خطیب زاده: نسبت به اقدامات رژیم صهیونیستی از خاک آذربایجان ملاحظاتی داریم/ دست اندازی‌های بچگانه در شمال غرب را تحمل نمی‌کنیم

دیپلماسی ایرانی: «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران امروز (دوشنبه) در نشست هفتگی با خبرنگاران ضمن تشریح آخرین تحولات در حوزه سیاست خارجی به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.

وی در ابتدای این نشست خبری فرارسیدن رحلت پیامبر اکرم (ص) را تسلیت گفت و به تشریح دیدارها و رایزنی‌های وزیر امور خارجه ایران در مدت حضورش در نیویورک برای شرکت در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پرداخت.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی عنوان کرد: سفر وزیر امور خارجه ارمنستان از پیش تنظیم شده بود در چارچوب مسائل دوجانبه و گسترش روابط فیمابین در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و ابعاد دیگر روابط است. تهران روابط بسیار خوبی هم با جمهوری آذربایجان و هم ارمنستان دارد و روابط ما با هیچ کشوری در مقابل رابطه با کشور دیگری نیست و تمامی سیاست ما برای سیاست خارجی متوازن بر همین نگاه بنا شده که نگاه شمول گرا به روابط داشته باشیم. هر چه روابط در منطقه گسترده‌تر باشد صلح و ثبات  بیشتر است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره حادثه تروریستی اخیر در کابل پایتخت افغانستان نیز بیان کرد: تروریسم در هر شکل و رنگ و بروزی که نمود یابد نه تنها مردود است بلکه محکوم است. جمهوری اسلامی ایران موضع ثابتی را در خصوص عملیات‌ تروریستی داشته و بدون تبعیض و استثنا همه اقدامات را محکوم کرده است. معتقدیم افغانستان خسته از جنگ، خشونت، افراطی گری و تروریسم است و همه باید تلاش کنیم افغانستان با صلح و ثبات داشته باشیم.

این دیپلمات ارشد ایرانی درباره اخبار منتشر شده مبنی بر حضور صهیونیست‌ها و داعشی ها در خاک جمهوری آذربایجان اظهار داشت: از ابتدای جنگ تا امروز این گزارش‌های متعدد را داشتیم و تمامی این گزارش‌ها را به اطلاع دوستان در باکو رساندیم. البته در جلسات مختلف دوستان ما اعلام کردند که هیچ تهدیدی متوجه کشورهای دیگر نیست. این گزارش‌ها همچنان دست ما واصل می‌شود، ولی اجازه دهید از مسیر خودش با دوستان در آذربایجان در این خصوص صحبت کنیم.

وی درباره بازداشت دو تبعه کرد ایرانی توسط پلیس مرزی ترکیه و تحویل به جبهه النصره در سوریه گفت: اجازه دهید این موضوع و موضوعات شبیه این در مجرای خود پیگیری شود. من آخرین جزئیات را ندارم و اجازه دهید دریافت و بعدا خدمت شما می‌گویم.

سخنگوی وزارت خارجه درباره اختلافات ایجاد شده بین ایران و جمهوری آذربایجان و رفتار مرزبانان جمهوری آذربایجان با رانندگان ایرانی و بازداشت دو راننده ایرانی نیز اظهار داشت: روابط ایران و جمهوری آذربایجان همواره از روند رو به رشد و گسترش برخوردار بوده است. در دوران چند ماهه اخیر در جنگ و بعد از آن ایران سیاست اصولی خود را پیگیری کرده و از هیچ کمکی به برادران خود در جمهوری آذربایجان دریغ نکرده است. باید اجازه دهیم در همان مجراها گفت‌وگوها ادامه یابد. شاید نیاز به اظهارات رسانه‌ای تاسف برانگیز و کشاندن مباحث به فضاهای رسانه‌ای نباشد. از ابتدا به دوستان خود در باکو گفتیم که ما تمامیت ارضی و حاکمیت ملی جمهوری آذربایجان را نه تنها محترم می‌شمریم، بلکه کمک کردیم که تمامیت ارضی و حاکمیت ملی این کشور حفظ و صیانت شود. رفتار با رانندگان ایرانی را دوستانه و در راستای حسن همجواری نمی‌دانیم.  مقامات باکو باید دقت بیشتری درباره نحوه رفتار مرزبانانشان با اتباع ایرانی داشته باشند. در مورد روابط و آذربایجان ملاحظاتی وجود دارد که مهمترین آن اظهارات و اقدامات رژیم صهیونیستی از داخل خاک آذربایجان علیه ملت بزرگ ایران است. به صورت دوستانه به همکاران خود در آذربایجان این موضوع را گفته‌ایم و آنها هم در خفا و علن گفته‌اند که تذکرات لازم را داده و می‌دهند ولی آن‌چه روشن است این است که آذربایجان نباید اجازه دهد مرزهای خودش و سرزمینش مورد سوء استفاده کشور ثالثی علیه ملت بزرگ ایران قرار بگیرد.  جمهوری اسلامی ایران به خوبی بلد است که از امنیت و ثبات خودش حفاظت کند، ولی فکر می‌کنیم بهتر آن است که باکو به وظایف حاکمیتی خودش عمل کند. روابط دوجانبه در مسیر بسیار خوبی در جریان است. روابط ایران و آذربایجان و همچنین روابط ایران و همسایگان نیاز به میانجی نداشته است. روابطمان با کشورهای همسایه در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی با جدیت و دینامیسم خوبی در جریان است و پویایی‌ها خود را دارد. با مسکو گفت‌وگوهای راهبردی داریم و شامل تحولات در منطقه پیرامونی ما و روسیه همواره بوده است. در خصوص برخی تحولات در حوزه خزر و برخی مانورهای نظامی موضع روسیه و ایران کاملا مشترک و شبیه هم بوده است.

خطیب‌زاده درباره اظهارات امیرعبداللهیان درباره آزاد شدن ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران در خارج از کشور اظهار داشت: ایشان آنچه بیان کرد در خصوص این است که منطق آمریکا همچنان تغییر نکرده است. دولت بایدن می‌خواهد میراث شکست خورده تحریم‌ها علیه برجام و ملت ایران را حفظ کند و در عین حال می‌خواهد از وین نتیجه‌ای را که مایل است و یا بازگشت به برجام را حاصل کند. این باید تغییر کند. هم آمریکا باید نشان دهد در روش تغییر کرده و هم در اقدام. نمی‌شود تا به امروز تمامی تحریم‌های آمریکا باقی بماند و هیچ کدام از پول‌های ایران نه هدیه کس دیگری در بانک‌های بین‌المللی و بانک‌های کشورهای دیگر توقیف باشد و بعد آمریکا به عنوان طرف خواهان ادعاهایی را مطرح کند. آنچه آقای امیرعبداللهیان گفت این بود که آمریکا به روش‌ها و انحا مختلف می‌توانست حسن نیت خود را نشان دهد از جمله اینکه پول‌هایی که متعلق به مردم ایران است و اعانه کسی نیست، بتواند به ایران برگردد. همه باید کمک کنند صلح و ثبات در منطقه در حد اعلا حفظ شود.

سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدامات نظامی ایران علیه برخی گروهک‌های تروریستی در اقلیم کردستان عراق نیز بیان کرد: ایران در قبال گروهک‌های تروریستی یک صبر راهبردی داشت. پیام قاطعی که ایران به دوستان خود در دولت عراق و اقلیم کردستان ارسال کرده که این مسیر و اقدامات تروریستی دیگر نمی‌تواند ادامه یابد. نمی‌شود در مرزهای اقلیم کردستان عراق و در عراق شاهد حضور پایگاه‌های نظامی توسط گروهک‌های تروریستی ضد ایران باشیم. نمی‌توانیم شاهد برقراری پایگاه‌های نظامی باشیم که گروهک‌های تروریستی برای حمله به ایران مورد آموزش قرار می‌گیرند. ایران بیش از این نمی‌تواند صبر کند به دوستان در عراق و اقلیم گفته شده که این اقدامات به هیچ وجه از سوی ایران تحمل نمی‌شود و اینها باید خلع سلاح شده و پایگاه‌ها برچیده شوند.  اقلیم و دولت مرکزی عراق باید به وظایف خود عمل کرده و اینها را خلع سلاح کنند. متاسفانه سال‌هاست در منطقه اقلیم این موضوع رعایت نشده است. دوستان ما در اقلیم و عراق گفتند که تلاش می‌کنند ولی اینها کافی نیست. مطالبه جدی ماست و آن را تا آخر پیگیری جدی خواهیم کرد. بیش از این تحمل این دست اندازی‌های بچگانه را در منطقه شمال غرب نداریم.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سؤال دیگری در این خصوص بیان کرد: آن‌چه ایران انجام داده حملات اقلیم کردستان نیست حمله به پایگاه‌های تروریستی است که در خاک عراق بر علیه ایران چندین سال است عملیات می‌کنند. این با ادعای دوستی نمی‌خواند که پایگاهی در اختیار گروهک‌های تروریستی قرار داده شود و آموزش ببیند و از کولبرها پول بگیرند و به مرزبان ما حمله کنند. این قابل تحمل نیست و یک مطالبه بسیار جدی و دقیق است. صبر راهبردی ایران درباره این گروهک‌های تروریستی ورشکسته تمام شده است. اقلیم کردستان باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد میزبان این گروهک‌ها باشد. اینها باید یا خلع سلاح بشوند یا دولت اقلیم و دولت مرکزی به عنوان متعهد اصلی آنها را خلع سلاح کند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره بحث بازگشایی سفارت عربستان در ایران و اعزام هیأتی به تهران و مناسبات تهران و ریاض گفت: گفت‌وگوها در بهترین وضعیت خود در حال پیگیری است و چند دور گفت‌وگوها در بغداد انجام شده و در مورد موضوعات منطقه‌ای و دوجانبه گفت‌وگو انجام شده است. هیچ پیش شرطی از سوی دو طرف مطرح نیست و تلاش داریم در چارچوب مرضی الطرفین به آغاز یک روابط پایدار برسیم.

وی اعزام هیأتی از عربستان به ایران را تأیید نکرد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری درباره محور گفت‌وگوهای ایران و عربستان اظهار داشت: اجازه دهید گفت‌وگوهای سیاسی و دیپلماتیک در جنس و مجرای خود ادامه یابد. گفت‌وگوها در بغداد در حال انجام است و پرونده‌های مختلفی صحبت شده و تمرکز اصلی بر گفت‌وگوهای دوجانبه است ولی موضوعات مورد علاقه دو طرف در مباحث منطقه‌ای نیز مورد گفت‌وگو قرار گرفته است.

خطیب‌زاده درباره پول‌های بلوکه شده ایران در خارج از کشور که سؤال یکی از خبرنگاران بود نیز بیان کرد: آنچه امیرعبداللهیان گفت پیغام برای آمریکایی‌ها نبود. بلکه یک واقعیت بود که بیان کرد. ایشان برای مثال اشاره کرد که اگر قرار است دولت بایدن نشان دهد دولت متفاوتی است درباره تعامل با ایران و برجام راه‌هایی بود از جمله آزادی پول‌های بلوکه شده ایران. این‌که چه میزان پول در خارج بلوکه است باید از بانک مرکزی پرسید. کسی به ایران لطفی نمی‌کند این پول‌های مردم ایران است که با گردنکشی دولت آمریکا از یک سو در نقض حقوق بین‌الملل و بی عملی طرف‌های دیگر در خارج از کشور باقی مانده است. برای سنت سنت این پول زحمت کشیده شده و همه این پول‌ها باید بدون قید و شرط بازگردانده و آزاد شود. تلاش‌هایی در این خصوص صورت گرفته است چه در حوزه عراق و چه کشورهای دیگر و امیدواریم حداکثر بازگشت این منابع را در ماه‌های آینده داشته باشیم.

خطیب‌زاده در پاسخ به سؤال دیگری خاطرنشان کرد: امیرعبداللهیان به وضوح رویکرد جدید دولت را بیان کرد و علاوه بر تمرکز بر دیپلماسی اقتصادی خارجی اولویت‌هایی در گسترش همکاری‌ها با برخی حوزه‌های جغرافیایی وجو دارد. مهمترین نکته‌ای که شاید در سیاست خارجی دولت پیگیری می‌شود توازن در سیاست خارجی است. این توازن به معنای صرفا در حوزه‌های سیاست خارجی نیست، بلکه در اهداف سیاست خارجی است. ما توازن مناسبی که متناسب با اهداف و ماموریت‌های وزارت خارجه و دولت باشد در حال تعریف شدن بوده است. یک توازنی بین اهداف سیاست خارجی در حوزه دیپلماسی عمومی و دیپلماسی‌های فرهنگی و متناسب با هر حوزه‌ای انجام خواهد شد. توازن نگاه جغرافیایی و نگاه به همسایگان حتما هست و توازن در اهداف سیاست خارجی هم هست.

خبرنگاری از خطیب‌زاده پرسید آیا دولت رئیسی پلان B دارد؟ که وی گفت: حداقل دولت جمهوری اسلامی ایران و نهادهای بالادستی در ایران معروف هستند که نگاه راهبردی به مسائل دارند. هیچ دولتی در دنیا نیست که پلان‌های بی و سی و دی نداشته باشد. همه متمرکز شویم برای پلان A سال‌ها گفت‌وگو شده به متنی رسیده شود و این متن به اعتبار شورای امنیت به یک سند بین‌المللی تبدیل شده و این سند از منظر حقوق بین‌الملل جاری و ساری است. طرفی به نام آمریکاست که نه تنها ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ است بلکه ناقض بند بند برجام است و تمامی طرف‌هایی که می‌خواستند به برجام پایبند باشند را تنبیه کرده است. اوایلی که پاندمی کرونا شروع شد تصور این‌که این پاندمی به اروپا و آمریکا می‌رسد برایشان سخت بود. پامپئو و اندیشکده ساختگی دفاع از دموکراسی چه حرف‌هایی را می‌زدند. دنیا فراموش نمی‌کند مجرم و ظالم نیست. همین مردم در دورترین نقاط هزینه این ظلم آشکار را دادند. امروز آیا دولت بایدن تفاوتی با ترامپ داشته است؟ این حرف‌ها برای رسانه و فشار شاید مناسب باشد. نه ما فراموش می‌کنیم و نه اهداف خود را کنار می گذاریم. احیای مجدد برجام در چارچوب منافع مردم است. اگر تمام تحریم‌های موثر برداشته شود ایران همه اقداماتی که در کاهش تعهداتش ذیل برجام داشته متوقف می‌کند آنها اقدامات جبرانی بوده و همه برگشت پذیر بودند و ما می‌توانیم به روز صفر برگردیم.

خطیب‌زاده به سفر امیرعبداللهیان به لبنان در پایان هفته اشاره کرد و گفت: این سفر دو ایستگاه توقف دارد. تشکیل دولت در لبنان خواسته دیرینه ما بود و برای تبریک تشکیل دولت به مقامات و مردم لبنان و برای رایزنی با مقامات لبنان این سفر انجام خواهد شد.

وی درباره سفر علی باقری، معاون سیاسی وزیر امور خارجه به دوحه گفت: این سفر در ادامه سفرهای معاون سیاسی به منطقه است. چارچوب‌های منظم رایزنی‌های سیاسی در سطح معاون سیاسی داریم. اولویت ایران منطقه و روابط با همسایگان است و آقای باقری در اولین سفر خارجی خود به منطقه رفته است و این پیام خود را برای اهل نظر دارد.

سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به الجزیره عربی درباره زمان مذاکرات وین نیز اظهار داشت: آن‌چه به عنوان بزودی گفته شده یعنی به محض این‌که فرآیند مرور گفت‌وگوهای انجام شده در وین به پایان برسد. دولت جدید دو فرآیند و پروسه مرور را آغاز کرد یکی در خصوص اصل مذاکرات وین بود که آقای رئیسی و وزیر خارجه اعلام کردند که قطعا گفت‌وگوها در وین از سر گرفته خواهد شد و یک فرآیند بررسی دیگر آغاز شد و بی وقفه و در سطوح کارشناسی و همچنین در سطوح تصمیم گیران ادامه یافت که تمام نشده و به محض تمام شدن یک ساعت وقت را تلف نخواهیم کرد. البته بعید می‌دانم به ۹۰ روزی برسد که دولت بایدن به وین آمد. فکر نمی‌کنم به اندازه ۹۰ روز باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که از کجا گفت‌وگوهای وین آغاز خواهد شد؟ اظهار داشت: تیم اجرایی هسته‌ای تغییر کرده و مذاکره کنندگان با توجه به برخی تغییرات نگاه‌هایی را خواهند داشت که در اولین جلسه در وین گفت‌وگو خواهد شد. ما از فضای عمومی نه پیام می‌گیریم و نه می‌فرستیم. آن‌چه امیرعبداللهیان گفت براساس یک منطق بود و این‌که هر چه می‌گوییم براساس عمل است. ایشان برای مثال گفت پول‌های ایران و اعانه کسی نیست و این‌ پول‌ها می‌توانست برگردد. 

خطیب‌زاده درباره سفر وزیر خارجه ارمنستان نیز گفت: از سیاسی کردن اینگونه سفرها باید پرهیز کرد و تمامی اقدامات ما به عنوان کشوری که لنگرگاه ثبات منطقه است و خودش را ضامن ثبات و صلح منطقه می‌داند، انجام می‌دهیم. اگر تذکری به برخی کشورها می‌دهیم برای اینکه مبنای سوء استفاده‌ای نشود که بعدا خود این کشورها متضرر شوند.