چهار راهکار برای مقابله ایران با تروریسم

نویسنده: شیرین هانتر

دیپلماسی ایرانی: در گذشته، برای نمونه در زمان جورج دبلیو بوش، تشدید فعالیت های تروریستی در جنوب شرق ایران با سیاست های ایالات متحده برای بی ثبات سازی ایران همزمان شده بود. زمانی که ایالات متحده سیاست های سرسختانه تری علیه ایران در پیش گرفته بود، همسایه های ایران نیز سیاست های خصمانه تری در پیش گرفتند. درست بر عکس، بهبود روابط ایران و ایالات متحده، برای نمونه با امضای توافق هسته ای در سال ۲۰۱۵، باعث شد تا کشورهای همسایه ایران نیز رویکرد مصالحه در قبال ایران در پیش گیرند.

از زمان روی کار آمدن دولت ترامپ، پیام هایی که ایالات متحده در خصوص ایران مخابره کرده به شدت منفی بوده است. همین اخیرا، رکس تیلرسون وزیر خارجه ایالات متحده گفت این کشور خواستار تغییر مسالمت آمیز قدرت در ایران است. رقبای منطقه ای ایران بی تردید این تغییر رویکرد ایالات متحده با ایران را مد نظر داشته اند.

هر چند تلاش برای بی ثبات سازی جامعه به ندرت به نتیجه می رسد مگر اینکه شرایط دلخواه موجود باشد. اغلب عملیات های تروریستی در ایران در استان های محروم رخ داده است، به ویژه بلوچستان و کردستان جایی که سطح صنعتی شدن و به طبع آن استانداردهای زندگی زیر میانگین بین المللی است. دولت روحانی و حتی دولت قبلی احمدی نژاد تلاش کردند تا این کمبود ها را جبران کنند. اما کمبود پول، بخشی از آن به خاطر تحریم های فلج کننده و سوءمدیریت باعث شد تلاش های آن ها انتظارات مردم را بر آورده نکند.

هرچند هیچ رابطه سببی میان فقر و رادیکالیزه شدن وجود ندارد اما شواهد نشان می دهد که فقر به بروز آن کمک می کند. جوانی بیکار که در جامعه ای سخت بدون امکانات تفریحی زندگی می کند خیلی راحت تر از فردی خوشحال که سر کار می رود در دام عوامل (تروریستی) می افتد. محرومیت های اقتصادی برخی از اقلیت های ایرانی استعداد آن ها برای جذب به ایده های رادیکال را افزایش می دهد، به ویژه که احساس می کنند در ساختار سیاسی ایران نیز به قدر کفایت نمایندگی نمی شوند.

با توجه به این شرایط، استراتژی ایران برای نبرد با تهدید تروریستی چه می بایست باشد؟

نخست، ایران می بایست اصلاحات داخلی جدی، به ویژه در مسائل فرهنگی انجام دهد. ایران پس از انقلاب به لحاظ جمعیتی تغییر کرده است. آن چنان که حتی مقامات ایران اذعان دارد، ایرانی ها شادی و لذت از زندگی می خواهند. اما وقتی بیکار، منزوی و محروم از سرگرمی هستی شاد بودن دشوار است.

دوم، ایران باید سیاست های داخلی و خارجی خود را بر فلسفه حاکمیت ملی و ایران استوار کند. با چنین سیاستی، تفاوت های فرقه ای اهمیت کمتری خواهد یافت و احساس به حاشیه رفتن از سوی سنی ها و دیگر اقلیت های مذهبی تلطیف خواهد شد. در حقیقت مولوی عبدالحمید از رهبران پیشرو اهل سنت در ایران به تازگی این توصیه ها را خطاب به پرزیدنت روحانی مطرح کرده است. این بدان معنا نیست که اسلام از جان مردم مهم تر نیست بلکه تنها به این معناست که منافع ایران کشور را به جلو هدایت خواهد کرد.

سوم، نظام سیاسی ایران باید بداند ایرانیان مهاجر سرمایه عظیمی است. اگر رویکرد مناسبی اتخاذ شود، ایرانی های آن سوی آب می توانند با سرمایه گذاری در کشور، مشارکت عظیمی در احیای اقتصاد ایران انجام دهند. اغلب این جمعیت عظیم مهاجران را افرادی تشکیل می دهند که یا پس از انقلاب به دنیا آمده اند و یا در زمان انقلاب بسیار خردسال بوده اند. نسل پیش از انقلاب یا مرده اند یا خیلی پیر هستند. در نتیجه مهاجران امروز هیچ ارتباطی با رژیم پادشاهی ندارند. وقتی که چین اوخر دهه ۱۹۸۰ روابط خود با دنیای خارج را تقویت کرد، چینی های آن سوی آب را تشویق کرد تا در احیای اقتصاد کشورشان مشارکت کنند، آن ها هم این کار کردند. شوربختانه تندرو ها و آن هایی که از انزوای کشور منفعت افتصادی می برند به جای آنکه مهاجران ایرانی را سرمایه ببینند تهدید قلمداد می کنند. در نتیجه چرخه محرومیت، بیگانه شدن و رادیکالیزه شدن احتمالی را تقویت می کنند.

چهارم؛ ایران باید بداند که بسیاری از مشکلاتش مرتبط با سیاست خارجی اش است، به ویژه تخاصم با اسرائیل و ایالات متحده. در حقیقت مواضع ایران علیه اسرائیل دلیل اصلی مشکلاتش با آمریکا است. اگر ایران نوعی از روش زندگی کنار اسرائیل برنگزیند، روابطش با آمریکا و اروپا متشنج خواهد ماند و به رقبای منطقه ای اش اجازه می دهد از بسیاری جهات به ایران فشار بیاورند. برعکس، روابط بهتر میان ایران و آمریکا قدرت رقبای منطقه ای ایران برای اقدام علیه تهران را محدود خواهد کرد. عنصر ایالات متحده بر تمام ابعاد روابط بین المللی ایران، از جمله اقتصاد و تجارت، تاثیر دارد. ایران به سادگی نمی تواند آمریکا را دور بزند. اگر این کار را بکند فقط خودش را خسته می کند و با این کار در را به روی نیروهای غارتگر باز می کند.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33

انتشار اولیه: یکشنبه 4 تیر 1396 / انتشار مجدد: شنبه 17 تیر 1396