بروجردی: مجلس آماده شلیک بهنگام است
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بعید دانستن تبعیت کشورهای عضو 1+5 از سنگ اندازی های آمریکا در روند توافق، پیشنهاد کرد که برای ملموس شدن نتایج توافق جامع احتمالی، جدولی زمان بندی برای اجرای توافق و برداشتن تحریم ها پیش بینی شود.
علا الدین بروجردی همچنین تاکید کرد که آمریکایی ها باید بدانند اگر بازی را بر هم زنند ایران نیز بازی را بر هم خواهد زد. مجلس بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را می کند.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت وگوی تفصیلی با ایسنا ضمن ارزیابی از آخرین تحولات در مذاکرات هسته ای ایران با 1+5، موضع مجلس در مورد اقدامات و سنگ اندازی های آمریکا را تشریح کرد که در زیر می خوانید؛
ایسنا: بعد از اظهارات اخیر علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی کشور در مورد دبه کردن آمریکا در جریان مذاکرات، شما اخیرا صحبت هایی را در همین راستا مطرح کردید و حتی به موضوع فردو اشاره ای داشتید. چه اتفاقی در جریان مذاکرات لوزان و مذاکرات اخیر در نگارش متن نهایی توافق رخ داده است که باعث بیان چنین مطالبی شده است؟
مصادق خیلی مهم نیست. مهم این اصلی است که مقام معظم رهبری نیز بارها فرمودند مبنی بر اینکه ما به آمریکایی ها اعتماد نداریم؛ یعنی طرف مقابل ما جایگاه قابل اعتمادی نیست که به راحتی مذاکره و توافق کنیم و در نهایت با ارائه بیانیه ای آن را مکتوب کنیم و انتظار داشته باشیم اجرایی شود.
آمریکا جزئی از کلی به نام 1+5 مذاکرات است. وقتی این کشور به عنوان مدعی ابرقدرتی دنیا در یک مذاکره رسمی و بین المللی، قابل اعتماد نباشد، طبیعتا جایگاه جهانی و ارزش و اعتبارش را از دست می دهد.
عدم پذیرش توافقات لوزان پایه های کار را لغزان خواهد کرد
دو اشکال اساسی به آمریکایی ها وارد است؛ اول اینکه همان چیزی را که خودشان پذیرفته اند نقض می کنند. ما متخصص ویژه خود را یعنی دکتر صالحی، آشنا به زبان فنی، به مذاکرات فرستادیم و آن ها نیز مونیز، کارشناس خود را به عنوان همتای دکتر صالحی فرستادند. مذاکره به زبان فنی انجام شد و به توافق رسیدند؛ حال اینکه به هر دلیلی نخواهند این توافق را بپذیرند، ایرادی اساسی است که پایه های کار را لغزان خواهد کرد.
ایراد دوم این است که در داخل آمریکا نیز مشکل وجود دارد. فرض بر این است مذاکره وزیر امور خارجه آمریکا بر اساس برآیند تصمیم گیری نظام سیاسی حاکم بر آمریکا صورت می گیرد. حال اینکه 47 سناتور نامه به رهبران جمهوری اسلامی می نویسند و اعلام می کنند به حرف رئیس جمهورشان توجه نکنیم؛ نشانه دیگری است که آمریکایی ها نه تنها در عرصه جهانی و منطقه ای قابل اعتماد نیستند، بلکه در درون حاکمیت خود نیز قابل اعتماد نیستند.
نامه سناتورهای آمریکایی نشان دهنده انحطاط ضوابط اخلاق سیاسی در آمریکاست
این که 47 سناتور علیه رئیس جمهور خودشان به رهبران جمهوری اسلامی ایران نامه می نویسند، پدیده جدیدی است و نشان دهنده انحطاط ضوابط اخلاق سیاسی در آمریکا است؛ مجموع این واقعیات صحنه کار توافق نهایی را مشکل خواهد کرد. منتها حتی با این فرض که به توافق نهایی هم نرسیم، قطعا صورت حساب چنین کاری باید به پای آمریکایی نوشته شود.
ایسنا: آیا نوشتن صورتحساب چنین کاری به پای آمریکا، دردی از مردم ما دوا می کند؟
وقتی این کار به نام جمهوری اسلامی نوشته شود، ما را به عنوان متخلف و ناقض از یک توافق می دانند، ولی اگر به پای آمریکا نوشته شود یعنی آن ها نقض کننده هستند.
ایسنا: آیا با ابزار تبلیغاتی و رسانه ای آمریکایی ها، این امکان وجود دارد که صدای ما به دنیا در مورد نقض تعهدات و تخلفات آمریکا برسد؟
این موضوع فوق رسانه ای است؛ همه دنیا می دانند که در داخل آمریکا مشکل وجود دارد، کنگره عصیان کرده و تصویب توافق در کنگره را ملزم کرده است، سیر آن را طی می کنند و حتی قابل پیش بینی است که تصمیم رئیس جمهور آمریکا را نیز وتو کنند. مشکل در درون آمریکا چیزی نیست که آمریکایی ها بخواهند عکس آن را با استفاده از شبکه گسترده تبلیغاتی نشان دهند.
اگر آمریکا بخواهد روال مذاکرات را بر هم زند، اروپایی ها تبعیت نمی کنند
ایسنا: در شرایطی که تیم مذاکره کننده با صرف انرژی و وقت بسیار به مذاکرات می پردازد آمریکا به عنوان جزئی از گروه 1+5 دبه می کند، در همین شرایط سایر کشورهای عضو واکنش قابل ملاحظه ای از خود نشان نمی دهند. ارزیابی تان از این اتفاقات چیست؟
واکنش ها، واکنش های علنی نیست؛ منتها اروپایی ها گفته اند که اگر آمریکا بخواهد این روند را بر هم زند دلیلی ندارد که تبعیت کنند چون در این مدت به اندازه کافی ضرر کرده اند.
البته به فضل الهی تحریم ها به گونه ای مدیریت شد که نه تنها اتفاقی در کشور نیفتاد بلکه هیأت های اروپایی سفرهایی نیز به ایران داشتند که در این شش ماه بیشتر شد. این نشان می دهد که تحریم ها تاثیرگذار نبوده است.
تعاملات اقتصادی با چین به بالای 50 میلیارد دلار رسید
از طرف دیگر تعداد زیادی از شرکت های اروپایی همچون پژو ورشکست شدند و حتی به دلیل تعطیلی برخی از کارخانه هایشان، چندهزار نفر از کارگرانشان بیکار شدند. در نقطه مقابل تعاملات اقتصادی با چین به بالای 50 میلیارد دلار رسید؛ یعنی هر چه آن ها کم گذاشتند ما در خلاء باقی نماندیم و بلافاصله تامین شد.
از این به بعد نیز باید از موضع استقلال برخورد کنیم. اینکه که اصرار است تیم مذاکره کننده با رعایت خطوط قرمزتوجهات لازم را داشته باشد و تحریم ها یک جا برداشته شود برای این است که ممکن است اتفاق بدی بیفتد. یعنی ما اقدامات فنی پیش بینی شده را انجام بدهیم که ممکن است دو سه ماه اجرای آن طول بکشد و بعد از آن هم آژانس بخواهد با روند مراحلی، تائیدیه نهایی را با فرض نگرفتن ایراد بنی اسرائیلی اعلام کند. این یعنی آنها شش ماه بعد از توافق بخواهند تحریم ها را بردارند که این خطاست.
جدول زمان بندی برای اجرای توافق و برداشتن تحریم ها پیش بینی شود
طرف مقابل می گوید چه اطمینانی وجود دارد بعد از برداشتن تحریم ها، ایران به تعهداتش عمل کند ما هم درمقابل می گوییم چه اعتمادی به آن ها وجود دارد که بعد از اجرای توافق، تحریم ها را بردارند؟ در این بین راه منطقی، ترسیم جدول زمان بندی است مثلا بگوییم در قبال رساندن تعداد سانتریفیوژها در نطنز به حدود 5000 تا، تحریم بانک مرکزی برداشته شود یا بعد از اقدام مربوط به فردو، تحریم نفت برداشته شود؛ یعنی جدولی درست کنیم که بر اساس آن به ازای هر اقدام جمهوری اسلامی، طرف مقابل نیز تحریمی را بردارد. در این شرایط معضل دیوار بلند بی اعتمادی بر طرف می شود و الا ما در این قضیه درجا خواهیم زد؛ حتی اگر آن ها خطوط قرمز ما را بپذیرند و اعلام کنند که هم زمان با اقدام ایران تمامی تحریم ها برداشته شود.
رفع تحریم ها برای طرف غربی تنها یک جمله است؛ چرا که مثلا فلان برند در فلان کشور اروپایی اعتنایی به اخبار مرتبط با توافق نهایی نمی کنند و منتظر دستور العمل و بخشنامه مجموعه خود خواهد بود که طبیعتا صدور این دستورات نیز زمان گیر است. منتها از آنجا که ما به آمریکایی ها بی اعتماد هستیم، منطق حکم می کند که این را به صورت متوازن جلو ببریم.
خروجی توافق باید برای مردم ملموس باشد
یعنی بعد از اعلام لغو برداشتن کلیه تحریم ها و اجرای تعهدات ایران، مردم این موضوع را به طور ملموس درک کنند؛ منتها چون عمل به این موضوعات زمان بر است، وجود جدول زمانبندی اطمینان بیشتری را ایجاد می کند تا گام های یکسان برداشته شود یعنی ما یک گام برداشته و آن ها نیز یک گام برای برداشتن تحریم ها بردارند.
تمامی این اقدامات برای ایجاد اطمینان در افکار عمومی است تا مردم به لحاظ روانی نگران نباشند؛ چون مردم به طور طبیعی به دلیل اصل بی اعتمادی نگران می شوند و باید خروجی مشخص و ملموس نه صرف بیانیه ای با محتوای برداشتن تحریم ها باشد.
اگر دبه درآوردند، ما هم دبه در می آوریم
ایسنا: آیا این کار با بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه توافق باید در یک مرحله اجرایی شود، در تضاد نیست؟
جدول زمانبندی منافاتی با اجرای توافق در یک مرحله ندارد؛ منتها اجرای توافق زمانگیر است. حرف آن ها این است که تعهداتمان را اجرا کنیم و آن ها نیز بعد از تائید آژانس، تحریم ها را بردارند که طبیعتا انجام اقداماتی همچون قلب راکتور اراک و سانتریفیوژهای فردو و نطنز مراحل بسیاری دارد. حرف بنده این است که ما یکی یکی اقداماتمان را انجام دهیم و آن ها نیز در هر مرحله تحریم ها را بردارند. در این صورت اگر آن ها تحریمی را ملغی نکردند ما نیز اقدام دیگری را انجام نمی دهیم، اگر دبه درآوردند ما هم دبه در می آوریم.
ایسنا: اشاره کردید که اگر آمریکا در چارچوب 1+5 رفتار نکند این گروه بدون اعتنا به آمریکا سیاست های خود را در پیش می گیرد. این موضوع توقع و تصور ماست و یا اینکه در عمل رخ خواهد داد؟
طرف مقابل ما آمریکا نیست. ممکن است به لحاظ تاکتیک و تکنیک کاری با آمریکا و فرانسه و سایر اعضای 1+5 مذاکره کنیم منتها در واقع به لحاظ حقوقی مجموعه ای به نام 1+5 در مقابل ما هستند و مسئولیت دارند و تفاهم با آن ها صورت می گیرد.
بنابراین اینکه یکی از پنج کشور نخواهد به تعهداتی که همه انجام می دهند، عمل کنند یعنی اصل توافق زیر سوال می رود و دیگر دلیل ندارد که ما تابع توافق لوزان و ژنو باشیم، در این شرایط کار قبلی مان را با شتاب انجام خواهیم داد.
ماجرای مجلس هفتم به راحتی در مجلس نهم قابل تکرار است
از طرف دیگر ماجرای مجلس هفتم به راحتی در مجلس نهم قابل تکرار است در آن زمان بعد از اجرای یک ماهه داوطلبانه پروتکل الحاقی مجلس آن را متوقف کرد و جاده همواری برای فعالیت ها ایجاد شد. پس باید بدانند که اگر بازی درآورند دست ما بسته نیست. حتما مجلس به عنوان مدافع حقوق ملت این الزام را ایجاد می کند که دولت به دلیل عدم اجرا و یا نقض تعهدات طرف مقابل هیچ تعهدی را اجرا نکرده و به خانه اول بازگردد. این اتفاقی است که یک بار رخ داده و بار دیگر نیز قابلیت تکرار دارد.
تبعیت کشورهای 1+5 از آمریکا خیلی بعید است
ایسنا: آیا غیر از ملغی شدن کل توافق، حالت دیگری هم ممکن است؟
حالت اول این است که به دلیل نقض عمل به تعهدات، توافق ملغی شود. حالت دوم این است که 1+5 تکلیف ا ش را روشن کند. البته تبعیت از آمریکا خیلی بعید است چون هر کدام هویت مستقل خودشان را دارند. قطعا چین و روسیه با این وزن در دنیا از آمریکا تبعیت نمی کنند؛ به طوری که هم اکنون با رخ ندادن اتفاقی، روس ها بسیاری از اقدامات متوقف را دومرتبه انجام دادند، اعلام کردند سامانه را در بالاترین سطح تحویل می دهند، روزانه 500 هزار بشکه نفت را برداشت کردند و راکتور هسته ای را تثبیت کردند. آن ها بازیچه دست آمریکا نیستند که اگر آمریکا به هر دلیلی نخواست توافق را اجرا کند، همین کار را انجام دهند.
این صحبت های بنده بر اساس یک اطلاع نیست بلکه منطق حکم می کند که این کشورها با حجم و اندازه شان از آمریکایی تبعیت نکنند که متخلف و ناقض توافق است.
پیچ و مهره های تحریم شل شده است
ایسنا: در چنین شرایطی آیا گروه 1+5 توقع دارد که ما فقط به توافق پایبند باشیم و آمریکا هر کاری که می خواهد انجام دهد؟
در این صورت دیگر توافق معنا پیدا نمی کند یا باید سایر کشورهای عضو 1+5 به آمریکا فشار آورند که تخطی نکند و یا در این شرایط، ما پایبند به تعهدات نخواهیم بود. منتها پیچ و مهره های تحریم که از همین اکنون شل شده است دیگر در آن شرایط شل تر خواهد شد.
ایسنا: کارشناسان تا قبل از مذاکره جداگانه با آمریکا در موضوع هسته ای، بر این اعتقاد بودند که مذاکره جداگانه می تواند روند را تسهیل ببخشد، اما اتفاقات اخیر حاکی از آن است که مذاکره جداگانه نه تنها فایده ای نداشته بلکه سنگ اندازی ها بیشتر شده است. آیا بهتر نیست به جای مذاکره جداگانه با تک تک اعضای 1+5، مذاکره همچون گذشته با کل اعضا صورت گیرد؟
اگر مذاکرات جداگانه با آمریکا صورت نمی گرفت توافقات به این سرعت به نتیجه نمی رسید
میزان تاثیرگذاری آمریکایی ها در 1+5 در مذاکرات دور گذشته نیز وجود داشت؛ به طوری که در زمان مسئولیت دکتر جلیلی بارها شنیدم که در آن دور از مذاکرات هم کشورها تحت تاثیر نماینده امریکا در مذاکرات بودند. اما علت اینکه مذاکرات جداگانه صورت گرفت این بود که کار از این بن بست خارج و راه کوتاه تر شود؛ بنابراین فکرمی کنم اگر مذاکرات جداگانه با آمریکا صورت نمی گرفت این توافقات با همه نواقص اش انجام نمی شد و به این سرعت به نتیجه نمی رسیدیم.
اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به سقف زمانی محدود کنیم
ایسنا: طبق اظهارات شما این مذاکرات منتج به توافق نهایی و یا لغو توافق می شود؛ آیا راه سومی وجود دارد که مذاکرات همچون ژنو مجددا برای چند ماه تمدید شود؟
حفظ منافع ملی برای جمهوری اسلامی ایران در این عرصه از همه چیز مهمتر است و به عنوان یک اصل به شمار می آید. نکته ای را مقام معظم رهبری در مقطعی فرمودند مبنی بر اینکه سقف زمانی وحی منزل نیست؛ اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به آن سقف زمانی محدود کنیم بلکه باید اصل را بر این بگذاریم که منافع جمهوری اسلامی به طوری تنظیم شود که به توافقی برسیم که از دیدگاه ما خوب است.
ایسنا: بخشی از صحبت های شما ناظر به لزوم رعایت خطوط قرمز از سوی تیم مذاکره کننده بود. آیا اتفاقی رخ داده که شما به برخی از مسئولان عالی رتبه بر این موضوع تاکید دارند؟
رعایت خط قرمز همواره مورد تاکید ما بوده است. از روز اول شورای عالی امنیت ملی دستور عمل و خطوطی را به تیم مذاکره کننده داد، اما چون مرتب طرف مقابل مثلا در موضوع تحریم ها فشار می آورد که طور دیگری برخورد شود طبیعی است که طرف ایرانی نیز باید بر خطوط قرمز اش پافشاری و تاکید کند.
مخاطب ما در رعایت خطوط قرمز آمریکاست
ایسنا: حفظ خطوط قرمز موضوع متفاوتی از این است که مدام به تیم مذاکره کننده گوشزد کنیم که خطوط قرمز عبور نکند؛ مگر تیم مذاکره کننده از خط قرمز می خواهد بگذرد؟
تیم مذاکره کننده بر اساس دستور کاری اش مذاکره می کند. مخاطب ما طرف مقابل است که مرتب رجزخوانی می کند. مخاطب ما اوباما، مقامات آمریکایی و کنگره است. هدف ما تیم مذاکره کننده نیست؛ آن ها بر اساس دستور مکتوب و مشخصی با نقشه راه حرکت می کنند، اما طرف مقابل مدام رجز می خوانند و چالشی مثلا در موضوع بازدید از مراکز نظامی را مطرح می کند.
اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی به اذن مجلس نیاز دارد
در این رابطه از آنجایی که در مجلس هفتم دولت وقت را مکلف کردیم که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را لغو کند اگر امروز قرار باشد پروتکل الحاقی داوطلبانه هم اجرا شود به اذن مجلس نیاز دارد.
اجازه بازدید مراکز نظامی و حاکمیتی را نمی دهیم
بنابراین دولت حتی برای اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی باید مجوز مجلس را نیز داشته باشد. در آن مقطع مراکز نظامی را بازدید کردند به همین دلیل تصمیم قطعی ما این است که در این مقطع اجازه بازدید مراکز نظامی و حاکمیتی را ندهیم. این طور نشود که آن ها بخواهند که مثلا دفتر رئیس جمهور را ببینند که چنین حقی را ندارند. حتی آن ها حق بازرسی مناطق حساس و نظامی ما را ندارند یعنی در قالب پروتکل الحاقی حق بازرسی مناطق ندارند.
فراتر از بازرسی های متداول را قبول نداریم
سوم اینکه فراتر از بازرسی های متداول یعنی فراتر از پروتکل الحاقی و پادمان قبول نداریم. بنابراین در مجموع بازرسی پادمان که از اول بوده و اکنون نیز است، همچنان وجود دارد. بعد منفی اجرای پروتکل الحاقی یعنی بازرسی مناطق نظامی و حساس را قبول نداریم و اصل اجرای پروتکل الحاقی به صورت داوطلبانه و دائمی را مجلس باید تصویب کند و در نهایت فراتر از بازرسی های متداول در قالب آژانس را اصلا قبول نداریم.
ایسنا: بعد از مصوبه سنا ابتدا ایران اعلام کرد اقدام واکنشی نخواهد داشت. اما کمیسیون امنیت کمیته ای را برای بررسی طرح های چند فوریتی برای واکنش به طرح سنا تشکیل داده است آیا این طرح برای واکنش به اقدام به سنا است؟
ما در جلسه روز یکشنبه کمیسیون بحث مفصلی کردیم که خروجی آن ارائه یک طرح واحد شد چون تعدد طرح ها نیاز نیست. دوم اینکه به یک چارچوبی رسیدیم که در جلسه روز سه شنبه این طرح را به رای گذاشته تا برای تصمیم گیری به صحن فرستاده شود.
کمیسیون امنیت طرح های هسته ای را در قالب یک طرح واحد به صحن ارائه می کند
ایسنا: آیا این طرح شامل طرح های مختلف نمایندگان با فوریت های مختلف در موضوع هسته ای نیز می شود؟
چهار طرح ارائه شده از سوی نمایندگان را در جلسه کمیسیون بررسی کردیم و قرار بر این شد که طرح واحد و نه طرح های متعدد داشته باشیم. چارچوب این طرح واحد را تنظیم کردیم که ان شاء الله این طرح بعد از تصویب در جلسه روز سه شنبه کمیسیون به هیأت رئیسه جهت اعلام به صحن داده می شود.
بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم می کنیم
ایسنا: اگر آن طرح سنا مصوب نمی شد، کمیسیون امنیت مجلس چنین طرحی را ارائه می کرد؟
این طرح جامع بعد از تصویب در کمیسیون امنیت در دستور کار مجلس قرارمی گیرد که طبیعتا این روال بعد از مدتی اجرایی می شود ولی به طور کلی ما به عنوان نمایندگان ملت سوگند خوردیم که حافظ منافع ملی و مصالح ملت باشیم که قطعا یکی از منافع ملی عرصه هسته ای است که تلاش بسیار کردیم و دانشمندانمان نیز شهید شدند. بنابراین حتما حفظ این دستاوردها یک اصل است . طبیعی است که طرف مقابل را رصدمی کنیم و هم بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را همانند مجلس هفتم می کنیم.
ایسنا: همزمان با مذاکرات هسته ای آمریکا یک سری تهدیدات علیه ما مطرح کرد. آیا در این طرح تمهیداتی برای مقابله با این تهدیدات در نظر گرفته شده است؟
قطعا در شرایط تهدید دشمن، مذاکره نمی کنیم
مقام معظم رهبری فرمودند که ما در شرایط فشار و تهدید مذاکره نمی کنیم . طبیعتا شرایط را شورای عالی امنیت ملی رصد می کند.
زمانی است که آن ها تنها رجزخوانی می کنند که فاقد ارزش است اما زمانی تهدید می کنند که ما قطعا در شرایط تهدید دشمن مذاکره نمی کنیم چون ما اجباری به مذاکره نداریم. ما از حقوق خودمان دفاع می کنیم، می توانستیم به عنوان یک کشور، عضو ان پی تی و آژانس نباشیم، اجباری هم نبود ولی ما به دلیل اعتقادمان، تعهد در ان پی تی را پذیرفتیم و تنها کشوری هستیم که از پشتوانه فتوای مقام معظم رهبری برخورداریم، رئیس جمهور آمریکا نیز این پشتوانه را تحسین کرد. بنابراین ما از این کشورها طلبکار هستیم نه اینکه بدهکار آن ها باشیم.
اگر بازی را بر هم زنند بازی را برهم خواهیم زد
ما این محدودیت ها را پذیرفته ایم تا از امتیازاتش استفاده کنیم . قرار نیست که هم محدودیت را بپذیریم و هم امتیاز نداشته باشیم. آن ها بدانند که جمهوری اسلامی ایران امروز در شرایطی است که اگر بازی را به هم بزنند بازی را به هم خواهیم زد. تردیدی نداشته باشند.
پاسخ صحبت های مقامات اسرائیلی تنها لبخند تمسخر آمیز است
ایسنا: یکی از مقامات اسرائیل مدعی شده که در ایران همچون هیروشیما از بمب اتم استفاده شود، ارزیابی تان از این اظهارات چیست؟
پاسخ این صحبت تنها یک لبخند تمسخر آمیز است و صحبتی نیست که بخواهیم در مورد آن بحث کنیم.
رژیم صهیونیستی از سال 2000 یعنی 15 سال گذشته و ورود مقاومت به عرصه به لحاظ اقتدار جمهوری اسلامی در پنج جنگ شکست خورده است. آنها توان تقابل با گروه های دوست ما را ندارند چه برسد به اینکه بخواهند با ما برخورد کنند. بنابراین به نظرم این موضوعی نیست که بخواهیم روی آن بحث کنیم.
علا الدین بروجردی همچنین تاکید کرد که آمریکایی ها باید بدانند اگر بازی را بر هم زنند ایران نیز بازی را بر هم خواهد زد. مجلس بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را می کند.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت وگوی تفصیلی با ایسنا ضمن ارزیابی از آخرین تحولات در مذاکرات هسته ای ایران با 1+5، موضع مجلس در مورد اقدامات و سنگ اندازی های آمریکا را تشریح کرد که در زیر می خوانید؛
ایسنا: بعد از اظهارات اخیر علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی کشور در مورد دبه کردن آمریکا در جریان مذاکرات، شما اخیرا صحبت هایی را در همین راستا مطرح کردید و حتی به موضوع فردو اشاره ای داشتید. چه اتفاقی در جریان مذاکرات لوزان و مذاکرات اخیر در نگارش متن نهایی توافق رخ داده است که باعث بیان چنین مطالبی شده است؟
مصادق خیلی مهم نیست. مهم این اصلی است که مقام معظم رهبری نیز بارها فرمودند مبنی بر اینکه ما به آمریکایی ها اعتماد نداریم؛ یعنی طرف مقابل ما جایگاه قابل اعتمادی نیست که به راحتی مذاکره و توافق کنیم و در نهایت با ارائه بیانیه ای آن را مکتوب کنیم و انتظار داشته باشیم اجرایی شود.
آمریکا جزئی از کلی به نام 1+5 مذاکرات است. وقتی این کشور به عنوان مدعی ابرقدرتی دنیا در یک مذاکره رسمی و بین المللی، قابل اعتماد نباشد، طبیعتا جایگاه جهانی و ارزش و اعتبارش را از دست می دهد.
عدم پذیرش توافقات لوزان پایه های کار را لغزان خواهد کرد
دو اشکال اساسی به آمریکایی ها وارد است؛ اول اینکه همان چیزی را که خودشان پذیرفته اند نقض می کنند. ما متخصص ویژه خود را یعنی دکتر صالحی، آشنا به زبان فنی، به مذاکرات فرستادیم و آن ها نیز مونیز، کارشناس خود را به عنوان همتای دکتر صالحی فرستادند. مذاکره به زبان فنی انجام شد و به توافق رسیدند؛ حال اینکه به هر دلیلی نخواهند این توافق را بپذیرند، ایرادی اساسی است که پایه های کار را لغزان خواهد کرد.
ایراد دوم این است که در داخل آمریکا نیز مشکل وجود دارد. فرض بر این است مذاکره وزیر امور خارجه آمریکا بر اساس برآیند تصمیم گیری نظام سیاسی حاکم بر آمریکا صورت می گیرد. حال اینکه 47 سناتور نامه به رهبران جمهوری اسلامی می نویسند و اعلام می کنند به حرف رئیس جمهورشان توجه نکنیم؛ نشانه دیگری است که آمریکایی ها نه تنها در عرصه جهانی و منطقه ای قابل اعتماد نیستند، بلکه در درون حاکمیت خود نیز قابل اعتماد نیستند.
نامه سناتورهای آمریکایی نشان دهنده انحطاط ضوابط اخلاق سیاسی در آمریکاست
این که 47 سناتور علیه رئیس جمهور خودشان به رهبران جمهوری اسلامی ایران نامه می نویسند، پدیده جدیدی است و نشان دهنده انحطاط ضوابط اخلاق سیاسی در آمریکا است؛ مجموع این واقعیات صحنه کار توافق نهایی را مشکل خواهد کرد. منتها حتی با این فرض که به توافق نهایی هم نرسیم، قطعا صورت حساب چنین کاری باید به پای آمریکایی نوشته شود.
ایسنا: آیا نوشتن صورتحساب چنین کاری به پای آمریکا، دردی از مردم ما دوا می کند؟
وقتی این کار به نام جمهوری اسلامی نوشته شود، ما را به عنوان متخلف و ناقض از یک توافق می دانند، ولی اگر به پای آمریکا نوشته شود یعنی آن ها نقض کننده هستند.
ایسنا: آیا با ابزار تبلیغاتی و رسانه ای آمریکایی ها، این امکان وجود دارد که صدای ما به دنیا در مورد نقض تعهدات و تخلفات آمریکا برسد؟
این موضوع فوق رسانه ای است؛ همه دنیا می دانند که در داخل آمریکا مشکل وجود دارد، کنگره عصیان کرده و تصویب توافق در کنگره را ملزم کرده است، سیر آن را طی می کنند و حتی قابل پیش بینی است که تصمیم رئیس جمهور آمریکا را نیز وتو کنند. مشکل در درون آمریکا چیزی نیست که آمریکایی ها بخواهند عکس آن را با استفاده از شبکه گسترده تبلیغاتی نشان دهند.
اگر آمریکا بخواهد روال مذاکرات را بر هم زند، اروپایی ها تبعیت نمی کنند
ایسنا: در شرایطی که تیم مذاکره کننده با صرف انرژی و وقت بسیار به مذاکرات می پردازد آمریکا به عنوان جزئی از گروه 1+5 دبه می کند، در همین شرایط سایر کشورهای عضو واکنش قابل ملاحظه ای از خود نشان نمی دهند. ارزیابی تان از این اتفاقات چیست؟
واکنش ها، واکنش های علنی نیست؛ منتها اروپایی ها گفته اند که اگر آمریکا بخواهد این روند را بر هم زند دلیلی ندارد که تبعیت کنند چون در این مدت به اندازه کافی ضرر کرده اند.
البته به فضل الهی تحریم ها به گونه ای مدیریت شد که نه تنها اتفاقی در کشور نیفتاد بلکه هیأت های اروپایی سفرهایی نیز به ایران داشتند که در این شش ماه بیشتر شد. این نشان می دهد که تحریم ها تاثیرگذار نبوده است.
تعاملات اقتصادی با چین به بالای 50 میلیارد دلار رسید
از طرف دیگر تعداد زیادی از شرکت های اروپایی همچون پژو ورشکست شدند و حتی به دلیل تعطیلی برخی از کارخانه هایشان، چندهزار نفر از کارگرانشان بیکار شدند. در نقطه مقابل تعاملات اقتصادی با چین به بالای 50 میلیارد دلار رسید؛ یعنی هر چه آن ها کم گذاشتند ما در خلاء باقی نماندیم و بلافاصله تامین شد.
از این به بعد نیز باید از موضع استقلال برخورد کنیم. اینکه که اصرار است تیم مذاکره کننده با رعایت خطوط قرمزتوجهات لازم را داشته باشد و تحریم ها یک جا برداشته شود برای این است که ممکن است اتفاق بدی بیفتد. یعنی ما اقدامات فنی پیش بینی شده را انجام بدهیم که ممکن است دو سه ماه اجرای آن طول بکشد و بعد از آن هم آژانس بخواهد با روند مراحلی، تائیدیه نهایی را با فرض نگرفتن ایراد بنی اسرائیلی اعلام کند. این یعنی آنها شش ماه بعد از توافق بخواهند تحریم ها را بردارند که این خطاست.
جدول زمان بندی برای اجرای توافق و برداشتن تحریم ها پیش بینی شود
طرف مقابل می گوید چه اطمینانی وجود دارد بعد از برداشتن تحریم ها، ایران به تعهداتش عمل کند ما هم درمقابل می گوییم چه اعتمادی به آن ها وجود دارد که بعد از اجرای توافق، تحریم ها را بردارند؟ در این بین راه منطقی، ترسیم جدول زمان بندی است مثلا بگوییم در قبال رساندن تعداد سانتریفیوژها در نطنز به حدود 5000 تا، تحریم بانک مرکزی برداشته شود یا بعد از اقدام مربوط به فردو، تحریم نفت برداشته شود؛ یعنی جدولی درست کنیم که بر اساس آن به ازای هر اقدام جمهوری اسلامی، طرف مقابل نیز تحریمی را بردارد. در این شرایط معضل دیوار بلند بی اعتمادی بر طرف می شود و الا ما در این قضیه درجا خواهیم زد؛ حتی اگر آن ها خطوط قرمز ما را بپذیرند و اعلام کنند که هم زمان با اقدام ایران تمامی تحریم ها برداشته شود.
رفع تحریم ها برای طرف غربی تنها یک جمله است؛ چرا که مثلا فلان برند در فلان کشور اروپایی اعتنایی به اخبار مرتبط با توافق نهایی نمی کنند و منتظر دستور العمل و بخشنامه مجموعه خود خواهد بود که طبیعتا صدور این دستورات نیز زمان گیر است. منتها از آنجا که ما به آمریکایی ها بی اعتماد هستیم، منطق حکم می کند که این را به صورت متوازن جلو ببریم.
خروجی توافق باید برای مردم ملموس باشد
یعنی بعد از اعلام لغو برداشتن کلیه تحریم ها و اجرای تعهدات ایران، مردم این موضوع را به طور ملموس درک کنند؛ منتها چون عمل به این موضوعات زمان بر است، وجود جدول زمانبندی اطمینان بیشتری را ایجاد می کند تا گام های یکسان برداشته شود یعنی ما یک گام برداشته و آن ها نیز یک گام برای برداشتن تحریم ها بردارند.
تمامی این اقدامات برای ایجاد اطمینان در افکار عمومی است تا مردم به لحاظ روانی نگران نباشند؛ چون مردم به طور طبیعی به دلیل اصل بی اعتمادی نگران می شوند و باید خروجی مشخص و ملموس نه صرف بیانیه ای با محتوای برداشتن تحریم ها باشد.
اگر دبه درآوردند، ما هم دبه در می آوریم
ایسنا: آیا این کار با بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه توافق باید در یک مرحله اجرایی شود، در تضاد نیست؟
جدول زمانبندی منافاتی با اجرای توافق در یک مرحله ندارد؛ منتها اجرای توافق زمانگیر است. حرف آن ها این است که تعهداتمان را اجرا کنیم و آن ها نیز بعد از تائید آژانس، تحریم ها را بردارند که طبیعتا انجام اقداماتی همچون قلب راکتور اراک و سانتریفیوژهای فردو و نطنز مراحل بسیاری دارد. حرف بنده این است که ما یکی یکی اقداماتمان را انجام دهیم و آن ها نیز در هر مرحله تحریم ها را بردارند. در این صورت اگر آن ها تحریمی را ملغی نکردند ما نیز اقدام دیگری را انجام نمی دهیم، اگر دبه درآوردند ما هم دبه در می آوریم.
ایسنا: اشاره کردید که اگر آمریکا در چارچوب 1+5 رفتار نکند این گروه بدون اعتنا به آمریکا سیاست های خود را در پیش می گیرد. این موضوع توقع و تصور ماست و یا اینکه در عمل رخ خواهد داد؟
طرف مقابل ما آمریکا نیست. ممکن است به لحاظ تاکتیک و تکنیک کاری با آمریکا و فرانسه و سایر اعضای 1+5 مذاکره کنیم منتها در واقع به لحاظ حقوقی مجموعه ای به نام 1+5 در مقابل ما هستند و مسئولیت دارند و تفاهم با آن ها صورت می گیرد.
بنابراین اینکه یکی از پنج کشور نخواهد به تعهداتی که همه انجام می دهند، عمل کنند یعنی اصل توافق زیر سوال می رود و دیگر دلیل ندارد که ما تابع توافق لوزان و ژنو باشیم، در این شرایط کار قبلی مان را با شتاب انجام خواهیم داد.
ماجرای مجلس هفتم به راحتی در مجلس نهم قابل تکرار است
از طرف دیگر ماجرای مجلس هفتم به راحتی در مجلس نهم قابل تکرار است در آن زمان بعد از اجرای یک ماهه داوطلبانه پروتکل الحاقی مجلس آن را متوقف کرد و جاده همواری برای فعالیت ها ایجاد شد. پس باید بدانند که اگر بازی درآورند دست ما بسته نیست. حتما مجلس به عنوان مدافع حقوق ملت این الزام را ایجاد می کند که دولت به دلیل عدم اجرا و یا نقض تعهدات طرف مقابل هیچ تعهدی را اجرا نکرده و به خانه اول بازگردد. این اتفاقی است که یک بار رخ داده و بار دیگر نیز قابلیت تکرار دارد.
تبعیت کشورهای 1+5 از آمریکا خیلی بعید است
ایسنا: آیا غیر از ملغی شدن کل توافق، حالت دیگری هم ممکن است؟
حالت اول این است که به دلیل نقض عمل به تعهدات، توافق ملغی شود. حالت دوم این است که 1+5 تکلیف ا ش را روشن کند. البته تبعیت از آمریکا خیلی بعید است چون هر کدام هویت مستقل خودشان را دارند. قطعا چین و روسیه با این وزن در دنیا از آمریکا تبعیت نمی کنند؛ به طوری که هم اکنون با رخ ندادن اتفاقی، روس ها بسیاری از اقدامات متوقف را دومرتبه انجام دادند، اعلام کردند سامانه را در بالاترین سطح تحویل می دهند، روزانه 500 هزار بشکه نفت را برداشت کردند و راکتور هسته ای را تثبیت کردند. آن ها بازیچه دست آمریکا نیستند که اگر آمریکا به هر دلیلی نخواست توافق را اجرا کند، همین کار را انجام دهند.
این صحبت های بنده بر اساس یک اطلاع نیست بلکه منطق حکم می کند که این کشورها با حجم و اندازه شان از آمریکایی تبعیت نکنند که متخلف و ناقض توافق است.
پیچ و مهره های تحریم شل شده است
ایسنا: در چنین شرایطی آیا گروه 1+5 توقع دارد که ما فقط به توافق پایبند باشیم و آمریکا هر کاری که می خواهد انجام دهد؟
در این صورت دیگر توافق معنا پیدا نمی کند یا باید سایر کشورهای عضو 1+5 به آمریکا فشار آورند که تخطی نکند و یا در این شرایط، ما پایبند به تعهدات نخواهیم بود. منتها پیچ و مهره های تحریم که از همین اکنون شل شده است دیگر در آن شرایط شل تر خواهد شد.
ایسنا: کارشناسان تا قبل از مذاکره جداگانه با آمریکا در موضوع هسته ای، بر این اعتقاد بودند که مذاکره جداگانه می تواند روند را تسهیل ببخشد، اما اتفاقات اخیر حاکی از آن است که مذاکره جداگانه نه تنها فایده ای نداشته بلکه سنگ اندازی ها بیشتر شده است. آیا بهتر نیست به جای مذاکره جداگانه با تک تک اعضای 1+5، مذاکره همچون گذشته با کل اعضا صورت گیرد؟
اگر مذاکرات جداگانه با آمریکا صورت نمی گرفت توافقات به این سرعت به نتیجه نمی رسید
میزان تاثیرگذاری آمریکایی ها در 1+5 در مذاکرات دور گذشته نیز وجود داشت؛ به طوری که در زمان مسئولیت دکتر جلیلی بارها شنیدم که در آن دور از مذاکرات هم کشورها تحت تاثیر نماینده امریکا در مذاکرات بودند. اما علت اینکه مذاکرات جداگانه صورت گرفت این بود که کار از این بن بست خارج و راه کوتاه تر شود؛ بنابراین فکرمی کنم اگر مذاکرات جداگانه با آمریکا صورت نمی گرفت این توافقات با همه نواقص اش انجام نمی شد و به این سرعت به نتیجه نمی رسیدیم.
اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به سقف زمانی محدود کنیم
ایسنا: طبق اظهارات شما این مذاکرات منتج به توافق نهایی و یا لغو توافق می شود؛ آیا راه سومی وجود دارد که مذاکرات همچون ژنو مجددا برای چند ماه تمدید شود؟
حفظ منافع ملی برای جمهوری اسلامی ایران در این عرصه از همه چیز مهمتر است و به عنوان یک اصل به شمار می آید. نکته ای را مقام معظم رهبری در مقطعی فرمودند مبنی بر اینکه سقف زمانی وحی منزل نیست؛ اگر قرار باشد به اهداف خود در مذاکرات نرسیم نباید خود را به آن سقف زمانی محدود کنیم بلکه باید اصل را بر این بگذاریم که منافع جمهوری اسلامی به طوری تنظیم شود که به توافقی برسیم که از دیدگاه ما خوب است.
ایسنا: بخشی از صحبت های شما ناظر به لزوم رعایت خطوط قرمز از سوی تیم مذاکره کننده بود. آیا اتفاقی رخ داده که شما به برخی از مسئولان عالی رتبه بر این موضوع تاکید دارند؟
رعایت خط قرمز همواره مورد تاکید ما بوده است. از روز اول شورای عالی امنیت ملی دستور عمل و خطوطی را به تیم مذاکره کننده داد، اما چون مرتب طرف مقابل مثلا در موضوع تحریم ها فشار می آورد که طور دیگری برخورد شود طبیعی است که طرف ایرانی نیز باید بر خطوط قرمز اش پافشاری و تاکید کند.
مخاطب ما در رعایت خطوط قرمز آمریکاست
ایسنا: حفظ خطوط قرمز موضوع متفاوتی از این است که مدام به تیم مذاکره کننده گوشزد کنیم که خطوط قرمز عبور نکند؛ مگر تیم مذاکره کننده از خط قرمز می خواهد بگذرد؟
تیم مذاکره کننده بر اساس دستور کاری اش مذاکره می کند. مخاطب ما طرف مقابل است که مرتب رجزخوانی می کند. مخاطب ما اوباما، مقامات آمریکایی و کنگره است. هدف ما تیم مذاکره کننده نیست؛ آن ها بر اساس دستور مکتوب و مشخصی با نقشه راه حرکت می کنند، اما طرف مقابل مدام رجز می خوانند و چالشی مثلا در موضوع بازدید از مراکز نظامی را مطرح می کند.
اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی به اذن مجلس نیاز دارد
در این رابطه از آنجایی که در مجلس هفتم دولت وقت را مکلف کردیم که اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را لغو کند اگر امروز قرار باشد پروتکل الحاقی داوطلبانه هم اجرا شود به اذن مجلس نیاز دارد.
اجازه بازدید مراکز نظامی و حاکمیتی را نمی دهیم
بنابراین دولت حتی برای اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی باید مجوز مجلس را نیز داشته باشد. در آن مقطع مراکز نظامی را بازدید کردند به همین دلیل تصمیم قطعی ما این است که در این مقطع اجازه بازدید مراکز نظامی و حاکمیتی را ندهیم. این طور نشود که آن ها بخواهند که مثلا دفتر رئیس جمهور را ببینند که چنین حقی را ندارند. حتی آن ها حق بازرسی مناطق حساس و نظامی ما را ندارند یعنی در قالب پروتکل الحاقی حق بازرسی مناطق ندارند.
فراتر از بازرسی های متداول را قبول نداریم
سوم اینکه فراتر از بازرسی های متداول یعنی فراتر از پروتکل الحاقی و پادمان قبول نداریم. بنابراین در مجموع بازرسی پادمان که از اول بوده و اکنون نیز است، همچنان وجود دارد. بعد منفی اجرای پروتکل الحاقی یعنی بازرسی مناطق نظامی و حساس را قبول نداریم و اصل اجرای پروتکل الحاقی به صورت داوطلبانه و دائمی را مجلس باید تصویب کند و در نهایت فراتر از بازرسی های متداول در قالب آژانس را اصلا قبول نداریم.
ایسنا: بعد از مصوبه سنا ابتدا ایران اعلام کرد اقدام واکنشی نخواهد داشت. اما کمیسیون امنیت کمیته ای را برای بررسی طرح های چند فوریتی برای واکنش به طرح سنا تشکیل داده است آیا این طرح برای واکنش به اقدام به سنا است؟
ما در جلسه روز یکشنبه کمیسیون بحث مفصلی کردیم که خروجی آن ارائه یک طرح واحد شد چون تعدد طرح ها نیاز نیست. دوم اینکه به یک چارچوبی رسیدیم که در جلسه روز سه شنبه این طرح را به رای گذاشته تا برای تصمیم گیری به صحن فرستاده شود.
کمیسیون امنیت طرح های هسته ای را در قالب یک طرح واحد به صحن ارائه می کند
ایسنا: آیا این طرح شامل طرح های مختلف نمایندگان با فوریت های مختلف در موضوع هسته ای نیز می شود؟
چهار طرح ارائه شده از سوی نمایندگان را در جلسه کمیسیون بررسی کردیم و قرار بر این شد که طرح واحد و نه طرح های متعدد داشته باشیم. چارچوب این طرح واحد را تنظیم کردیم که ان شاء الله این طرح بعد از تصویب در جلسه روز سه شنبه کمیسیون به هیأت رئیسه جهت اعلام به صحن داده می شود.
بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم می کنیم
ایسنا: اگر آن طرح سنا مصوب نمی شد، کمیسیون امنیت مجلس چنین طرحی را ارائه می کرد؟
این طرح جامع بعد از تصویب در کمیسیون امنیت در دستور کار مجلس قرارمی گیرد که طبیعتا این روال بعد از مدتی اجرایی می شود ولی به طور کلی ما به عنوان نمایندگان ملت سوگند خوردیم که حافظ منافع ملی و مصالح ملت باشیم که قطعا یکی از منافع ملی عرصه هسته ای است که تلاش بسیار کردیم و دانشمندانمان نیز شهید شدند. بنابراین حتما حفظ این دستاوردها یک اصل است . طبیعی است که طرف مقابل را رصدمی کنیم و هم بر اساس نیاز به هنگام شلیک لازم را همانند مجلس هفتم می کنیم.
ایسنا: همزمان با مذاکرات هسته ای آمریکا یک سری تهدیدات علیه ما مطرح کرد. آیا در این طرح تمهیداتی برای مقابله با این تهدیدات در نظر گرفته شده است؟
قطعا در شرایط تهدید دشمن، مذاکره نمی کنیم
مقام معظم رهبری فرمودند که ما در شرایط فشار و تهدید مذاکره نمی کنیم . طبیعتا شرایط را شورای عالی امنیت ملی رصد می کند.
زمانی است که آن ها تنها رجزخوانی می کنند که فاقد ارزش است اما زمانی تهدید می کنند که ما قطعا در شرایط تهدید دشمن مذاکره نمی کنیم چون ما اجباری به مذاکره نداریم. ما از حقوق خودمان دفاع می کنیم، می توانستیم به عنوان یک کشور، عضو ان پی تی و آژانس نباشیم، اجباری هم نبود ولی ما به دلیل اعتقادمان، تعهد در ان پی تی را پذیرفتیم و تنها کشوری هستیم که از پشتوانه فتوای مقام معظم رهبری برخورداریم، رئیس جمهور آمریکا نیز این پشتوانه را تحسین کرد. بنابراین ما از این کشورها طلبکار هستیم نه اینکه بدهکار آن ها باشیم.
اگر بازی را بر هم زنند بازی را برهم خواهیم زد
ما این محدودیت ها را پذیرفته ایم تا از امتیازاتش استفاده کنیم . قرار نیست که هم محدودیت را بپذیریم و هم امتیاز نداشته باشیم. آن ها بدانند که جمهوری اسلامی ایران امروز در شرایطی است که اگر بازی را به هم بزنند بازی را به هم خواهیم زد. تردیدی نداشته باشند.
پاسخ صحبت های مقامات اسرائیلی تنها لبخند تمسخر آمیز است
ایسنا: یکی از مقامات اسرائیل مدعی شده که در ایران همچون هیروشیما از بمب اتم استفاده شود، ارزیابی تان از این اظهارات چیست؟
پاسخ این صحبت تنها یک لبخند تمسخر آمیز است و صحبتی نیست که بخواهیم در مورد آن بحث کنیم.
رژیم صهیونیستی از سال 2000 یعنی 15 سال گذشته و ورود مقاومت به عرصه به لحاظ اقتدار جمهوری اسلامی در پنج جنگ شکست خورده است. آنها توان تقابل با گروه های دوست ما را ندارند چه برسد به اینکه بخواهند با ما برخورد کنند. بنابراین به نظرم این موضوعی نیست که بخواهیم روی آن بحث کنیم.
نظر شما :