آیا اتحادیه عرب الگوی مناسبی برای سازمان ملل است؟

دیپلماسی ایرانی: امسال برای هشتمین سال متوالی است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را منتشر می کند. این یادداشت ها بعد از سفر وی به امریکا و دیدارش با مقامات فعلی و سابق امریکایی به طور مرتب در روزنامه النهار منتشر شده است. به دلیل تغییراتی که در روزنامه النهار ایجاد شده نتوانستیم به همه این یادداشت ها دسترسی داشته باشیم اما آن دسته از یادداشت هایی که امکان دسترسی به آنها وجود داشته و از اهمیت و جذابیت بالایی برخوردار بوده است را تهیه و منتشر می کنیم. در این جا سی و یکمین بخش از این یادداشت ها را می خوانید:

یکی از سوئدی های مقیم نیویورک که در سازمان ملل فعال است از من پرسید تو می گویی سازمان ملل باید شبیه چیزی مثل اتحادیه عرب باشد، منظورت چیست؟

جواب دادم: اتحادیه عرب همه کشورهای عربی را شامل می شود، همه کشورهای عربی از غرب تا شرق که شامل آفریقایی ها و آسیایی ها می شود. همان طور که می دانی در میان آنها نوعی قانون کنفدرالی جاری است که همه اعضا (کشورها) را ملزم می کند که امور سیاست خارجی و دفاعی و فرهنگی و اقتصادی را با یکدیگر هماهنگ کنند. تصمیمی جز با اجماع همه اعضا اتخاذ نمی شود. اما از لحاظ عملی بخواهی بسنجی لنگ است. حتی تصمیم های اجتماعی اش به مرحله اجرا نمی رسد، اعضای آن هیچ وقت دور هم جمع نمی شوند به ویژه در سطح نشست مگر در صورتی که اجماع مورد نظرشان یا چیزی شبیه آن حاصل شود. اجماع یعنی موافقت با بیانیه ای که عموما یا اساسا مورد توافق باشد و اختلاف صرفا بر سر جزئیات و شیوه های اجرا و واقعیت اهداف باشد.»

نظر داد: «نه. سازمان ملل خیلی فرق می کند. چه از لحاظ شکلی چه از لحاظ محتوایی فعالتر است و آن چه ازش خواسته می شود این است که بیش از این فعال باشد. این چیزی است که گوترش برایش تلاش می کند. من برای این که خوشبین به دنیا آمده ام برای همین همه امور را با خوشبینی می بینم.»

گفتم: «می دانم که سازمان ملل خیلی بهتر است و بسیار بسیار بهتر از سازمان های منطقه ای بزرگ مثل اتحادیه عرب یا اتحادیه آفریقا و غیره کار می کند. اما هیچ کس نمی تواند آینده را تضمین کند. سازمان ملل بعد از جنگ جهانی دوم متولد شد و بیان کننده تولد نظام بین المللی جدیدی بود که بعد از پایان این جنگ به وجود آمد. این سازمان الآن متزلزل شده اما هنوز سقوط نکرده است. برای همین تغییرات در داخل سازمان ملل و از طریق آن خیلی سخت است. هر مجموعه ای می خواهد اعضای شورای امنیت افزایش یابد و نماینده ای در آن داشته باشد. و این چیزی است که «بزرگان جهان» در سازمان ملل، شاید حتی در شورای امنیت هم خواهانش باشند، اگر چنین شود تغییرات مهمی را بر نظام بین الملل تحمیل خواهد کرد.»

نظر داد: «تغییر در چارچوب شورای امنیت سخت است. اما امور بسیاری وجود دارد که به بهبود نیاز دارند، طرح هایی نزد دبیرکل سازمان ملل برای تحقق آنها وجود دارد، او با جدیت تلاش می کند که این طرح ها را اجرا کند. مثلا یک بار از اعضای شورای امنیت دعوت کرد که در سوئد گرد هم آیند بدون این که «دستورالعمل» یا برنامه کاری خاصی داشته باشد. فقط می خواست اعضا دور هم جمع شوند تا با صدای بلند فکر کنند، درباره همه قضایای اصلی و مهم در جهان که سلامت و امنیت و زیربنا و اقتصادش را تهدید می کند، او خواست که آنها چه در امور سیاسی چه در امور امنیتی و چه در امور اقتصادی بحث و تبادل نظر کنند.»

ادامه دارد...