ضرر ترکیه و هند از تحریم های آمریکا علیه ایران

نویسنده: جرر الس

دیپلماسی ایرانی: بازار نفت هنوز تصمیم دولت دونالد ترامپ در خودداری از تجدید معافیت مشتریان نفتی ایران از تحریم ها را کاملا هضم نکرده، اما از همین حالا مشخص است که جدای از ایران دو کشوری که بیشترین آسیب را از این اقدام ایالات متحده می بینند و برای تامین نیاز داخلی به انرژی به مشکل مواجه می شوند، ترکیه و هند خواهند بود.

دهلی نو و آنکارا که هر دو برای تامین انرژی مورد نیاز خود به تهران وابسته اند، برای بهبود روابط با آن به شدت تلاش کرده اند، اما اکنون مجبورند که برای افزایش واردات از دیگر تامین کنندگان موجود آماده شوند و احتمالا به دنبال منابع جدیدی بگردند که امکان جبران نبود محموله های نفت خام ایران را برای آنها فراهم آورد. آنها همچنین در حال بررسی روش های پرداخت جایگزین برای دور زند سیاست های تحریمی فزاینده دولت ترامپ علیه ایران هستند.

ترکیه به طور علنی اعتراض خود را به تحریم های یکجانبه ایالات متحده اعلام کرده که از احتمال خودداری این کشور از عمل به آنها حکایت دارد؛ اما هند رویکردی سازگارتر اتخاذ کرده است. در ماه نوامبر دولت ترامپ در اقدامی غیرمنتظره پس از اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران، 8 مشتری اصلی نفت این کشور را به مدت 6 ماه از تحریم ها معاف کرد. بدین ترتیب، این مشتریان می توانستند به خرید نفت از ایران در حجم کمتر ادامه دهند و بسیاری تصور می کردند که در ماه مه هم تجدید این معافیت ها را شاهد باشند.

سه تا از مشتریان نفتی ایران یعنی یونان، ایتالیا و تایوان تصمیم گرفتند از معافیت ها استفاده نکنند و به خرید نفت از ایران پایان دهند. چین، هند، ترکیه، ژاپن و کره جنوبی از معافیت ها استفاده کردند و به دنبال لابی گری برای تمدید معافیت ها بودند. بسیاری از این کشورها در پی نگرانی از تغییر سیاست معافیت از تحریم های ترامپ در سه ماهه اول سال 2019 خرید نفت از ایران را افزایش دادند.

پکن در سه ماهه اول سال جاری میلادی روزانه حدود 500 هزار بشکه نفت خام از ایران خرید که حدود نیمی از کل صادرات آن بود. چین اصلی ترین منتقد تحریم های ایالات متحده علیه ایران به شمار می رود و از نظر سیاسی و اقتصادی در موقعیت خوبی برای به چالش کشیدن آمریکا و ادامه خرید از ایران قرار دارد.

پالایشگاه های ژاپنی در ماه مارس و در پی پیش بینی قطع احتمالی دسترسی به نفت خام ایران، از ادامه خرید از این کشور دست کشیدند. در میانه سفر شینزو آبه به کاخ سفید در 26 آوریل و دیدار او با رئیس جمهوری دونالد ترامپ هر دو رهبر از تمایل مشترک برای محدود کردن واردات نفت از ایران خبر دادند.

آنکارا مخالفت خود را با تصمیم دولت ترامپ برای پایان دادن به معافیت ها از تحریم های نفتی اعلام کرده است. مولود چاوش اغلو، وزیر امور خارجه ترکیه روز 22 آوریل در توئیتی نوشت: «ترکیه تحریم های یکجانبه و تحریم هایی که چگونگی برقراری روابط با همسایگان را دیکته می کنند، رد می کند.» سال گذشته اقتصاد ترکیه دچار رکود شد، رکودی که افزایش قیمت نفت آن را تشدید کرد. اکنون نیاز به پرداخت مبالغ بیشتر برای جایگزینی بشکه های نفت ایران، ترکیه را از نظر مالی بیشتر با مشکل مواجه می کند. چاوش اغلو احتمال اینکه ترکیه برای تامین انرژی مورد نیاز خود به عربستان سعودی و امارات متحده عربی رو آورد را رد کرده و گفته که اگرچه نفت ایران ارزان نبوده، اما اختلاف قیمت قابل توجهی بین آن و نفت دو کشور عربی حاشیه خلیج فارس وجود دارد. با توجه به وخامت روابط آنکارا و ریاض در پی قتل جمال خاشقجی، روزنامه نگار مخالف سعودی در کنسولگری استانبول در ماه اکتبر، ترکیه تنها زمانی به دو کشور عربی روی می آورد که هیچ چاره دیگری برایش نمانده باشد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران پس از سفر 17 ماه آوریل خود به ترکیه اعلام کرد که تهران و آنکارا در تلاش برای مقابله با تحریم های آمریکا برای ایجاد یک مکانیسم مالی آماده می شوند. ابراهیم کلین، مشاور ریاست جمهوری ترکیه گفته است: «اروپایی ها مکانیسم معامله و پرداخت را برای دور زدن تحریم های ایالات متحده راه اندازی کرده اند... باید دید که ما هم می توانیم به یک ساز و کار مشابه دست یابیم یا خیر.» آنکارا احتمالا در صورت مواجهه با فشارهای بیشتر واشنگتن، به بغداد و مسکو متوصل خواهد شد و مخاطره رویارویی با تحریم ها را به جان نخواهد خرید.

دهلی نو به از دست دادن معافیت خرید نفت از تهران نسبتا ملایم پاسخ داده است. وزارت نفت هند اعلام کرده که این کشور برای اطمینان از عرضه مناسب نفت خام در پالایشگاه های نفتی هند از ماه مه 2019 به بعد، یک «طرح قوی» دارد. دومین مشتری بزرگ آسیایی نفت ایران در نتیجه اعمال مجدد تحریم ها علیه این کشور در ماه نوامبر، واردات خود را به نصف و به حدود 260 هزار بشکه کاهش داده است. انتظار می رود که پالایشگاه های هند برای جایگزین کردن نفت ایران به دیگر اعضای اوپک مانند عربستان سعودی و کویت برآیند و هزینه های حمل و نقل بالاتر انتقال نفت از مکزیک و ایالات متحده را متحمل شوند. گزارش ها حاکی از آن است که دهلی نو از لحاظ سیاسی انگیزه لازم برای واردات حدود 100 هزار بشکه نفت تهران از طریق سیستم پرداخت روپیه همانند آنکه در زمان تحریم های دولت اوباما استفاده می شد را دارد؛ اما این برنامه ممکن است تحت فشارهای اعمالی از سوی دولت ترامپ دوام نیاورد.

منبع: عرب ویکلی / مترجم: طلا تسلیمی