روزنامه نگار نزدیک به اردوغان: موصل نباید به ایران ملحق شود!

 

به گزارش «انتخاب»، یک هفته پیش، سفیر یک کشور تاثیر گذار اروپایی در آنکارا به المانیتور گفت که یکی از بالاترین مقامات ترک در پایتخت به او گفته که آنها در مسائل سیاست خارجی به نظرات کاراگول اعتنایی ندارند. با این حال، تنها در عرض یک هفته پس از این اتفاق، مشاهده کردیم که آنچه اردوغان و سخنگوی دولت در مورد تحولات موصل اعلام کردند با ادعاهای کاراگول یکی بود.

 

وی در ستون 19 اکتبر نوشت: اجازه دهید ما نقشه مورد نظرمان را روی میز قرار دهیم... مسئله موصل یکی از مهم ترین مسائل برای ترکیه است ... برای موصل هرگز نمی توان با اراده ای غیر از اراده مردم موصل تصمیم گرفت. موصل نمی تواند تحت کنترل یک کشور خارجی باشد. نباید موصل را برای بازی نفت با ایالات متحده و انگلستان قربانی کرد. موصل نمی تواند به ایران شیعی الحاق شود. موصل نمی تواند به بغداد که کاملا در محور ایران و تشیع است، باقی بماند.

 

در همان روز که این ستون منتشر شد، اردوغان در مورد همان موضوع در یک سخنرانی تلویزیونی زنده سخنرانی ای ایراد که بسیار شبیه به این ادعاها و در مورد الحاق موصل به ترکیه بود. رئیس جمهور ترکیه به شنوندگان خود یادآوری کرد: در سال 1914، در آستانه جنگ جهانی اول مساحت سرزمین ما در حدود 2.5 میلیون کیلومتر مربع بود و پس از چند سال در زمان معاهده لوزان مساحت آن به 780،000 کیلومتر مربع کاهش یافت.

 

اردوغان معتقد است که مرزهای ترکیه باید تغییراتی داشته باشد. او در سخنرانی خود اعلام کرد که به دلیل حضور نیروهای داعش و پ پ ک در نزدیکی موصل، نیروهای ترکیه باید در این منطقه حضور نظامی و سیاسی داشته باشند. اردوغان اعلام کرد: ما باید در این منطقه و همچنین در میز مذاکره حضور قوی داشته باشیم. ما باید به حل و فصل موضوع موصل در موصل بپردازیم ... اگر ما موصل را قربانی فرقه گرایی کنیم، نمی توانیم مشکل مرزهایمان را حل و فصل کنیم.

 

اردوغان بر این نکته تاکید دارد که اکثریت جمعیت موصل را اهل سنت تشکیل میدهند. ترک ها هرگز نتوانستند این مسئله را هضم کنند که استان شمالی امپراتوری عثمانی یعنی موصل در سال 1920 به عراق الحاق شود. این مشکلی میان وارثان حکومت عثمانی و انگلستان بود که حتی در کنفرانس لوزان 1923 نیز حل وفصل نشد. این تلاش های الحاق گرایانه ترکی بخشی از پروژه نوعثمانی گری اردوغان در ترکیه است. اردوغان با اشاره به این مسئله در بخشی از سخنرانی خود می گوید: تصویر بزرگ باید دیده شود، این یک برنامه مشخص است. یک قرن قبل فاتحان جنگ جهانی اول حکومت عثمانی را تقسیم و نظمی جدید در این منطقه حاکم کردند. این برنامه ای بود در قرارداد سایکس پیکو اعمال شد.

 

اشاره اردوغان به قراردادی مخفی است که میان بریتانیای کبیر و فرانسه در ماه مه ۱۹۱۶ در خلال جنگ جهانی اول و با رضایت روسیه برای تقسیم امپراتوری عثمانی منعقد شد. این توافق نامه به تقسیم سوریه، عراق، لبنان و فلسطین میان فرانسه و بریتانیا منجر شد. این مناطق قبل از آن تحت کنترل ترک های عثمانی بودند.

 

البته این ایده که مرزهای عراق و ترکیه براساس موافقتنامه سایکس-پیکو (1916) انتخاب شده بودند کاملا نادرست است. توافق نامه مخفی سایکس پیکو میان انگلیس و فرانسه هرگز به مرحله اجرا نرسید. علاوه بر این، مرزهایی که در توافق سایکس پیکو انتخاب شده بود با آنچه در حال حاضر وجود دارد متفاوت بودند.

 

این موضوع در لوزان حل نشده بود و به داوری در جامعه ملل، کشیده شد. در آنجا کمیسیونی متشکل از یک سوئدی، یک بلژیکی و یک مجارستانی(که به شدت طرفدار ترکیه بود) به بررسی این دعوا پرداخت و درنهایت به الحاق موصل به دولت تازه تاسیس عراق رای دادند. سپس در سال 1926، ترکیه توافقنامه آنکارا را با بریتانیا و عراق امضا کرد و از نظر قانونی از همه ادعاهای خود درمورد موصل عقب نشینی کرد.

 

در تقسیمات عراق پساعثمانی، موصل بخشی از استان نینوا محسوب می شود. در موقعیت کنونی مشخص نیست که ادعای ترکیه درمورد موصل شمال چه محدوده ای از عراق می شود. ترک ها هیچ اظهار نظر روشنی در مورد منطقه مورد نظر خود نمی کنند که ناشی از ضعف بنیان های تاریخی ادعاهای الحاق گرایانه آن هاست اما می تواند در آینده باعث ایجاد تنش های بیشتر در منطقه شود.