تیلرسون مسائل کلیدی سیاست خارجی را نمی داند

رابرت هانتر

دیپلماسی ایرانی: رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا اخیرا مورد توجه منفی رسانه ها قرار گرفته است. غالبا زمانی که یکی از مقام کابینه هدف ترور رسانه ها قرار می گیرد دیگر افراد داخل دولت نیز بدون فاش کردن نام خود به تخریب وی می پردازند. بنابراین، ارزیابی از کار وی مفید خواهد بود.

تیلرسون زمانی که کار در وزارت امور خارجه را در دست گرفت، سابقه رسمی دیپلماتیک کمی در کارنامه خود داشت و تا کنون خدمتی در دولت ایالات متحده انجام نداده بود. وی اما رئیس یکی از بزرگترین شرکت های جهانی، وابسته به امور جهانی بوده و از این رو نمی توان او را خام و بدون تجربه به حساب آورد.

چالش چهار جانبه

اولین چالش تیلرسون این است که وی تجربه کمی برای مدیریت دیوانگی های موجود در شغل های سیاسی آمریکایی دارد.

دوم، اینکه تجربه مدیریتی او در زمینه دیگری بوده است که تا حدودی به ارتش وابسته بوده که زیردست باید دستورات بالا دست را اطاعت کند. اما در سیاست، افراد با مسائلی با درجات اهمیت مختلف رو به رو می شوند که افراد سیاسی را اغلب ملزم به کشمکش و دعوا برای به کرسی نشاندن عقیده سازمانی یا شخصی خود می کند.

مشکل سوم تیلرسون، دست و پنجه نرم کردن با بی انضباط ترین رئیس جمهور در تاریخ آمریکا، در سیاست خارجی است. سیاست توئیت کردن وی، تاکنون میان رؤسای جمهور بی سابقه بوده است، همچنین خشم های گه گاه و به یک باره او از سایرین پیشی گرفته است. تیلرسون باید راه خود را در مقام وزیرامور خارجه، درون این میدان مین درحال تغییر باز کند. 

چهارم، هیچ کدام از پیشینیان تیلرسون به اندازه وی ناتوان نبوده اند. هر دولت دارای بحران است، اما اکثر مقامات ظرف مدت شش ماه از شروع کار، توانایی مقابله با تمام بحران های موجود را به دست می آورند. گفتن این حرف که "امروز دشوارترین زمان برای ایالات متحده است" درست نیست؛ چرا که جنگ جهانی دوم و جنگ سرد زمانی بسیار خطرناک تر و چالش برانگیزتر برای ملت آمریکا بود.

تیلرسون باید چه کاری انجام دهد

اول، تیلسون باید مانند هر مدیر لایقی، بیش از پیش برای افرادی که برای او کار می کنند ارزش قائل شود چرا که تیلرسون افراد باارزش و حرفه ای در کنار خود کم ندارد.

متاسفانه، تیلرسون در همان ابتدا با کاهش حدود %30 بودجه کشور موافقت کرده، و این در حالی است که پول نقد مازاد تزریق شده به وزارت دفاع، از کل بودجه کشور بیشتر است. اما یکی از مهم ترین مسائلی که ایالات متحده باید در نظر بگیرد این است که باید قدرت و میزان نفوذ را با یکدیگر تلفیق کند. همان طور که اوباما به صورت استعاری اشاره کرده است: "فقط به این دلیل که ما بهترین چکش (ارتش) را داریم، بدان معنا نیست که هر مشکلی که با آن مواجه هستیم را میخ در نظر بگیریم."

دومین مسئله ای که تیلرسون باید بداند و احتمالا تا کنون نیز شنیده این است که باید تیم خود را تکمیل کرده و آنها را آماده به کار داشته باشد. همان طور که فردی ناشناس نوشته است، شیوه مدیریت او امروز به گونه ای است که انگار شخصی است که بدون کمک گرفتن از مهندسین تلاش می کند نفت استخراج کند.

سومین اقدام، یادگیری عمیق مسائل کلیدی است که آمریکا با آنها رو به روست. هر مقام ارشد جدید باید این کار را انجام دهد. باید تیلرسون یک برنامه و استراتژی کاربردی ارائه دهد. متاسفانه این امر از زمان پایان جنگ سرد  نادیده گرفته شده است.

چهارم، آمریکا نیازمند وزیر امور خارجه ای است که مانند هر مقام کابینه نوظهور دیگر، نگرش، تجربه و پیش داوری های خود را مورد بازنگری قرار دهد. البته اشتباهات وی در سیاست و قضاوت، احتمالا بازتاب نگرش ترامپ بود که به او تحمیل شده بود. اما اگر واقعا این نگرش به خاورمیانه، پس از نه ماه کار در  دولت، عقیده شخصی او باشد، آمریکا دچار مشکل بزرگی است و شانس زیادی برای سیاست خارجی کارآمد وجود ندارد.

اگر رکس نه، پس چه کسی؟

آنچه در ذهن ترامپ و تیلرسون در خصوص عمر کاری وزیر امور خارجه می گذرد، مبهم است. برخی از افراد مخالف وی نیز وجود دارند که قصد ضربه زدن به وی را دارند. علاوه بر آن، برخی از مفسران رسانه ها فهرست کوتاهی از جایگزین های (نه لزوما مناسب) تیلرسون را ارائه کرده اند.

اما در حال حاضر بهترین گزینه، ماندن تیلرسون در سمت خود، بالا بردن مهارت سیاسی و مدیریتی اش است، تا بتواند نقش بازیگری پرنفوذ را بر عهده بگیرد.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی /33