رمزگشایی از سفر رئیس آژانس بین المللی به تهران
رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی نه به خاطر ماجرای مکانیسم ماشه بلکه احتمالا به دلیل حل برخی سوء تفاهم‌ها به ایران سفر می‌کند.
رویداد۲۴ در بحبوحه جنگ‌های دیپلماتیک که یک سر آن ایالات متحده و سر دیگر آن ایران است، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی امروز به تهران می‌رسد. رافایل گروسی می‌گوید هدفش برای حل مساله مهمی به تهران سفر می‌کند. او در توئیتی هدف خود از این سفر را طرح مسائل مهم درباره موضوعات پادمانی [سیستم بازرسی و تایید استفاده صلح‌آمیز مواد هسته‌ای]عنوان کرد. کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین المللی در وین، هم گفت که در راستای تعاملات و همکاری‌های جاری ایران و آژانس، بنا بر دعوت ایران، رافائل گروسی مدیرکل آژانس هفته جاری به ایران سفر می‌کند.
اما بسیاری این روز‌ها می‌پرسند سفر مدیرکل آژانس که پیش از این دوبار در گزارش‌های خود به پایبندی تهران به تعهداتش نسبت به آژانس بین المللی انرژی اتمی اذعان کرده، چه سود یا زیانی با خود دارد. در خبرآنلاین با حسن بهشتی پور کارشناس مسائل هسته‌ای در این خصوص به گفتگو نشسته ایم:
آقای غریب آبادی دیروز در یک پست اینستاگرامی نوشت که سفر گروسی به ایران ربطی به ماجرای مکانیسم ماشه ندارد. پیش از این سوالاتی مطرح بود که نتیجه این سفر چطور می‌تواند بر پرونده ایران در شورای امنیت تاثیر بگذارد. اما حالا با حذف فرضیات پیشین، چرا گروسی در راه تهران است؟
به نظر من حرفی که غریب آبادی، نماینده ایران در سازمان ملل زده، حرف کاملا درستی است. درخواست برای فعال شدن مکانیسم ماشه برای این ارائه شده که ایالات متحده مدعی است، ایران به تعهدات خود عمل نکرده است. اما برخلاف این ادعا ایران تا امروز تعهدات خود را انجام داده. به ویژه در مورد همکاری تهران با سازمان انرژی اتمی می‌شود گفت که بیشترین و دقیق‌ترین نظارت‌ها بر روی فعالیت‌های ایران از سوی آژانس در حال انجام است و چنین چیزی حتی در تاریخ این سازمان هم سابقه نداشته است.
ایران تعهدات خود را در رابطه با برجام در پنج مرحله و با اطلاع آژانس بر اثر بی عملی شرکای اروپائی برجام، کاهش داده است. اما همکاری با آژانس کماکان در بالاترین میزان خود ادامه دارد و بازرسی و همکاری همزمان، در پیشرفته‌ترین حالت خود در حال انجام است. پس این دو ربطی به یکدیگر ندارند و آمدن گروسی به ایران هم ربطی به مکانیسم ماشه و تصمیمات ترامپ ندارد.
ایران به شهادت ۱۴ گزارش آمانو و دو گزارش از گروسی تعهدات خود را انجام داده و جایی هم که دست به کاهش تعهدات زده، از قوانین آژانس تخطی نکرده است. من حدس می‌زنم این سفر در ارتباط با همکاری بین آژانس و ایران است. اخیرا دو مورد سوءتفاهم به وجود آمده بود که احتمالا گروسی برای حل و فصل آن دو مورد وارد تهران می‌شود.
این دو سوء تفاهم در چه زمینه‌ای هستند؟ آیا پای همان بحث قدیمی که باب آن را رژیم صهیونیستی باز کرد، در میان است؟
این دو سوء تفاهم قبلا به صورت رسمی به آن پرداخته نشده، اما کلیاتی که گروسی می‌گوید این است که آژانس یک سری سوالات از ایران در مورد فعالیت‌های هسته‌ای داشته و کشور ما هم به این سوالات جواب داده است. ما حالا نیاز داریم که از دو مرکز بازدید کنیم. ایران هم می‌گوید این دو مرکز غیر هسته‌ای هستند و آژانس هم دلیلی برای اینکه چرا نیاز به بازدید از این مراکز دارد، ارائه نمی‌کند. حرف ما این است که نمی‌شود هر وقت که یکی از دشمنان ایران گزارشی ارائه کرد، ما خودمان را آماده کنیم تا در مورد آن ادعا‌ها جواب پس بدهیم، چون این اتفاق می‌تواند مدام بیفتد و وقتی ایران فعالیتش را در لوای سازمان انرژی اتمی انجام می‌دهد و همزمان بازدید‌های مرتب در جریان است، نیازی نمی‌بیند که مدام جوابگوی هر ادعایی باشد.
بیشتر بخوانید: چین و روسیه در انتظار انقضای تحریم‌های تسلیحاتی/ چرا آمریکا از ابتدا مکانیزم ماشه را فعال نکرد؟
برخی می‌گویند که بعید نیست اتفاق خاصی در جریان باشد. پیش از این امانو هم در خلال مذاکرات هسته‌ای به ایران سفر می‌کرد. به نظر شما در پشت پرده این سفر اتفاقات ویژه‌ای در جریان است؟
فکر می‌کنم ایران آماده همکاری و گفتگو بر سر اختلافات خود با آژانس است. البته این نوع گفتگو‌ها معمولا محرمانه می‌مانند و منتشر نمی‌شوند، ولی نتیجه آن‌ها در گزارش‌های دوره‌ای گروسی آشکار خواهد شد. آنچه به نظر من می‌رسد این است که سفر گروسی به ایران به خاطر حل سوءتفاهماتی باشد که اخیرا به وجود آمده. ایران تعهداتی دارد که آژانس بر روی آن نظارت می‌کند و اگر اتفاق یا سوءتفاهمی در زمینه این شکل از همکاری شکل بگیرد، دو طرف به دنبال حل آن خواهند بود.
شما البته قبلا گفتید که این سفر ربطی به برجام ندارد. اما آیا نتیجه این مذاکرات می‌تواند روند وقایع را در شورای امنیت تغییر دهد یا برجام را در معرض ضربه جدی قرار دهد؟
طبق گزارش‌ها ایران در یک سال اخیر با سیصد مورد بازدید موافقت کرده که بیش از سی مورد آن سرزده بوده است و ایران حالا می‌گوید با یک ادعا، همه این بازدید‌های سرزده و عادی را کنار گذاشته اید و باز دسترسی بیشتری را طلب می‌کنید. این نیازمند گفتگو بین دو طرف است تا راه حلی برای آن بیابند که لزوما ربطی به موضوع برجام ندارد. توافق هسته‌ای یک قرارداد بین کشورهاست که آژانس هم بر آن نظارت می‌کند.
اگر توافقی بین آژانس و ایران صورت بگیرد، این موضوع می‌تواند باعث شود تا ایران دست بالا را در شورای امنیت حفظ کند؟
اگر چنین توافقی اتفاق بیفتد می‌تواند بر روند اوضاع در فضای دیپلماتیک اثر مثبت بگذارد، اما اگر نتیجه‌ای حاصل نشود، نمی‌تواند روند را منفی کرده یا فضایی ضد ایرانی به وجود آورد. اما چون گروسی رنج سفر به تهران را در روز‌های همه گیری کرونا به خود آسان کرده به نظر می‌آید صحبت‌های اولیه انجام شده و امکان یافتن راه حل برای حل مشکلات با آژانس بالا باشد. البته این را فراموش نکنیم که کشور‌های عضو شورای امنیت ازسر دلسوزی برای ایران نیست که به ترامپ نه می‌گویند. آن‌ها از یک جانبه گرایی آمریکا عصبانی هستند و موضوع مکانیسم ماشه و برجام فرصتی را فراهم کرده تا جلوی رئیس جمهور ایالات متحده بایستند. پس حتی اگر توافقی هم در کار نباشد، نظر آن‌ها تنها به دلیل این موضوع تغییر نخواهد کرد.
منبع: خبرآنلاین
نظر شما :