میزان نفود داعش در خارج از عراق و سوریه چقدر است؟

 داعش (دولت خودخوانده اسلامی عراق و شام) حضور خود را در کشورهای بیشتری ملموس می کند اما میزان نفوذ آن در خارج از مرزهای سوریه و عراق واقعا چقدر است؟

 

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از اکونومیست، زمانیکه ابوبکر البغدادی در ماه ژوئن سال گذشته خلافت خود را اعلام کرد، «سوریه و عراق» را از نام گروه خود حذف کرد. او گفت از این پس گروهش باید «دولت اسلامی» خوانده شود و این نام بیشتر با جاه طلبی های وی برای گسترش نسخه رنگ پریده اش از قوانین «اسلامی» در سراسر جهان، همخوانی داشت. یک سال بعد اما این گروه هنوز نفوذی ورای مرزهای این دو کشور ندارد.

 

گروه هایی که از نام دولت اسلامی استفاده می کنند مسئولیت حمله به گردشگران در تونس و بمباران مسجد شیعی در کویت در 26 ژوئن را پذیرفته اند. مقامات فرانسه می گویند احتمالا داعش به حادثه سربردین در گرنوبل که در همان روز رخ داد، ارتباط دارد. چند روز بعد داعش گفت که در پس بمبگذاری در مسجدی در صنعا، پایتخت یمن بوده، در حالیکه برخی گمانه زنی ها حاکی از آن بود که این گروه پشت بمبگذاری که منجر به مرگ هاشم برکات، دادستان کل مصر در قاهر شد، بوده است. در بیست و نهم ژوئن این گروه شهری در افغانستان را به چنگ آورد. دو روز بعد گروه مصری مرتبط به داعش در اقدامی خونین علیه ارتش شرکت کرد.

 

داعش دارای ارتباطاتی در خاورمیانه و ورای آن است اما این روابط میان رهبرانش در سوریه و عراق و تمام کسانی که در دیگر نقاط نام آن را یدک می کشند، گوناگون و مبهم است. داعش در 11 کشور که یمن و روسیه هم شاملش می شوند، گروهی را به عنوان گروه های خود شناسایی کرده است. در دیگر مناطق، برای مثال هند، گروه هایی مدعی داعشی بودند دارند اما بغدادی هنوز این مسئله را نپذیرفته است. 

 

زمانیکه بغدادی یک بیعت، یا تعهد و وفاداری را می پذیرد، داعش «استان» جدید خلافتش را اعلام کی کنند. اما بر اساس دابق، مجله انگلیسی زبان داعش، این گروه معیارهای دقیقی برای هر گروه وابسته ای تعیین می کند. برای برخورداری از شانس جلب نظر وی، این گروه ها باید یک فرماندار تعیین کنند، یک شورای قانونگذاری راه اندازی کنند و نسخه داعش از قوانین اسلامی را اجرایی کند. ضمن اینکه باید برای اشغال قلمرو برنامه داشته باشد. داعش با ادعای برپایی دولت خود را از دیگر گروه های تروریستی منفک کرده است. 

 

دابق همچنین بر لزوم ارتباطات تاکید می کند و می گوید گروه هایی که تایید می شوند، از جمایت برخوردار خواهند بود. اما حتی این گرو های تایید شده ارتباط عملیاتی محدودی با رهبران داعش در عراق و سوریه دارند. گروه لیبیایی داعش بیشترین همخوانی را دارد. این گروه در اواخر سال 2014 در شهر شمال شرق درنا توسط محلی هایی که در سوریه و عراق تاسیس شد و در فوریه گردن 21 قبطی مسیحی را از بدن جدا کرد.

 

گروه های مشابه دیگری هم وجود دارند که نام داعش را یدک می کشند اما هیچ نشانه ای از کنترل بر قلمرو یا اجرا قوانین از خود نشان نداده اند. یکی از این گروه ها در الجزایر تنها یک حمله انجام داده، گردن زدن یک گردشگر فرانسوی و این اقدام پیش از پذیرش سوگند گروه توسط بغدادی انجام شده بود. بوکوحرام، گروه تروریستی نیجریه ای از ماه مارس که پیوستن به داعش را اعلام کرد، پرچم آن را زیر فیلم هایی که منتشر می کند، حک کرده است. بوکوحرام نیز روش های وحشیانه گردن زدن داعش را در پیش گرفته و خود را «استان آفریقای غربی» نامیده اما تغییرات اندکی صورت گرفته است. ویل مک کانت از موسسه بروکینگز می گوید: «رهبر بوکوحرام عرب نیست و برای داعش شهرت چندانی نخواهد داشت.»

 

روابط تجاری میان داعش و وابستگانش مشخص نیست. این گروه ممکن است نقدینگی زیادی نداشته باشد چراکه ائتلاف آمریکایی منابع مالی آن، بخصوص نفت را هدف قرار داده است. حرکت تسلیحات میان مناطق غیرتصادفی این خلافت خودخوانده تقریبا غیرممکن است. کسانی که به تونس حمله کردند در لیبی آموزش دیده بودند، نه سوریه و عراق. 

 

با این حال ممکن است داعش نوساناتی در سربازگیری داشته باشد و هیمن نشان می دهد که چرا تعداد تونسی هایی که به سوریه و عراق می رفتند، رو به کاهش است. در حال حاضر خارجیان بیشتری به لیبی می روند یا در خانه می مانند تا همان جا حملات را اجرایی کنند.

 

البته گسترش قلمرو می تواند یک ضعف باشد. القاعده دریافت که طرفداران و وابستگانش با پیگیری اهداف خودشان باعث تضعیف این گروه تروریستی شده اند. داعش در عراق به عنوان گروه پیشرو که متعاقبا از القاعده جدا شد، چندان برایش مهم نیست که مردم آن را گروهی افراطی بدانند اما به هیچ وجه نمی خواهد ضعیف جلوه کند. اگر گروه های وابسته به داعش نتوانند قلمروشان را حفظ کنند، علت وجودی این گروه تضعیف می شود. و در حال حاضر به نظر می رسد انها نمی توانند.