برنامه نمایشی همبستگی فلسطین

 گرانت روملی

 دیپلماسی ایرانی: بزرگترین خواسته مردم فلسطین از رهبرانشان، آشتی و مصالحه بین دو گروه بزرگ سیاسی این کشور است. گروه فتح که رهبری سازمان خودگردان فلسطین را در کرانه باختری بر عهده دارد، و گروه اسلام گرای حماس که طی جنگی در سال 2007، کنترل نوار غزه را به دست گرفت، از آن زمان تاکنون این دو گروه درگیر اختلافات داخلی هستند. در میان این درگیری ها، دو گروه اغلب به خواست مردم خود تن داده و توافقنامه های وحدت متعددی را نیز امضا کرده اند. اما هیچ کدام از این توافقنامه ها، منجر به هماهنگی واقعی ملی نشده است و اعلام انحلال کمیته اداری حماس در غزه و موافقت با مصالحه از سوی این گروه نیز بعید است این تاریخچه را تغییر دهد.

حماس در ماه مارس، تشکیل کمیته اداری خود را اعلام کرد. رهبران فتح پاسخ این اعلامیه را با خشم داده و حماس را متهم به تشکیل یک دولت سایه کرد که " به جای ترویج آشتی، جدایی را ترویج می دهد."

پس از آن، محمود عباس، رهبر فتح و رییس تشکیلات خودگردان، نمایش بی سابقه ای از اعمال خشونت از خود نشان داد. وی یارانه برق در نوار غزه را قطع کرد و این منطقه ساحلی فقیرنشین و تحت محاصره را به خاموشی فرو برد. محمود عباس هچنین حقوق کارمندان بخش اداری خود در غزه را نیز قطع کرد، هزینه های پرداختی برای زندانیان حماس در زندان اسرائیل را کم کرد، ارسال محموله های پزشکی را کاهش داد و اعلام کرد بیش از 6،000 کارمند این تشکیلات وادار به بازنشستگی پیش از موعد خواهند شد. این تحریم های وسیع، سخت ترین محدودیت هایی است که تا کنون محمود عباس علیه حماس و حتی مردم خود اعمال کرده است.

عباس خواسته های خود را از حماس روشن کرد: انحلال کمیته اداری، بازگرداندن نوار غزه به کنترل تشکیلات خودگردان و آماده شدن برای انتخابات ملی. حماس نیز اعلام کرد تا زمانی که عباس، این تحریم های فلج کننده را لغو نکند، به درخواست هایش ترتیب اثر نخواهد داد. روز شنبه حماس طی یک اعلامیه ناگهانی تمامی خواسته های عباس را پذیرفت.

توضیح احتمالی تغییر رویکرد ناگهانی حماس به تغییر رهبران آن باز می گردد. اوایل سال جاری طی انتخابات درون حزبی اسماعیل هنیه، نخست وزیر سابق دولت وحدت، و یحیی السنوار، رهبر جناح جنگ حماس، به ترتیب رهبران شماره یک و دو حماس اعلام شدند.

در همین راستا به نظر می رسید حماس یا تسلیم اسرائیل شده یا با آن وارد جنگ دیگری می شود. در گذشته فشار مالی موجب درگیری های خشونت آمیز می شد. اما اکنون در کمال تعجب رهبران جدید بیشتر به سمت انتخاب گزینه اول گرایش دارند. ابراز تمایل به مصالحه و آشتی درست چند روز قبل از سفر محمود عباس به مجمع عمومی سازمان ملل متحد و دیدار دونالد ترامپ دست رهبر دولت خودگردان را بسته است. توافقنامه ای مشابه در سال 2014 باعث لغو مذاکرات صلح با جان کری شد. محمود عباس زمانی که با گروه اسلامگرای حماس توافقنامه همبستگی امضا کرده باشد، نمی تواند از ایالات متحده انتظار قبول شرایط مذاکرات خود را داشته باشد.

این طور به نظر می رسد که حماس در تلاش برای به تله انداختن محمود عباس است. با توافق ظاهری خواسته های فتح، حماس، علیه محمود عباس فشار عمومی وارد می کند تا اقدامات تنبیهی خود را در غزه متوقف کند. فوزی برهوم، سخنگوی حماس اظهار داشت: "این اقدام، محمود عباس و گروه فتح را در  بوته آزمایش حقیقی می گذارد." هرچه دیرتر تحریم ها لغو شوند، مردم بیش تر از پیش تعجب می کنند که چرا هنوز تحریم هایی که علیه مردم خود این گروه اعمال شده، برداشته نمی شود. احتمالا عباس وقت کشی می کند تا بتواند برای خودش در دیدار با ترامپ وقت بخرد و سپس با دادن درخواست های بیشتر یا درخواست شرکت در دور جدیدی از مذاکرات که می داند حماس قادر به انجام آنها نیست، به بهانه عملی نشدن خواسته ها، مخالفت خود را با برداشتن تحریم ها اعلام کند.

در هر صورت، اکنون تمام این رفتارها نمایشی است و دو گروه نخواهند توانست از لحاظ ایدئولوژیکی به یکدیگر نزدیک شوند یا سابقه خونبار خود را با یکدیگر فراموش کنند. اگر وحدت واقعی امکان پذیر بود دو جناح فلسطینی احتمالا در قراردادهای قبلی خود موفق می شدند به توافق برسند. در نهایت اعلام یکشنبه حماس تنها حرکت دیگری در یک بازی 10 ساله شطرنج است که در آن روزانه مردم عادی و غیرنظامی فلسطین بهای آن را می پردازند.

منبع : آتلانتیک/ ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33