تلاش‌های تازه روسیه و عمان برای حل بحران یمن

دیپلماسی ایرانی: منابع مطلع به روزنامه العرب، چاپ لندن اطلاع دادند که تلاش هایی عمانی – روسی با حمایت امریکا وجود دارد که تلاش می شود راه حل تازه ای را برای بحران یمن پیشنهاد دهد. به گفته این منابع مسقط در این رابطه با تهران نیز مشورت کرده و تلاش دارد با میانجی گری میان مسکو و واشنگتن دیدگاه ها را به یکدیگر نزدیک کند تا راه حلی سیاسی خارج از چارچوب قطعنانه بین المللی 2216 به دست آید.

در همین رابطه منابع نزدیک به علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری سابق یمن گفتند که به زودی روسیه به طور رسمی پیشنهادی را اعلام خواهد کرد که به موجب آن حکومت وحدت ملی تشکیل خواهد شد و نیروهای ناظر بین المللی برای مراقبت از آتش بس در یمن مستقر خواهند شد.

روزهای گذشته عمان شاهد سلسله دیدارهایی میان عبدالملک المخلافی، وزیر امور خارجه یمن و عبداللطیف بن راشد الزاینی، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس و سفرای کشورهای عضو دائم شورای امنیت بوده است. در عین حال اخباری به بیرون درز کرده است که حکایت از آن دارد که فشارهایی به حکومت در تبعید یمن به ریاست عبد ربه منصور هادی وارد شده است تا از بعضی از شرایطش کوتاه بیاید، به خصوص در مورد تطبیق بندهای قطعنامه 2216 که بر خروج افراد مسلح از شهرها به ویژه صنعا و تسلیم سلاح های سنگین به حکومت تاکید دارد.

عمان بر موفقیت میانجی گری اش میان ایالات متحده و ایران که به توافق هسته ای و خروج ایران از انزوای بین المللی اش منجر شد، حساب کرده است. اما بسیاری از کشورهای عربی معتقدند این توافق وضعیت استراتژیک تازه ای به سود ایران در منطقه به وجود آورده است.

عدنان هاشم، تحلیلگر امور خلیج فارس و سیاسی ایران در این باره می گوید: «عمان همچنان نقش آفرینی می کند، مسقط نخستین بار فعالیت هایش را در زمینه یافتن راه حلی برای بحران یمن در آوریل سال گذشته آغاز کرد، البته به نظر می رسد نرمش دیپلماتیک یمن در مورد پرونده یمن به مراحل سختی رسیده است.»

وی در ادامه افزود: «درباره اخباری که درباره نقش آفرینی روسیه نیز به بیرون درز کرده، به نظر می رسد توافقاتی میان آن با ایالات متحده به دست آمده و دو طرف می روند به طرح مشترکی برسند. در این طرح ایران نیز نقش دارد و به خصوص بعد از رفع تحریم ها نقش ایران پررنگ تر شده به گونه ای که نوعی گفت وگوی سه جانبه میان تهران – مسکو – واشنگتن در مورد بحران یمن در جریان است.»

در همین رابطه پیام هایی میان سفارت روسیه در صنعا با عبد ربه منصور هادی رد و بدل شده که در آن بر لزوم صرف نظر کردن از بعضی خواسته های قید شده در قطعنامه 2216 و خروجی کنفرانس گفت وگوی ملی تاکید شده است.

هاشم می گوید: «بعید نیست میان سفر حوثی ها به ایران با طرح روسیه ارتباطاتی وجود داشته باشد. همچنین احتمالا تلاش هایی میان مسکو – مسقط با هماهنگی تهران و پایتخت های اروپایی و امریکایی در جریان است تا شاید راه حلی برای بحران یمن یافت شود.»

بعد از سفر کری به ریاض و اظهاراتی که به مخالفان سوری در مورد لزوم پذیرفتن طرح ایران و روسیه در پرونده سوریه زد، کشورهای عربی نسبت به نیات امریکا بدبین شده اند. به گونه ای که می گویند علی رغم این که کری گفته است که مواضع کشورش با عربستان در مورد پرونده سوریه یکسان است، اما پشت پرده همکاری ای میان تهران و واشنگتن در پرونده یمن وجود دارد که چه بسا به سود منافع عربستان نباشد.

فیصل المجیدی، تحلیلگر سیاسی یمنی در این باره می گوید: «به نظر می رسد واشنگتن در حال رایزنی با تهران برای حل بحران یمن بی توجه به منافع عربستان است. شاید توافق در پرونده هسته ای نقشی در این رایزنی ها داشته باشد.»

وی در ادامه می افزاید: «دولت اوباما به این باور رسیده است که حوثی ها باید در مرحله پیش روی یمن نقشی داشته باشند، اگر چه در ظاهر این گونه وانمود می کند که از مواضع عربستان حمایت می کند.»

این در حالی است که نجیب غلاب، تحلیلگر سیاسی یمنی و رئیس مرکز مطالعات الجزیره عربی معتقد است که نباید تحرکات روسیه و اظهارات امریکایی ها را برای یافتن راه حلی حقیقی در بحران یمن جدی گرفت چرا که این اظهار نظرها پراگماتیک نیستند و تنها تلاشی برای استفاده از پرونده یمن در پرونده های پراهمیت دیگر برای مسکو و واشنگتن است.

وی می گوید: «روسیه به دنبال راه حلی سیاسی است که به ادامه اتحاد حوثی ها و صالح منجر شود، روسیه به دنبال گسترش نفوذ خود در منطقه است و از این پیمان می تواند استفاده کند. امریکا نیز می خواهد در این میدان حضور داشته باشد مبادا چیزی را از دست داده باشد.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11