روسیه احمدی نژاد، روسیه روحانی

عصر ایران؛ مصطفی داننده - پوتین به تهران آمد، با رهبرانقلاب و رئیس جمهور دیدار و در اجلاس سران کشورهای صادر کننده گاز شرکت کرد و به روسیه برگشت. این سفر به دلیل شرایط منطقه به ویژه بعد از بحران داعش برای ایران و کشورهای جهان بسیار حائز اهمیت بود. نکته ویژه ای که در این سفر باید به آن اشاره کرد این معناست که ایران امروز، برای پوتین و روسیه با ایران زمان محمود احمدی نژاد بسیار متفاوت است.

در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد، ایران به دلیل اتخاذ سیاست های احساسی و تنش زا از سوی دولت وقت، تبدیل به کشوری با دوست های محدود بود. بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی به دلیل همین سیاست ها، رابطه خود را با ایران به کمترین میزان خود رسانده بودند و جمهوری اسلامی مجبور بود برای جبران این عقب ماندگی دست دوستی خود را به سمت کشورهایی محدود دراز کند. روسیه، چین و برخی کشورهای آمریکای لاتین از جمله دوستان محدود ایران در زمان محمود احمدی نژاد بودند.

احمدی نژاد برای جبران عدم رابطه با غرب، دست دوستی به سمت روسیه دراز کرد تا از حمایت این قدرت منطقه ای و جهانی در قبال فشارهای جهانی استفاده کند. مردان دیپلماسی دولت های نهم و دهم سعی می کردند با جلب نظر این کشور از رای مثبت این قدرت جهانی در پرونده هسته ای و مناقشات بین المللی به نفع خود استفاده کنند. به بیان ساده می توان گفت که در آن زمان ایران مجبور به دوستی با روسیه بود و اگر روسیه را نیز از دست می داد تبدیل به یکی از تنهاترین کشورهای جهان در عرصه بین المللی می شد.

با تغییر دولت در ایران و باز شدن درهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی کمی فضا تغییر کرد. روحانی با شعار بهبود روابط ایران با کشورهای جهان توانست تغییرات گسترده ای در سیاست خارجی ایران به وجود بیاورد. مهم ترین دستاورد این تغییر، توافق بزرگ هسته ای با 5+1 و به ویژه با آمریکا بود. ایران و آمریکا در مورد یک موضوع، پشت یک میز نشستند و گفت وگو کردند حتی دو رئیس جمهور در اولین سال حضور روحانی در سازمان ملل، تلفنی با هم در مورد مسائل جهان و پرونده هسته ای گفت وگو کردند.

تغییر رویکرد ایران باعث شد تا کشورهای اروپایی به سمت ایران تمایل پیدا کنند و دست دوستی خود را به سمت ایران دراز کنند و به صنایع خود اشاره کنند تا بازار ایران را از دست ندهند.

ایران در زمان روحانی با دست هایی روبرو بود که به سمتش دراز شده و دیگر احتیاج نبود تهران یکطرفه دستش را برای دوستی به سمت کسی دراز کند. همین سیاست درهای باز باعث شد روسیه نیز در رابطه با ایران دچار تغییر اساسی شود. سران کرملین فهمیدند دیگر نمی توانند براساس احتیاج ایران با جمهوری اسلامی رفتار کنند. آنها پی به این معنا بردند که اگر کمی در رابطه با ایران دچار اشتباه شوند و خود را کنار بکشند یک بازار بزرگ را از دست خواهند داد. آنها حالا برای رقابت با دیگر کشورهای قدرتمند جهان دست دوستی خود را به سمت ایران دراز کرده اند.

جمهوری اسلامی یک بازیگر موثر منطقه ای و جهانی است و تمام تصمیمات مهم خاورمیانه بدون ایران معنا و مفهومی ندارند. همین موضوع باعث شده دیگر کشورهای جهان از جمله روسیه نگاه استراتژیک به ایران داشته باشند. آنها امروز فهمیده اند که به ایران محتاج هستند. سخن پوتین در مورد نقش ایران در مقابله با داعش حکایت از این معنا دارد. رئیس جمهور روسیه می گوید: « عملیات روسیه در سوریه بدون حمایت ایران غیرممکن بود»

روسیه برای احیای امپراطوری خود در مقابل آمریکا احتیاج به همکار قدرتمندی همچون ایران دارد.