عربستان در آستانه توافق جامع، قرارداد هسته‌ای امضا کرد

دیپلماسی ایرانی: به زودی قدرت های جهانی و ایران توافق جامع هسته ای را در یک رویداد جهانی امضا خواهند کرد که نه تنها بر ایران و روابطش با جامعه جهانی تاثیر مستقیم خواهد گذاشت بلکه تاثیر مستقیم بر کشورهای عربی به ویژه اعراب حوزه خلیج فارس خواهد گذاشت. توافقی که می تواند امتیازات بسیار مهمی را برای ایران به ارمغان آورد که بارزترین آنها به رسمیت شناختن ایران به عنوان یکی از اعضای تیم هسته ای جهان خواهد بود. اما این پیروزی بزرگ برای ایران چندان باب میل اعراب نیست. اعرابی که همواره از ایران احساس ترس می کردند و آن را تهدیدی برای خود می دانستند، اکنون می بینند ایران با پایان دادن به جنجال هسته ای اش حقوق هسته ای اش توسط جامعه جهانی رسما به رسمیت شناخته می شود و تنها کشور خاورمیانه برخوردار از تکنولوژی پیشرفته هسته ای خواهد بود. ترسی که از بعد از انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 همواره رو به تصاعد بوده است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در راس این کشورها عربستان سعودی است که رسما اعلام کرده بزرگترین رقیبتش در منطقه ایران است. ریاض بعد از آن که از رویارویی امریکا با ایران ناامید شد خود به دنبال فرمولی برای آن چه بلندپروازی های ایران می خواند، رفت. برای همین به فکر دستیابی به تکنولوژی هسته ای افتاده است. تلاش عربستان برای دستیابی به تکنولوژی هسته ای بیش از همه برای مهار ایران و رویارویی با آن است. عربستان می گوید به رسمیت شناختن ایران هسته ای توسط جامعه جهانی و پذیرفتن آن به عنوان یکی از اعضای تیم هسته ای جهان باعث تغییر موازنه های منطقه به سود ایران خواهد شد و این مساله می تواند منافع آن و متحدان عربش را به خطر بیندازد و به زعم خود ثبات خاورمیانه را به هم بریزد.

این روزها مراحل پایانی ماراتون نفس گیر مذاکرات هسته ای در وین در جریان است. دو طرف عزم خود را جزم کرده اند تا روز سه شنبه توافق نهایی را امضا کنند. به این ترتیب به حدود 12 سال کش مکش هسته ای میان ایران با جامعه جهانی پایان داده خواهد شد. اما اعراب به ویژه عربستانی ها می گویند توافقی که می رود خیال جامعه جهانی را آسوده کند اطمینان خاطری به آنها نمی دهد. ریاض در حال حاضر واشنگتن را متهم می کند که اهمیتی به نگرانی های آن در برابر ایران نمی دهد و این مساله می تواند باعث بی ثباتی بیشتر خاورمیانه شود.

در همین رابطه چهارشنبه هفته گذشته فرانسه و عربستان اعلام کردند که کار ساخت نیروگاه های هسته ای جدید در عربستان را آغاز خواهند کرد. عربستان نیز مثل امارات متحده عربی می خواهد به منابع تامین کننده های انرژی اش تنوع بیشتری بدهد برای همین روی ساخت 16 نیروگاه هسته ای کار می کند. توافق با پاریس سومین توافق هسته ای ریاض در سال جاری محسوب می شود. ریاض هفته گذشته نیز توافق هسته ای مشابهی را با روسیه امضا کرد و در ماه مارس نیز قرارداد مشابه دیگری را با کره جنوبی به امضا رساند. همه این قراردادها در جهت استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای منعقد شده و عموما رآکتورهای آب سبک هستند.

جمال خاشقجی، روزنامه نگار نزدیک به دولتمردان عربستانی در این باره می گوید: «عربستان طرح های بزرگی در زمینه انرژی هسته ای دارد. عربستان به دنبال تضمین هایی برای استقلال امنیتی خود است. دیگر نمی تواند به تضمین های امریکا اعتماد کند. ما واقعا از توسعه طلبی های ایران نگرانیم. خاورمیانه در حال فروپاشی است و هیچ کس نیست تکه های از هم پاشیده آن را جمع کند.»

بر اساس توافقی که در آوریل گذشته میان ایران با قدرت های 1+5 امضا شد ایران از تعداد سانتریفیوژهای خود که در حال غنی سازی اوانیوم هستند، می کاهد در مقابل تحریم های اقتصادی تحمیلی علیه آن لغو خواهند شد. ایران بارها اعلام کرده است که هدفش از دستیابی به تکنولوژی هسته ای صرفا اهداف صلح آمیز است و به هیچ وجه به دنبال دستیابی به سلاح هسته ای نیست.

با این حال خاشقچی می گوید: «در برابر عربستان گزینه دیگری نیست جز این که سیاست واکنش ویژه خود را در برابر تبدیل شدن ایران به یک کشور هسته ای پیش ببرد.»

این در حالی است که نواف عبید، تحلیلگر عربستانی و یکی از کارکنان میهمان مرکز بلفر در دانشگاه هاروارد در این باره به وب سایت شبکه خبری سی ان ان می گوید: «ریاض تمایل و اراده کافی برای دستیابی به بمب هسته ای را دارد.»

در حالی که مسئولان عربستانی به خبرگزاری فرانس پرس گفته اند که عربستان هیچ گاه اشتباه نخواهد کرد و برای رسیدن به سلاح هسته ای تلاش نخواهد کرد.

عبید در این باره می گوید: «از نگاه بعضی ها سیاست های مداخله جویانه ایران در سوریه و عراق و یمن و لبنان به همان اندازه سلاح هایش نگران کننده است.»

مارک فیتزپارک، مدیر برنامه های منع گسترش سلاح هسته ای و خلع سلاح در مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک در لندن نیز می گوید: «بهترین راه برای تقویت انتخاب های امنیتی عربستان مشارکت با کشورهای مختلف غربی است. توافق ساخت تاسیسات هسته ای توسط فرانسه برای عربستان ابزار اطمینان بخشی از سوی شرکای غربی اش محسوب می شود. شرکایی که به مصالح عربستان نیز توجه دارند.»

توافق هسته ای امضا شده میان عربستان با فرانسه از جمله پروژه های امضا شده ای بود که روز چهارشنبه با حضور لوران فابیوس، وزیر امور خارجه و دیگر وزرای دولت فرانسه به میزبانی محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد و وزیر دفاع عربستان انجام شد و نزدیک به 12 میلیارد دلار ارزش مالی داشت.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11