهور تونس شد، استعفاهای متعددی از دفتر ریاست جمهوری اعلام شده است، از جمله استعفای ژنرال محمد صالح الحامدی از سمت مشاور امنیت ملی رئیس جمهور در مارس ۲۰۲۰ و استعفای رشیده النیفر از سمت مشاور رئیس جمهور در بخش رسانه و ارتباطات در اکتبر ۲۰۲۰ و استعفای عبد الرؤوف بالطبیب از سمت مشاور سیاسی رئیس جمهور در فوریه ۲۰۲۰ که پس از استعفا در نوامبر گذشته به کمپین «شهروندان مخالف کودتا» که مخالف تصمیمات قیس سعید است، ملحق شد.

تکاپوهای دیکتاتور 

با وجود آنکه قیس سعید، نه از مقبولیت و نه از مشروعیت سیاسی - اجتماعی لازم به عنوان رئیس جمهور تونس برخوردار نیست، تکاپوها و نوعی پافشاری او بر برگزاری دومین دور انتخابات پارلمانی در این کشور نوعی تقلا و دست و پا زدن برای ترسیم چهره ای دمواتیک از خود به مردم تونس است. از دیگر سو قیس سعید به دنبال آن است که «نه» بزرگ جامعه تونس در دور قبلی انتخابات عملا تحت الشعاع قرار گیرد. 

با اینحال یک سناریوی جدی  دیگر ذیل اصرار رئیس جمهور تونس بر این مهم (برگزاری دومین دور انتخابات پارلمانی) می تواند ناظر به ترسیم یک نقشه راه برای حذف سیاسی تمامی جریان ها و چهره های مخالف خود به نام تقابل با دموکراسی باشد. در این راستا کوبیدن بر طبل انتخابات از سوی قیس سعید به موازات رویگردانی اپوزیسیون تونس، توجیهی بر هر گونه محدودیتی از جانب رئیس جمهور خواهد بود. 

این سناریو از آن جهت نزدیک به واقعیت جلوه می کند که تقریبا برای هر کارشناس، تحلیلگر و ناظر تحولات تنس قابل پیش بینی و تقریبا امری بدیهی که «نه» بزرگ تری نسبت به فراخوان قیس سغید برای شرکت در دورمین دوره انتخابات پارلمانی در این کشور شکل خواهد گرفت. لذا آمار مشارکت پایین تر از دور قبل و در بهترین حالت مشابه آن خواهد بود. با این وجود قیس سعید به نام مقابله با دموکراسی، ضمن ترمیم چهره خود، نیم نگاهی به قلع و قمع مخالفان خود دارد.