بی‌ثباتی جدید در تایلند

نویسنده: جاشوا کورلانتزیک، عضو ارشد شورای روابط خارجی با جنوب شرق آسیا

دیپلماسی ایرانی: مدت هاست که مرگ پادشاه تایلند، بهومیبول آدولیادج، پیش بینی شده است اما این اتفاق شوک عظیمی برای تایلند داشت. وقتی که خبر اعلام شد، جمعیت گسترده ای در شهرهای مختلف تایلند جمع شدند، برای او اشک ریختند و به احترام پادشاهی که هفت دهه از سلطنتش می گذرد، عزاداری کردند.

بازار سهام تایلند روزهای پرنوسانی را پشت سر می گذارد و کشور وارد دوره ای از عدم قطعیت شده است. بیشتر تایلندی ها هیچ گاه به پادشاه دیگری فکر نکرده اند و همگی ازخودگذشتگی بهومیبول را در طول تغییرات سیاسی و اقتصادی را الهام بخش می دانستند. در دوران زمامداری او، تایلند از کشوری فقیر به دومین اقتصاد بزرگ جنوب شرقی آسیا تبدیل شد.

 بهومیبول با این که براساس قانون اساسی مانند ملکه الیزابت دوم در انگلستان یک پادشاهی مشروطه را اداره می کرد اما بانفوذترین چهره سیاسی تایلند بود. سلطنت مطلقه در این کشور در سال 1932 به پایان رسید، باقی مانده سلطنت نیز در سال 1950 زمانی که بهومیبول به طور رسمی بر تخت نشست در حال فروپاشی بود. اما او با تلاشی خستگی ناپذیر، نفوذ کاخ سلطنت را بر سیاست کشور بازگرداند.

در طول سلطنت بهومیبول، سلطنت طلبان در اتحاد با ارتش، تصویر سلطنت را بازسازی کردند. پادشاه در طول دوره های کوتاه اما مکرر جنگ در هندو چین ثبات خود را نشان داد تا ایالات متحده و دیگر قدرت های خارجی او را در آغوش بگیرند. او نفوذ گسترده ای در اقتصاد کشور داشت، دفتر املاک تاج و تخت، براساس گزارش ها ارزشی بیش از 30 میلیارد دلار دارد. پادشاه همچنین کنترل باارزش ترین املاک و مستغلات و دارایی های تایلند را در اختیار داشت. با این حال شهرت خود را با حمایت از فقرا حفظ کرد.

در غیاب نهاد های دولتی قوی، بهومیبول اغلب مدیریت اختلافات سیاسی داخلی را بر عهده می گرفت. به ویژه در سال 1992، هنگامی که ارتش به روی ده ها هزار نفر معترض که در بانکوک جمع شده بودند، آتش گشود. پادشاه، رهبر نظامی تایلند و رهبر معترضان را به کاخ خود در مرکز شهر فراخواند و در یک برنامه زنده تلویزیونی، هر دو مرد در برابر او سجده کردند در حالی که پادشاه خواستار این بود که به خونریزی پایان داده شود. حکومت نظامی به پایان رسید، یک دولت غیرنظامی بر سرکار آمد و در سال های 2000 به نظر می رسید که تایلند در حال ساختن یک دموکراسی قوی و پایدار است. پادشاه به عنوان نیرویی بود که این تغییر دموکراتیک را تبلیغ می کرد.

اما طبقه کارگر تایلند، که چندین دهه حکومت نظامیان و تکنوکرات ها را تحمل کرده بود از سیاست جدید دموکراتیک پادشاه استقبال نکرد. آنها به احزاب پوپولیست رای دادند که می خواستند قدرت سیاسی را از سلطنت، نیروهای نظامی و نخبگان سیاسی دور نگه دارند. خیلی زود، نخبگان سیاسی با اعتراض خواهان بازگشت به قدرت شدند تا سیاست کشور در چرخه کوتاهی از کودتاهای برآمده از قصر، دولت های منتخب و تظاهرات خشونت آمیز خیابانی قرار گیرد. پس از تایید کودتا در سال 2006، بهومیبول در رسانه های اجتماعی و حتی در سطح اجتماع به طور فزاینده ای با انتقاد روبرو شد.

به همه این ها عدم اطمینان پس از مرگ بهومیبول را نیز باید اضافه کرد. شورای نظامی تایلند گفته است که وارث پادشاه، شاهزاده ماها واجیرالونگکورن نمی خواهد بلافاصله به تاج و تخت تکیه بزند چرا که به زمانی برای سوگواری احتیاج دارد. در این میان، سلطنت به نائب السلطنه و نخست وزیر سابق تایلند، پرم تینسولانوندا واگذار خواهد شد.

پرم چهره ای تفرقه انگیز است. اگرچه او در یک دوره از رشد سریع اقتصادی تایلند به عنوان نخست وزیر فعالیت کرد اما بسیاری از فقرای تایلند او را دوست ندارند. چهره مورد علاقه احزاب پوپولیست تایلند، نخست وزیر سابق دیگری به نام تاکسین شیناواترا است. کسی که خواهرش نیز نخست وزیر بود و در زمان کودتا در سال 2014 از کار برکنار شد. بسیاری از تایلندی ها معتقدند که پریم، دشمن بزرگ تاکسین است کسی که حکومتش در سال 2006 توسط ارتش سرنگون شد. برای آنها پرم نماینده نخبگانی است که خارج از پایتخت کشور، برای تعیین آینده تایلند فعالیت می کنند. علاوه بر این در سن 96 سالگی، پرم ممکن است سلامت لازم برای مدیریت تاج وتخت را نداشته باشد.

دلایل زیادی وجود دارد که چرا واجیرالونگکورن بلافاصله برای نشستن روی تخت سلطنت اقدام نمی کند. برای شروع، او ممکن است متوجه شده باشد که فاصله زیادی تا محبوبیت پدر خود دارد و زمان لازم است تا بتواند حسن نیت عمومی را جلب کند. دلیل دیگر می تواند این باشد که ممکن است حکومت نظامی (پرم و سایر مشاوران بهومیبول) ولیعهد را مجبور به گرفتن این تصمیم کرده باشند چرا که اخباری از دوستی بین او تاکسین گزارش شده است. توضیح دیگر می تواند این باشد که حکومت نظامی، پادشاهی او را به تاخیر انداخته تا خواهرش را به سلطنت برساند. حتی اگر هیچ مبنایی هم در قانون اساسی برای سلطنت یک زن وجود نداشته باشد، اما محبوبیت پرنسس سیریندهورن در میان مردم می تواند راه را برای او باز کند.

مرگ بهومیبول، منطقه بی ثبات جنوب شرق آسیا را بی ثبات تر کرده است. نجیب رزاق، نخست وزیر مالزی در رسوایی فساد فرورفته، در حالی که ماهاتیر محمد، نخست وزیر سابق به تازگی حزبی سیاسی به راه انداخته تا با حزب انور ابراهیم، رهبر قدیمی مخالفان متحد شود. این اتحاد انتخابات ملی مالزی را به رقابتی پرتنش تبدیل می کند.

در فیلیپین، رودیگو دوترته از ماه ژوئن به قدرت رسیده و سراسر آسیای جنوب شرقی را با حرف هایش بر علیه ایالات متحده و باراک اوباما تکان داده است. او خواستار پایان رابطه نزدیک نظامی آمریکا و فیلیپین است و آغوشش را به روی چین باز کرده. علاوه بر این، او جنگی عجیب علیه مواد مخدر با موجی از قتل های فراقضایی به راه انداخته است.

همه کشورهای جنوب شرقی آسیا باید روابط خود را بین چین و ایالات متحده متعادل کنند. اما تهدیدهای دوترته، تراز فیلیپین را به سمت پرچم قرمز چین کج کرده است در حالی که این کشور به همراه کشورهای دیگری از جمله ویتنام، مالزی و اندونزی در اختلافات ارضی علیه چین در دریای چین جنوبی درگیر هستند. بیانیه های عمومی دوترته اقتصاد فیلیپین را بی ثبات کرده و سرریز مشکلات به سایر کشورهای جنوب شرقی آسیا، منطقه را در نگرانی فرو برده است.

تایلند برای برگزاری انتخاب ملی در سال آینده برنامه ریزی کرده است تا قانون اساسی جدید در ماه آگوست به پرسش گذاشته شود. تایلند بسیار امیدوار است که انتخابات آتی با برگرداندن پادشاهی به مسیر ثبات به بیش از یک دهه آشفتگی سیاسی این کشور خاتمه دهد. اما با عدم قطعیت فعلی پس از مرگ بهومیبول و چشم انداز یک ولیعهد منفور، به نظر می رسد این آرزو به زودی محقق نشود.

منبع: پراجکت سیندیکیت/ مترجم: روزبه آرش