کدام ضرب‌الاجل هسته‌ای؟

نویسنده: دیوید فرانسیس

دیپلماسی ایرانی: در آستانه ضرب الاجل سه شنبه 30 ژوئن/9 تیر برای رسیدن به توافق هسته ای با ایران، مذاکره کنندگان آمریکایی در وین گفته اند که گفتگوها بعد از سه شنبه نیز ادامه خواهد یافت. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران به ایران برگشته است تا با دولت درباره گفتگوها مشورت کند.

این دومین بار در ماه های اخیر است که دیپلمات ها ضرب الاجل تعیین شده برای اتمام مذاکرات صعب الوصول هسته ای را کنار گذاشته اند. آنها به ضرب الاجل 10 فروردین/31 مارس برای تعیین چارچوب همکاری بی توجهی کردند و چند روز بعد اعلام کردند که در گفتگوها گشایشی رخ داده است. اما بی توجهی به ضرب الاجل فعلی در مذاکراتی که هدف آن محدود ساختن قابلیت هسته ای ایران است پیامدهای سنگینی خواهد داشت. بر اساس طرح ارائه شده در ماه آوریل توسط رئیس کمیته روابط خارجی سنا، باب کورکر، کاخ سفید می بایست تا تاریخ نهم ژوئیه توافق را در اختیار کنگره بگذارد تا در مهلتی 30 روزه بررسی شود. اگر کاخ سفید این کار را انجام ندهد، آنگاه قانونگذاران 60 روز فرصت برای بررسی -و احتمالاً دستکاری- توافق خواهند داشت؛ توافقی که حتی برخی از هم حزبی های باراک اوباما، از جمله سناتور رابرت منندز، با آن مخالفت کرده است.

بر اساس چارچوب توافق، ایران در صورتی که به بازرسان بین المللی اجازه دسترسی به تسهیلات هسته ای خود و راستی آزمایی فعالیت های هسته ای را بدهد، به تدریج از قید تحریم های اقتصادی رها خواهد شد. به نظر می رسد که مهمترین مانع در برابر این توافق، اختلاف بر سر سطح این دسترسی ها است. روز یکشنبه، سردار مسعود جزایری گفت که کشورهای غربی «سال هاست که تلاش دارند به اطلاعات نظامی ما دست یابند و بر این خیال باطل هستند که بر اثر فشار تحریم ها قادرند در شرایط امروز به خواسته و آرزوی خود دست یابند.» در طرف مقابل، فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان که اکنون در وین است، می گوید که «برنامه های هسته ای ایران، در هر کجا که رخ بدهند» باید رصد شوند.

منتقدان این توافق، از جمله یووال اشتاینیتز، وزیر امور راهبردی اسرائیل و سناتور «تام کاتن» آمریکایی از این نگران هستند که این توافق مبلغ عظیم 40 میلیارد دلار را در اختیار ایران قرار خواهد داد. کاخ سفید در پاسخ می گوید که تهران به صورت تدریجی و آن هم در صورت پایبندی به توافق، به این پول ها دسترسی خواهد داشت. اگر تهران به توافق متعهد نباشد، تحریم ها بلافاصله باز خواهند گشت.

در همین حال، یکی از مقامات آمریکایی به خبرگزاری بی بی سی گفته است که تمدید مذاکرات به صورت طولانی مدت دیگر در کار نخواهد بود. در آستانه این توافق، نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو که به شدت با توافق مخالف است گفته است که «این توافق، توافق بدی است و روز به روز بدتر می شود.» او در نشست هفتگی کابینه اسرائیل در بیت المقدس گفت: «ما اکنون شاهد آن هستیم که قدرت های جهانی از خطوط قرمزی که ترسیم کرده بودند علناً در حال عقب نشینی هستند.»

وزیر خارجه آمریکا، جان کری، نیز اکنون در وین است. به گفته وزارت خارجه آمریکا، او روز یکشنبه با ظریف و نمایندگان کشورهای پنج به علاوه یک دیدار کرده است.

منبع: فارن پالسی؛ مترجم: علی عطاران

انتشار اولیه: دوشنبه 8 تیر 1394 / انتشار مجدد: پنج شنبه 18 تیر 1394