مهمترین آثار اجرای برجام برای ایران چیست؟

 

به گزارش «تابناک»، نشریه «اکونومیست» در مطلبی که در سایت خود منتشر کرده، به موضوع آغاز اجرای توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 پرداخته و آثار آن را مورد بررسی قرار می دهد. به اعتقاد این نشریه، مهمترین تأثیر این امر، در حوزه اقتصاد خواهد بود.

 

در این مطلب آمده است:

 

بر اساس توافقی که 14 جولای امسال در شهر وین به دست آمد، ایران متعهد شد گستره برنامه هسته ای خود را محدود کند و در مقابل آمریکا و اتحادیه اروپا هم تعهد کردند تحریم های هسته ای ایران را بر طرف کنند.  اکنون و پس از ماه ها قرار است توافق هسته ایران با دنیای  غرب قطعی اعلام شود و بروی پیاده سازی آن برنامه جدی طراحی شود.

 

بر اساس متن توافق هسته ای اخیر و ادعای مقامات مسئول دو طرف، توافق هسته ای فعلی به گونه ای است که ادعا می شود ایران را از دست یابی به بمب هسته ای دور می کند. همچنین بر اساس این توافق، تمام تحریم های هسته ای ایران برداشته شده و بخش مهمی از از دارایی های ایران آزاد خواهد شد.

 

براساس توافق اخیر ایران و کشورهای 1+5 ایران پیش از این متعهد  شده بود پروتکل الحاقی را که با موافقت مجلس همراه کند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل دهد، پروتکلی که بر اساس آن به بازرسان آژانس اجازه داده می شود به مواد و سایت های هسته ایران دسترسی داشته باشند و به نحوه عمل آنها نظارت کنند. توافق نامه هسته ایران که پس از هفته ها کشمکش در در جولای 2015 امضا شد، بر چارچوب توافق شده در لوزان در آوریل گذشته منطبق است.

 

اگرچه این توافق نامه تعداد زیادی از مشکلات پیچیده را حل کرده است، ولی همزمان هر کدام از این مشکلات به قدری مهم و جدی هستند که می توانند باعث شوند، توافق نامه به سرانجام نرسد. این توافق نامه به گونه ای است که به ایران این امکان را می دهد که در یک فاصله زمانی یک تا  دو ساله به حالت اولیه برگردد و غنی سازی بالای اورانیوم را از سر بگیرد.

 

از جمله محدودیت هایی که در این توافق نامه وجود دارد، آن است که این توافق نامه ظرفیت ایران را برای غنی سازی اروانیوم کاهش می دهد  و در یک بازه زمانی ده ساله میزانی غنی سازی اورانیوم ایران را به دو سوم 20000سانتریفیوژ یعنی به 6000 سانتریفیوژ در نیروگاه نطنز می رساند.

 

با توجه به اینکه پیش از این نیمی از این سانتریفیوژها فعال بوده اند در نتیجه ذخیره ارانیوم غنی شده فعلی به  تا 96 درصد کاهش می یابد و به عبارتی حدود 300 کیلوگرم می شود. ضمن این که ایران باید این اورانیوم های غنی شده را رقیق کند و یا در یک بازه زمانی 15 ساله به کشورهای خارجی بفروشد.

 

بدون شک بزرگ ترین نتیجه این توافق نامه اقتصادی خواهد بود.

 

ایران برخلاف همسایه های سرمایه دار خود در حاشیه خلیج فارس، یک کشور 100درصد نفتی نیست، ولی یک قدرت منطقه ای است و اقتصاد صنعتی دارد و همچنین از مزایایی همچون افراد تحصیلکرده و نیروی کار فرواوان بهره می برد. ایران برخلاف کشورهای حاشیه خلیج فارس  کشوری است که توانمندی تولید اتومبیل های  خودش دارد و حتی این محصول صنعتی را صادر هم می کند.

 

از جمله مشکلاتی که در سال های اخیر ایران با آن دست و پنجه نرم کرد، سوء مدیریت، فساد اداری و تحریم ها و کاهش شدید قیمت نفت بود که خروجی اقتصادی ایران را با مشکلات جدی روبه رو کرد. تحریم های نفتی، درآمدهای صادراتی ایران را به یک سوم رساند و در حالی که هدف ایران رشد میانگین سالیانه 8درصد بوده است در حال حاضر رشد اقتصادی ایران کمتر از 2.5 درصد است.

 

برخی از دیپلمات ها و سرمایه گذاران غربی در تهران تخمین می زنند که ظرف یک دهه تولید ناخالص داخلی ایران ممکن است از ترکیه و عربستان سعوی پیشی بگیرد.

می توان گفت پس از توافق چشم انداز وسیعی برای اقتصاد ایران وجود دارد و ایران را در فضای رشد اقتصادی قرار می دهد. واقعیت ایران آن است که افراد تحصیلکرده فراوان با منابع عظیم گاز و نفت دارد و بازار بورس تهران نیز در حال حاضر در خاورمیانه دومین بازار بورس با سرمایه ای حدود 150 میلیارد دلار است. بازار بورسی که سرمایه خرجی در حال فعالیت در آن 1 دهم درصد است و این رقم در استامبول ترکیه 50 درصد است و بدون شک توافق هسته ای جهشی بزرگ در بازار بورس ایران نیز خواهد بود.

باید گفت ایران با توجه به مساحتش باید قادر باشد که سرمایه گذاری های مستقیم بیشتری را به خودش جذب کند و در 5 سال بعدی ایران نیازمند سرمایه گذاری نفتی و گازی به ارزش تخمینی 230تا 260 میلیارد دلار است. همچنین باید اشاره کرد که صنعت هواپیمایی ایران شدیداً نیازمند به سرمایه گذاری است و باید صدها هواپیما برای پرواز در آسمان ایران خریداری شوند. این عوامل، می تواند در دوره پس از اجرای برجام محقق شود.