ریاض به دنبال عادی‌سازی روابط با تهران

دیپلماسی ایرانی: حسین جابر انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در اولین کنفرانس خبری خود بعد از انتصاب به این سمت درباره روابط ایران و عربستان گفت: «روابط میان دو کشور می تواند از وضعیت فعلی خود خارج شود و اگر اراده لازم نزد دولت عربستان باشد زمینه های تغییر این وضعیت وجود دارد.» انصاری گفت که عربستان سفیر جدید خود را معرفی کرده و کارهای اداری مربوطه در حال انجام است. اما منابع آگاه به پایگاه خبری تحلیلی ایلاف، وابسته به جریان های لیبرال مخالف حکومت عربستان گفتند که انتخاب علی بن حسن جعفر، سفیر سابق عربستان در روسیه به عنوان سفیر جدید این کشور در ایران نشان از تمایل ریاض برای ورود به مرحله جدیدی از روابطش با تهران است.

منابع آگاه گفتند که روابط عربستان سعودی و ایران احتمالا از ابتدای سال 2016 رو به بهبود خواهد گذشت و با بسته شدن پرونده های تنش زا که سبب شدند روابط دو کشور در سال های اخیر تا مرز رویارویی پیش روند، بهبودی روابط سرعت بیشتری خواهد داشت.

ایلاف در گزارش ماه نوامبر خود گزارش داده بود که تحرکات بین المللی برای یافتن راه حلی برای بحران سوریه و نشستن نمایندگان حکومت سوریه با گروه های مخالف سوریه در ماه ژانویه و توافق بر سر راه حلی مسالمت آمیز که بتواند منجر به تشکیل حکومت جدید و برگزاری انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری شود، راه را برای بهبود روابط میان ایران با عربستان هموار خواهد کرد. عملا نیز چنین شد، ایران و عربستان هر دو در نشست های وین بر سر بحران سوریه شرکت کردند و در حاشیه کنفرانس نیز به گفت وگو با یکدیگر پرداختند. نکته این نشست ها در این بود وقتی که عربستان به عنوان میزبان نشست مخالفان برای انتخاب نمایندگانشان برای مذاکره با حکومت سوریه تعیین شد، ایران مخالفتی با این میزبانی نکرد که این اقدام برای ریاض بسیار قابل توجه بود و آن را مهم دانست و اقدامی ایجابی از سوی ایران قلمداد کرد.  

در همین رابطه مجله اکونومیست می نویسد، سال 2015 یکی از سخت ترین سال های رویارویی ایران و عربستان بود، ریاض فشارهای بسیاری به واشنگتن وارد کرد که مانع از توافق نهایی هسته ای با ایران شود که البته ناکام ماند و به دنبال آن جنگ یمن را آغاز کرد و به جنگ حوثی های وفادار به ایران رفت که در این پرونده نیز به اهداف خود نرسید. حالا دو کشور می خواهند گام های موثری برای عبور از این مرحله بردارند و فصل تازه ای از روابط با یکدیگر بگشایند.

اکونومیست در ادامه می نویسد: شاید روابط ایران و عربستان به این سادگی ها هم عادی نشود، ایران و عربستان هر دو باید یک سری از حساسیت های یکدیگر را بپذیرند تا مسیر بهبود روابط هموار شود. از جمله در مساله یمن، ایران باید بپذیرد که عربستان در این کشور سهم دارد. ریاض از کمک های تسلیحاتی تهران به حوثی ها در یمن خشنود نیست و آن را به ضرر مصالح خود می داند. نکته دوم به عربستان سعودی باز می گردد. عربستان باید این حقیقت را قبول کند که ایالات متحده امریکا و روسیه و کشورهای اصلی اروپایی اصرار به سرمایه گذاری و مبادلات اقتصادی با ایران دارند و این حق هم ایران و هم این کشورها است که به مراودات اقتصادی با یکدیگر بپردازند و عربستان باید آن را به رسمیت بشناسد. نکته سوم این که ایران به رفتارهای حکومت عربستان با شیعیان در مناطق شیعه نشین کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان حساس است، عربستان باید در رفتار خود با آنها تجدید نظر کند و نرمش بیشتری از خود نشان دهد. ریاض باید قبول کند که سخت گیری علیه شیعیان در نهایت به ضرر خودش تمام می شود چرا که به این بهانه گروه های تروریستی نظیر داعش دست به اقدامات تروریستی می زنند که نظیر آن را در کویت و عربستان دیدیم، این مساله واکنشی را در میان شیعیان بر می انگیزد که ایران را ناگزیر می کند برای هم صدایی با آنها اقداماتی را انجام دهد. مساله آخر این که عربستان نسبت به نیات مذاکرات هسته ای میان ایران و غرب اطمینان ندارد و گمان می کند باید هزینه حل این پرونده را خود و متحدان عربش بپردازند. ایران باید در این زمینه عربستانی ها را قانع کند که حل پرونده هسته ای به معنای تضعیف کشورهای عربی از جمله عربستان نیست. در صورتی که این شرایط فراهم شود، قطعا شاهد برداشته شدن گام های عملی موثر در بهبود روابط میان دو کشور خواهیم بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: سه شنبه 24 آذر 1394 / انتشار مجدد: یکشنبه 6 دی 1394