خروج آمریکا از برجام؛ باعث خروج ایران خواهد شد

دیپلماسی ایرانی: عباس عراقچی هفته گذشته در لندن بود، او یکی از معاونین وزیر امور خارجه ایران است و از مذاکره کنندگان برنامه جامع اقدام مشترک است، توافقی که جولای 2015 برای حل و فصل نگرانی های بین المللی در خصوص ماهیت قصد ایران از برنامه هسته ای امضا شد.

22 فوریه در پایان مصاحبه با بی بی سی از او پرسیده شد اگر ایالات متحده در برجام نماند آیا این توافق سقوط خواهد کرد. او با تاکید مجدد بر تعهد ایران بر منع گسترش سلاح های هسته ای روشن کرد در صورت خروج ایالات متحده، ایران نیز برای خروج تحریک می شود مگر آنکه اروپایی ها به ایران اطمینان خاطر بدهند که ایران از مزایای توافق بهره مند خواهد شد که البته عراقچی در این باره ابراز تردید کرد.

آیا عراقچی احتمالا به این خاطر احتمال خروج ایران از توافق را مطرح کرد تا اروپایی ها را تشویق کند از حداکثر تلاش خود برای ممانعت از خروج ایالات متحده از توافق بهره مند شوند؟ این تاکتیکی کلاسیک است. اما پاریس، لندن و برلین اصلا نیازی به این چنین تشویقی ندارند، بر عکس، پس از آنکه در مجاب کردن پرزیدنت ترامپ مبنی جدی گرفتن نصیحت آنها، و نه مشاورانی که تظاهر می کنند برجام ناقص است، شکست خوردند در پی راهی هستند که مصالحه ای برقرار کنند که هم ایران را نگه دارند و هم ایالات متحده.

پس احتمالا منظور عراقچی همان است که به صورت ضمنی گفته است: اگر ایالات متحده از برجام خارج شود ایران هم خارج خواهد شد، یا اگر پرزیدنت ترامپ کارش فقط محروم کردن ایران از دسترسی کامل به مزایای برجام باشد باز هم خارج خواهد شد.

افرادی ممکن است دلایلی بیاورند و بگویند خروج ایران از برجام نمک پاشیدن بر زخم خود است. و  روز شادی ترامپ، دوستانش در بیت المقدس و هم رقص هایش در ریاض را رقم خواهد زد. ایران را از ساخت مطمئن برنامه هسته ای محروم خواهد ساخت، مگر اینکه تهران داوطلبانه به ابزار و محدودیت هایی که توسط برجام بر برنامه هسته ای اش اعمال شده پایبند بماند. بی اطلاعی (جهان) از نیت هسته ای ایران، باعث خواهد شد ایران آسیب پذیرتر شود.

اما خروج از برجام چندان هم بی حاصل نیست. در سال 2006 ایران در واکنش به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، دست به نقض ابزارهای اطمینان بخش زد؛ دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به برنامه هسته ای خود را کاهش داد و ظرفیت های غنی سازی اورانیوم را افزایش داد که باعث شد این باور به وجود آید که ایران در پی سلاح هسته ای است. تهران به این نتیجه رسیده بود که این قطعنامه ناعادلانه است. برای تهران قابل تصور نبود که این دست فشارها را بی پاسخ بگذارد.

بنابراین پرزیدنت ترامپ و مشاوران اش باید از خود بپرسند آیا بالا بردن خطر خروج ایران از برجام در راستای منافع ایالات متحده است. در آن سوی آتلانتیک، بالا بردن این ریسک احمقانه به نظر می آید. یکی از گزینه های ایران این است که دفترچه راهنمای سال 2006 را بردارد و  ظرفیت های هسته ای خود را گسترش دهد، امروز ایران سانتریفیوژ های بسیار بیشتری نسبت به سال 2006 دارد. طولی نخواهد کشید که ایالات متحده خود را دوباره در همان جایی خواد دید که باراک اوباما تصمیم گرفت درباره توافقی که کمتر از همه بد بود مذاکره کند: مواجهه با ایرانی که می توانست در عرض چند هفته برای تولید بمب اورانیوم غنی سازی کند.

هر چند این بار تحریم های گسترده علیه ایران دیگر گزینه روی میز نخواهد بود، ایالات متحده با خروج از برجام قادر نخواهد بود مقررات بازگشت تحریم ها که در قطعنامه 2231 شورای امنیت گنجانده شده را فعال کند، روسیه و چین قطعنامه جدید شورای امنیت را وتو خواهد کرد و تنها تعداد کمی از متحدین آمریکا، البته اگر کشوری حاضر باشد، توجیه کافی برای اعمال تحریم های یک جانبه علیه کشوری زخم خورده خواهند داشت که به ضرر منافع اقتصادی شان باشد.

بدتر از این، تاثیری خواهد بود که لغو برجام بر خواست دیرینه بسیاری از آمریکایی ها برای رهبری در صحنه جهانی خواهد داشت. در اغلب کشورهای دنیا برجام به نظر مناسب هدف است و ناقص نیست. اگر ترامپ باعث سقوط برجام شود آیا این دولت ها ایالات متحده را تحسین می کنند و به آن احترام می گذارند؟ آیا مشتاق خواهند بود که تحت رهبری ایالات متحده کار کنند؟ یا اینکه آن را شاهدی می بینند علاقه آمریکا برای رهبری را زیر سوال می برد؟

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33