چرا سران عرب دعوت اوباما را رد کردند؟

یک کار شناس مسائل بین المللی عدم حضور سران کشورهای عرب منطقه در نشست کمپ دیوید به میزبانی باراک اوباما را ناشی از ناامیدی آن ها در اثربخش بودن ابراز نگرانی های نسبت به توافق احتمالی هسته ای با ایران دانست.

علی بیگدلی، استاد روابط بین الملل دانشگاه، در گفت و گو با فرارو، ضمن بیان این مطلب درباره غیبت سران ۴ کشور از ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس، یعنی عربستان، امارات، عمان و بحرین در نشست دو روز آینده کمپ دیوید گفت: پس از تفاهم هسته ای ایران و گروه ۱+۵ در لوزان سوئیس باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا اعلام کرد که در نشست کمپ دیوید، با حضور سران کشورهای عرب منطقه به آن ها اطمینان خواهد داد که این توافق تهدیدی علیه امنیت کشورهای منطقه نخواهد بود.

وی افزود: بر این اساس دستور کار و محور اصلی گفت و گوهای رییس جمهوری آمریکا با سران کشورهای عرب منطقه، توافق احتمالی هسته ای میان ایران و گروه ۱+۵ خواهد بود و انتظار می رفت در این نشست اعراب منطقه نگرانی های خود را نسبت به این توافق منتقل و مطرح کنند.

این کار شناس مسائل بین الملل ادامه داد: با این حال با وجود نگرانی هایی که تاکنون اعراب نسبت، به توافق احتمالی هسته ای با ایران داشتند، ۴ تن از سران کشورهای عرب منطقه یعنی عربستان، امارات، بحرین و عمان در این نشست غیبت دارند که غیبت عربستان سعودی نسبت به سایرین مشهود تر است.

بیگدلی تصریح کرد: ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در حالی حاضر نشده است که به آمریکا سفر کند که بر اساس اعلام سخنگوی کاخ سفید، برنامه دیدار دو جانبه ای میان او با اوباما در کاخ سفید در روز چهارشنبه تنظیم شده بود.

این استاد دانشگاه گفت: یعنی قرار بود اوباما، پیش از نشست کمپ دیوید در دیدار با پادشاه عربستان سعودی که بیش از سایر کشورهای منطقه نسبت به توافق احتمالی هسته ای با ایران و همچنین نقش آفرینی های احتمالی جمهوری اسلامی، پس از توافق احتمالی ابراز نگرانی کرده بود، دیدار داشته باشد تا او را برای نشست اصلی آماده و به نوعی آرام کند.

وی افزود: با این حال پادشاه عربستان سعودی با عدم حضور خود در نشست های برنامه ریزی شده رییس جمهوری آمریکا در کاخ سفید و کمپ دیوید یکبار دیگر دلخوری خود از سیاست های منطقه ای واشنگتن به خصوص در قبال جمهوری اسلامی ایران را علنی کرد.

این کار شناس مسائل بین الملل ادامه داد: روابط واشنگتن و ریاض پیرو دو مسئله منطقه یکی بحران سوریه و دیگری مذاکرات هسته ای با ایران دستخوش تغییر و تحول شده است و منجر به بروز شکاف میان این دو کشور شده است.

وی تصریح کرد: در خصوص بحران سوریه، عربستان بار ها از آمریکا و شخص باراک اوباما درخواست کرد که به منظور سرنگونی بشار اسد از حکومت سوریه، سیاست سخت افزارانه ای را در دستور کار قرار دهد.

بیگدلی ادامه داد: با این حال با وجود فشارهای اعراب منطقه به خصوص عربستان، آمریکا حاضر نشد که به صورت مستقیم درگیر بحران سوریه شود و میدان جنگ تازه ای برای آمریکا در این کشور ایجاد کند. همین امر هم سبب شده است که اکنون بیش از هر زمان دیگری، حاکمیت اسد در سوریه بر خلاف خواسته اعراب منطقه تثبیت شود.

وی افزود: در خصوص مذاکرات هسته ای هم عربستان که خود را رقیب منطقه ای جمهوری اسلامی ایران می داند، خواستار ادامه فشار ها و تحریم ها علیه ایران به منظور توقف کامل برنامه هسته ای ایران و ممانعت از تثبیت خواست ایران برای در اختیار داشتن برنامه هسته ای شده بود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: سعودی ها معتقدند که توافق هسته ای با تهران که از یک سو تحریم های بین المللی علیه ایران را متوقف و از سوی دیگر برنامه هسته ای جمهوری اسلامی را به رسمیت می بخشد که می تواند جایگاه ایران در منطقه را ارتقا بخشد. از این رو خواستار آن بودند که فشار ها بر ایران را افزایش دهند.

وی ادامه داد: با این حال به دلیل آنکه راهبرد اصلی کاخ سفید، پایان دادن به مناقشه هسته ای ایران پیش از پایان دوران ریاست جمهوری باراک اوباما است که می تواند به برگ برنده ای برای دموکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آینده تبدیل شود، به خواسته سعودی ها و سایر کشورهای عرب منطقه در مورد توافق احتمالی با ایران توجه ای نشد که این اتفاق اعراب را به اسرائیل نزدیک کرده است.
 
این کار شناس مسائل بین الملل گفت: بر همین اساس اعراب که این واقعیت را درک کرده اند که آمریکا پای توافق هسته ای با ایران خواهد ایستاد و به نوعی این مسئله برای دولت آمریکا به یک مسئله حیثیتی تبدیل شده است . آنها خیلی امیدوار نیستند که در سفر به آمریکا به خصوص در نشست کمپ دیوید، به خواسته هایشان توجه شود.

وی افزود: به همین دلیل سعودی های ناامید از عدم توافق هسته ای ایران و آمریکا ترجیح دادند تا رنج سفر به آمریکا را به جان نخرند و در همان ریاض بمانند و به رتق و فتق امور منطقه ای به خصوص جنگ بحرین در دوره ۵ روزه آتش بس بپردازد.

بیگدلی درباره اینکه آیا این عدم حضور سران اعراب در کمپ دیوید می تواند تاثیری در توافق احتمالی هسته ای با ایران داشته باشد گفت: همانطور که عرض شد باراک اوباما تصمیم خود برای رسیدن به توافق هسته ای با ایران را گرفته است و این نشست ها هم تنها با هدف اطلاع اعراب از تصمیم قطعی آمریکا از یک سو و از سوی دیگر اطمینان بخشی نسبت به اینکه این توافق نمی تواند تهدیدی علیه اعراب منطقه باشد برگزار می شود.

وی درباره اینکه آیا در این نشست اوباما قرار است تعهد امنیتی بیشتری به اعراب پس از توافق احتمالی با ایران بدهد گفت: بین غرب شامل آمریکا، انگلیس و فرانسه با کشورهای عرب منطقه یک نوع پیمان امنیتی نانوشته ای وجود دارد که این پیمان همیشه و در همه حال قابل اجرا است. بر این اساس نیازی به تعهد بیشتر وجود ندارد چرا که غرب خود را متعهد به حفظ امنیت کشورهای منطقه می داند و هر نوع تعهدی امر تازه ای محسوب نمی شود.