او دیگر نماد عظمت روسیه نیست

نینا خروشچف 

دیپلماسی ایرانی – مسکو: ولادمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه همیشه می دانست چگونه درصد محبوبیت خود را بالا نگه دارد، از کنترل رسانه ها تا اشاعه ناسیونالیسم.  اما زندگی روس ها بهبودی نداشته است؛ به ویژه پس از دور تازه تحریم های غرب نرخ رو به کاهش محبوبیت پوتین این مهم را نشان می دهد.

در ماه آوریل ، ارزش روبل به شدت کاهش یافت، بخشی از آن به خاطر تحریم هایی بود که در پاسخ به ادعای نقش آفرینی کرملین در مسمومیت جاسوس دوجانبه سابق، سرگئی اسکریپال و دخترش در خاک روسیه وضع شد. بعدتر در ماه ژوئن درست در زمانی که مسابقات جام جهانی در راه بود، دولت اعلام کرد سن بیکاری از 60 سال به 65 سال برای مردان و از 55 سال به 63 سال برای زنان افزایش می یابد. تصمیمی که فی الفور واکنش عمومی را برانگیخت. نتیجه آن کاهش تند و تیز 15 درصدی نرخ محبوبیت حکومت بود، بالاترین کاهش محبوبیت طی 18 سال حکمرانی پوتین.

علاوه بر آن اعتماد به شخص پوتین نیز از حدود 60 درصد به 48 درصد رسید. برای آنکه بهتر متوجه ماجرا شویم باید گفت در سال 2012 و در زمانی که تظاهرات عظیمی علیه بازگشت پوتین به ریاست جمهوری بعد از دوران نخست وزیری اش در جریان بود، حدود 60 درصد از روس ها می گفتند که به او اعتماد دارند. 

در آن زمان پوتین نرخ محبوبیتش را با تثبیت خود به عنوان مدافع روسیه بالا برد. زمانی که ایالات متحده، تحت ریاست جمهوری باراک اوباما نشان داد که نسبت به عمل به خط قرمز خود به دلیل استفاده از پرزیدنت اسد از سلاح شیمیایی بی میل است؛ کرملین وارد منازعه شد و روسیه را به مثابه ضامن بدنام خلع سلاح اسد معرفی کرد.

پوتین برای اینکه موقعیت داخلی خود را مستحکم تر کند این پیام را مخابره کرد که روسیه حاضر نیست در برابر خواسته آمریکا تسلیم شود، به ادوارد اسنودن، افشاگر آژانس امنیت ملی پناهندگی سیاسی اعطا کرد، در داخل روسیه هم پل و جاده های جدید ساخت، زیرساخت ها تقویت و فضاهای عمومی با پارک و فواره و کافه نوسازی شدند.

هرچند هیچ یک از این ها روزگار روس ها را به لحاظ اقتصادی بهتر نکرد و آزادی ها نیز بسیار کمتر از قبل گسترش یافت، اما پس از حمله روسیه به اوکراین و اشغال و ضمیمه کردن کریمه به خاک روسیه در مارس 2014 – به مبارزه طلبیدن بی پروای غرب - پوتین خود را به عنوان شوالیه "روسیه کبیر" معرفی کرد – نرخ محبوبیت گیج کننده او با بالای 87 درصد رسید.

در ماه مارس امسال پوتین به راحتی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شد، دور چهارم ریاست جمهوری خود را با 76 درصد آرا تضمین کرد، بخشی از آن به دلیل غیبت کاندیداهای طراز اول در انتتخابات بود. بلافاصله پس از انتخابات نرخ محبوبیت او به 82 درصد رسید.

اما با آغاز جام جهانی خیلی زود تلفات آغاز شد. با آمدن 700 هزار توریست بین المللی، تورنومنت برداشت روس ها نسبت به آنچه حائز اهمیت است – و نسبت به رهبر خود – تغییر داد. پوتین در جریان مراسم اختتامیه، به مثابه میزبانی مغرور، چتر بالای سر خود گرفت حال آنکه رئیس جمهور کرواسی و فرانسه به دلیل بارش باران خیس آب شدند.

همزمان مردم روسیه دنیا را با میزبانی مهربانانه خود تحت تاثیر قرار دادند. صاحبان بارها، خدمه قطار و داوطلبین انگلیسی زبان به گرمی به توریست ها خوش آمد گفتند. روس ها فهمیدند لازم نیست به هر قیمتی پیروز شوند؛ آنها می توانند بی نیاز از رویکرد نظامی روسیه نیز کبیر باشند.

پس از آن اصلاحات در قانون بازنشستگی مورد مطالبه قرار گرفت و منجر به یک رشته تظاهرات شد که باعث شد پوتین در حالی که خواستار درک روسیه از ماجرا بود قدری آن را تلطیف کند. با این حال 3 سپتامبر 53 درصد از افکار عمومی اعلام کردند که برای تظاهرات بیشتر آماده هستند. 9 سپتامبر در حالی که انتخابات محلی در جریان بود، ده ها هزار تن از مردم روسیه به تظاهراتی به رهبری الکسی ناوالنی، حقوق دان ضد فساد و رهبر اپوزسیون، پیوستند و "ممنوعیت اغتشاش سیاسی" در روزهای انتخابات را به چالش کشیدند.

تصویر پوتین به مثابه طلایه دار عظمت روسیه و سمبل امید رو به زوال است. تاکتیک آزموده شده و موفق او برای بازسازی محبوبیت اش – ضمیمه کردن قلمروی کشوری همسایه به خاک خود یا مداخله در یک جنگ داخلی – یک استراتژی بلند مدت عملگرایانه نیست. تا زمانی که پوتین به تغییرات واقعی در روسیه دست نزند، نرخ محبوبیت او به سقوط ادامه می دهد، و این بخت را افزایش می دهد که به طریقی او پس از پایان این دور از ریاست جمهوری ای اش از قدرت کنار رود، البته اگر پیش از این موعد کنار نرود.

منبع: پراجکت سیندیکیت / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33