نیکسون آخرین رئیس‌جمهور متفکر استراتژیک آمریکا بود

دیپلماسی ایرانی: هنری کیسینجر وزیر امور خارجه اسبق ایالات متحده با این گفته رابرت مک فارلین، مشاور امنیت ملی دولت ریگان موافق است که می گوید ریچارد نیکسون آخرین رئیس جمهور متفکر استراتژیک آمریکا بود. به باور وزیر خارجه دولت نیکسون، باراک اوباما رئیس جمهوری رئالیست است. اما دید وی بیشتر ایدئولوژیک است تا این که استراتژیک باشد. بخش هایی از گفتگوی جیکوب هیلبران، سردبیر مجله نشنال اینترست با هنری کیسینجر را در ادامه می خوانید:

هیلبران: چرا امروزه رئالیسم در امور خارجی تحت فشار شدید قرار دارد یا شاید همانند دوره چهره هایی همچون هانس مورگنتا، جورج اف. کنان، دین آچسون و یا زمان خود شما در دهه 1970 مهم نیست. چه چیزی تغییر کرده است؟

کیسینجر: من فکر نمی کنم که دیدگاه هایم از زمان دهه هفتاد چندان تغییری کرده باشد. من همیشه یک دیدگاه گسترده درباره منافع ملی داشته ام و بیشتر بحثی که درباره رئالیسم در برابر ایده آلیسم می شود، تصنعی است. بحثی که در این رابطه وجود داشته این است که گروهی هستند که معتقدند قدرت، عناصر تعیین کننده سیاست های بین المللی را مشخص می کند و آنها علیه ایده آلیست ها هستند که معتقدند ارزش های جامعه آن را تعیین می کند. کنان، آچسون و یا هر کس دیگری که شما نام بردید، چنین افکار ساده انگارانه ای ندارند. نظر رئالیست های مختلف این است که در یک تحلیل سیاست خارجی شما باید از ارزیابی عناصر مربوط به وضعیت شروع کنید. البته به وضوح مشخص است که ارزش ها هم یکی از عناصر مهم هستند. بحث واقعی مربوط به اولویت نسبی و تعادل است.

تنش زدایی نقشی حیاتی در سقوط اتحاد شوروی ایفا کرد، غیر از این است؟

این دیدگاه من است. ما به تنش زدایی به عنوان یک استراتژی برای درگیری با اتحاد شوروی نگاه می کردیم.

دستاورد به یاد ماندنی دیگر به وضوح گشایش ارتباط با چین بود.

کاهش نقش شوروی در خاورمیانه را نباید دستکم گرفت.

بله درست است و نجات اسرائیل در جنگ 1973 با استفاده از عرضه سلاح.

این دو مسئله به هم ارتباط داشتند.

آیا چین نوع جدید آلمان دوران ویلهلم است؟ ریچارد نیکسون کمی قبل از مرگش گفته بود ایجاد ارتباط با چین لازم بود، اما ممکن است ما با این کارمان یک فرانکنشتاین ایجاد کرده باشیم.

چین کشوری است که سه هزار سال این منطقه را در تصرف خودش داشته است و این یک واقعیت ذاتی است. جایگزین این اقدام می توانست منجر به همراهی دائمی چین با شوروی شود و در نهایت شوروی تبدیل به کشوری مسلط در منطقه اوراسیا می شد. اما چین ذاتاً یک چالش اساسی برای استراتژی آمریکا است.

شما شانس بهبود روابط واقعی میان چین و روسیه را چقدر می دانید؟

من فکر می کنم آنها طبیعت مشترکی ندارند.

چون روسیه به وضوح علاقه دارد روابط نزدیک تری داشته باشد.

اما قسمتی از آن هم به خاطر این است که ما به آنها انتخاب دیگری نداده ایم.

اخیراً رابرت مک فارلین را دیدم که در دولت ریگان برای شما کار می کرد. او به من گفت که «ریچارد نیکسون آخرین رئیس جمهور متفکر استراتژیک آمریکا بود.» آیا این درست است؟

من فکر می کنم درست است. وی دارای دید استراتژیک قابل توجهی بود.

آیا شما فکر می کنید بسیاری از مشکلات سیاست خارجی آمریکا به ویتنام باز می گردد که تاثیر بسیار مخربی بر اجماع در سیاست خارجی گذاشت؟

من فکر می کنم ویتنام دستاویز بود. پس از آن اعتراضات مشروعی به وقوع پیوست. پس از آن تظاهرات دانشجویی در هلند و فرانسه را شاهد بودیم.

نیکسون شخصی بود که قبل از این که در سال 1969 به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، تجربه زیادی در سیاست خارجی داشت.

وی بسیار متفکر بود و نگرش روانی وی به گونه ای بود که نسبت به سر و کار داشتن با مردم بی میل بود. وی فکر می کرد و مطالعه می کرد و به سفر می رفت، نه این که بنشیند و پاسخ هایش را از گوگل بگیرد. وقتی در سفر خارجی بود مورد تهدید قرار نداشت و به همین دلیل به راحتی با بسیاری از رهبران خارجی دیدار می کرد. به همین دلیل وی عمیقاً درباره سیاست خارجی فکر می کرد.

آیا شما فکر می کنید باراک اوباما یک رئالیست است -تمایلی به درگیر شدن در اوکراین ندارد- یا این که چیزی به غیر از آن است؟

خوب با احتیاط می توان گفت رئالیست است. اما دید وی بیشتر ایدئولوژیک است تا این که استراتژیک باشد.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: چهارشنبه 28 مرداد 1394 / انتشار مجدد: سه شنبه 10 شهریور 1394