چرا نتانیاهو نمی خواهد توافق هسته ای را بپذیرد؟

عصر ایران - بدون تردید در صورت حصول توافق هسته ای بین ایران و گروه 1+5 نام یک شخص به عنوان بزرگ ترین بازنده مطرح خواهد شد و آن فرد کسی جز "بنیامین نتانیاهو" نخست وزیر دست راستی اسراییل نیست.

نتانیاهو در دو سال گذشته و سال های پیش از آن همه تلاش خود را مصروف توجه دادن جامعه جهانی به آنچه که "تهدیدات ناشی از برنامه هسته ای ایران " می خواند، کرده است. او تا جایی در این راه مایه گذاشت که حاضر شد در اسفند پارسال در اقدامی خارج از عرف دیپلماتیک و در حالی که فرش قرمزی زیر پایش باز نبود و دولتمردان آمریکا از سفر او به واشنگتن انتقاد می کردند، به دعوت رییس جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا برای سخنرانی علیه برنامه و توافق هسته ای ایران راهی کنگره شود.

او پس و پیش از آن نیز بارها اعلام کرده است اسراییل توافق را نخواهد پذیرفت و خود را ملزم به رعایت آن نخواهد دانست. او یکشنبه (دیروز) نیز در اظهاراتی در جلسه کابینه خود با تکرار سخنان و مواضع همیشگی اعلام کرد که اسراییل زیر بار این توافق نخواهد رفت.

او مدعی شد توافق در حال امضا در وین راه را برای ساخت بمب هسته ای از سوی ایران باز خواهد گذاشت.

این ادعای نتانیاهو را شاید بتوان مضحک ترین بخش از ادعاهای او درباره برنامه هسته ای ایران پس از توافق هسته ای دانست، چه آنکه هیچ ناظر آگاهی با شرایط موجود در توافق هسته ای نهایی ،بر این گمان نیست که برنامه هسته ای ایران با بازرسی ها و نظارت های پیش بینی شده در توافق و از سوی دیگر با سازوکارهای فنی توافق شده بین طرفین به سطحی برسد که منجر به ساخت سلاح هسته ای شود بلکه بر عکس از نظربسیاری از تحلیلگران و ناظران آمریکایی موافق توافق ، مزیت اصلی توافق هسته ای برای آنها دسترسی و نظارت نزدیک تر به برنامه هسته ای ایران است و این نکته برای طرف های مذاکره با ایران اهمیتی بسزا دارد.

پس چرا در حالی که که مزیت اصلی توافق هسته ای با ایران - از نظر مذاکره کنندگان گروه 1+5 - نظارت موثر بر فعالیت های هسته ای ایران و از بین بردن احتمال حرکت برنامه هسته ای ایران به سمت ابعاد نظامی – ادعایی که ایران بارها آن را رد کرده و هیچ دلیلی برای آن در سال های گذشته اقامه نشده است – است، نتانیاهو می گوید : این توافق راه دست یابی ایران به بمب های هسته ای را هموار می کند؟

به نظر می رسد دلایل اصلی مخالفت اسراییل و شخص نتانیاهو با توافق هسته ای اساسا در مساله هسته ای نیست بلکه در دیگر موضوعات است:

1- نتانیاهو به خوبی می داند در طی سال های گذشته و در طول 6 سال نخست وزیری او پاشنه اصلی سیاست خارجی خود را بر مبنای "ایران هراسی" و توجه دادن جهان به خطرات ناشی از برنامه هسته ای ایران گذاشته است. حال قرار است با توافق هسته ای این مساله یک بار و برای همیشه حل و فصل شود. طبیعی است که نتانیاهو از این پس دیگر نمی تواند جهان را از خطرات برنامه های هسته ای ایران بترساند و از مراکز هسته ای ایران به عنوان مراکزی که صلح و امنیت بین المللی را در زیر زمین ها به چالش کشیده اند سخن بگوید؛ طبیعی است که نتانیاهو باید برای پیروزی حزبش در انتخابات اسراییل موضوع و سوژه ای جدید پیدا کند و یا به طور کلی گفتمان جدیدی برای رای آوردن در پیش بگیرد.

2- در سال های گذشته مساله هسته ای ایران برای رژیم دست راستی اسراییل جایگزینی مطلوب برای موضوع صلح با فلسطینی ها و شانه خالی کردن از زیر تعهدات در قبال فلسطینی ها بوده است. نتانیاهو که با تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی از پایه مخالف است و حاضر نیست هزینه های یک صلح پایدار با فلسطینی ها را بپردازد ، از موضوع هسته ای ایران به عنوان جایگزینی برای مساله هسته ای خاورمیانه استفاده کرده است.

پس از حل مساله هسته ای ایران بار دیگر همه نگاه ها به بحران های خاورمیانه از جمله مساله فلسطین جلب خواهد شد و این برای دولت دست راستی اسراییل یک کابوس است. نتانیاهو در این زمینه هم با دولت اوباما در آمریکا مشکل دارد و هم با اتحادیه اروپا و به طور کلی دیدگاه های تندروانه و اقدامات غیر قانونی رژیم دست راستی اسراییل در قبال موضوعات مربوط به نحوه تعامل با فلسطینی ها و شهرک سازی های غیر قانونی در اراضی فلسطینی مورد قبول هیچ کشوری نیست و در داخل اسراییل نیز تنها احزاب دست راستی افراطی با چنین رفتارهایی همراهی دارند و از آن حمایت می کنند.

بنابراین پس از توافق نهایی هسته ای احتمال افزایش فشارهای سیاسی روی نتانیاهو از جانب کشورهای غربی در موضوع فلسطین بسیار زیاد است.

3- نتانیاهو آن قدر برای عدم توافق هسته ای با ایران هزینه سیاسی داده است که هر گونه توافق نهایی هسته ای به منزله ضربه ای کاری و جدی به او تلقی خواهد شد. از همین روست که هفته گذشته یکی از رهبران احزاب مخالف نتانیاهو در پارلمان به او پیشنهاد کرد در صورت توافق نهایی هسته ای با ایران، از سمت خود استعفا دهد.

4- نگرانی دیگر نتانیاهو از  توافق نهایی هسته ای برداشته شدن تحریم ها، آزاد شدن پول های بلوکه شده ایران و بازسازی اقتصاد صدمه دیده ایران است. از نظر نتانیاهو این اتفاق قدرت و قابلیت ایران را در منطقه به شدت افزایش خواهد داد و سبب می شود ایران با پشتوانه اقتصادی بیشتری از گروه های مخالف اسراییل (محور مقاومت)حمایت کند.

5- نتانیاهو از احتمال تنش زدایی در روابط ایران و آمریکا نیز بیمناک است. در صورتی که پس از توافق هسته ای روابط ایران و آمریکا دچار یک دگردیسی شود رژیم دست راستی اسراییل فشار بیشتری را بر روی خود احساس خواهد کرد. دولت اوباما با عادی سازی روابط با کوبا و تنش زدایی از رابطه با میانمار نشان داده است اراده سیاسی لازم را برای تغییر سیاست خارجی آمریکا حتی در قبال سرسخت ترین دشمنان آمریکا در دهه های گذشته دارد.

6- از نظر نتانیاهو مادامی که سیاست خارجی ایران بر مبنای شکل دهی و رهبری محور مقاومت منطقه ای در برابر اسراییل است ، هر گونه گشایش در شرایط اقتصادی داخلی و در فضای روابط خارجی ایران به ضرر اسراییل تمام خواهد شد. از نظر نتانیاهو مادامی که ایران در خط ضد اسراییلی حرکت می کند هر چه به دست آورد  در حکم از دست دادن اسراییل است و جمع جبری بین ایران و اسراییل صفر است.

از این منظر توافق هسته ای که نوعی دستاورد برای سیاست خارجی ایران در دهه های گذشته محسوب می شود ، نوعی شکست برای اسراییل تلقی می شود، به ویژه آنکه نتانیاهو در سال های گذشته تلاش های گسترده  بی سابقه ای را برای جلوگیری از این توافق انجام داده است.