تردید در ایران با زخم زبان‌های جمهوریخواهان

نویسنده: آرتور مک میلان

دیپلماسی ایرانی: انتقادهای شدید از توافق هسته ای از طرف جمهوری خواهان مدعی ریاست جمهوری سوال قابل توجهی را در تهران ایجاد کرده است، آیا رهبران آینده آمریکا به این توافق پایبند خواهند ماند؟

علارغم تنش ها و بی اعتمادی مداوم دو طرفه، دولت ایران و کاخ سفید باراک اوباما در یک جبهه قرار دارند و پیام آنها برای مخاطبان بومی خود این است که توافق 14 جولای به همان خوبی است که می توانسته باشد (نتیجه ای بهتر از این امکان پذیر نبود).

اما با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که تنها 15 ماه با آن فاصله داریم، مخالفان توافق تاریخی ماه گذشته بویژه آنهایی که در صف انتظار برای جانشینی اوباما هستند انتقادات را شدت بخشیده اند. هیچ یک از مدعیان برجسته ریاست جمهوری در حزب جمهوری خواه قولی مبنی بر حمایت از توافق هسته ای ایران با آمریکا و پنج قدرت جهانی دیگر نداده اند و تعدادی از آنها نیز برهم زدن این توافق را در صورت انتخاب شدن وعده داده اند. روز چهارشنبه جب بوش نامزد امیدوار حزب جمهوری خواه، این توافق را «یک نمایش خنده دار» خواند و گفت قواعد نظارت بر سایت های هسته ای ایران شفاف نیستند.

به گفته فؤاد ایزدی تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه تهران، هر کدام از این دخالت ها این شک را در ایران برمی انگیزد که «آیا آمریکا می تواند به این تعهد پایبند باشد؟» او همچنین گفت: «اگر تعدادی دیوانه در کاخ سفید داشته باشیم احتمال اینکه این توافق از بین برود وجود دارد... چیزی که من را می آزارد 18 ماه آینده نخواهد بود بلکه اتفاقاتی است که بعد از اوباما رخ می دهد. مردم نگران این مسئله هستند.»

هنگامی که توافق هسته ای به نتیجه برسد، تحریم های بین المللی علیه ایران در ازای محدودیت هایی در برنامه هسته ای آن برداشته خواهد شد و این در تقابل با مخالفت های شدید بویژه از سوی اسرائیل است. قانونگذاران و نامزدهای ریاست جمهوری حزب جمهوریخواه از زمان توافق به مبارزه با آن برخاسته اند.

احتمال وتو اوباما

ایران و آمریکا به عنوان بازیگر غالب بین المللی، بدنبال وقوع انقلاب اسلامی در سال 1980 به روابط دیپلماتیک خود خاتمه دادند. برای بسیاری از آمریکایی ها از جمله اعضای کنگره، کینه توزی با ایران حاصل بحران 444 روزه گروگان های آمریکایی است. بعد از حمله دانشجویان به سفارت آمریکا در تهران آنها در نهایت دیپلمات های آمریکایی را به اسارت گرفتند و با چشم بند سیاه بردند! انتظار می رود که مجلس سنای تحت سلطه جمهوری خواهان و مجلس نمایندگان در ماه سپتامبر قطعنامه ای بر ضد توافق هسته ای ایران به تصویب برسانند.

اگرچه به نظر می رسد اوباما برای وتو کردن رأی کافی از طرف دموکرات ها داشته باشد، در صورتی که یک جمهوریخواه پیروز کاخ سفید در ماه نوامبر سال آینده باشد، گرایش های دو حزبی مشکلات پیش روی توافق را برجسته می سازد.

امیر محبیان تحلیلگر سیاسی و استراتژیست ایرانی اذعان داشته است که احتمالا آنها به این نکته پی نبرده اند که جمهوریخواهان با رویکرد خود درباره توافق هسته ای، «راه دررو» به ایران هدیه می دهند: «اگر آقای اوباما قادر به مدیریت این تضاد بین جمهوریخواهان و دموکرات ها نباشد ما می توانیم به دنیا اعلام کنیم که ما هرآنچه که در توانمان بود را انجام دادیم و دلیل شکست این توافق ایران نیست. هیچ کس نمی تواند بگوید که ایران از خود انعطافی نشان نداد و نخواست که مشکل را حل کند. این شکست اشتباه آمریکا تلقی خواهد شد.» او همچنین گفت که این وضعیت گزینه های دیگر در رابطه با برنامه هسته ای ایران از جمله حمله نظامی را مشکل تر می کند. «بعد از این توجیه هر عمل چند جانبه سخت علیه ایران برای آمریکا برای ارائه به کشورهای اروپایی بسیار سخت خواهد بود. بخصوص بعد از عراق.» محبیان همچنین گفت: «اگر آمریکا یکطرفه به قاضی برود بیش از آنکه برای ما بد باشد به زیان خودش است.»

نبرد در کنگره بر سر توافق با فشار عمومی در واشنگتن و تهران مصادف شده است. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، مذاکره کننده اصلی تهران در مساله هسته ای اخیرا جلساتی در سطح بالا در مورد توافق در تهران برگزار کرده است.

علارغم مخالفت ها در کنگره و انتقادها از سوی تعدادی از فرماندهان ایرانی، ظریف در 29 جولای گفت: «جای هیچ نگرانی نیست» و تمام شروط و ضوابط توافق طی چند ماه تماما اجرا خواهد شد.

با این حال، آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی به طور قاطع از توافق حمایت نکرده است. رهبر 76 ساله ایران، ظریف و مذاکراتش را ستوده است اما به کرات به شک و تردید در صداقت آمریکا اشاره داشته است. همانطور که آیت الله خامنه ای در روز دوشنبه گذشته اظهار داشت: « آمریکایی ها می خواهند از توافقی که هنوز نه در ایران و نه در آمریکا تکلیفش و رد یا قبول شدنش معلوم نیست، وسیله ای برای نفوذ در ایران بسازند.»

همانطور که جریان شکل گرفته در کاخ سفید در حال تحلیل بردن موقعیت آمریکا در توافق هسته ای است، به گفته محبیان هیچکدام از نامزدهای جمهوریخواه آلترناتیو مشخصی ارائه نداده اند: «آمریکا هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه رهبری سیاسی اش به اندازه ای که ادعا دارد قوی است، از خود نشان نداده است.» او این مطلب را با ارجاع به شکاف کنگره-کاخ سفید گفت و در آخر افزود: «دشمن ما منطقی رفتار نمی کند.»

منبع: خبرگزاری فرانسه/ مترجم: پریسا فرهادی

انتشار اولیه: سه شنبه 3 شهریور 1394 / انتشار مجدد: سه شنبه 17 شهریور 1394